Morgunblaðið - 19.10.1980, Blaðsíða 34

Sprenjjingin fyrir fram-
an bænahús gyðinjía j par.
ís í síðustu viku hefur gert
yfirvöldum og almenninj'i
í Evrópu ljóst að nýnasist-
ar, sem að undanförnu
hafa látið að sér kveða
með sprenKÍngum, hana-
tilræðum o.fl. eru að verða
meiriháttar ógnvaldur í
Iöndum Vestur-Evrópu. AI-
menningur hefur krafist
þess að jjripið verði til
róttækari aðj?erða til þess
að kveða niður þessar
hreyfingar. Nýnasisma
hefur j;ætt í mismiklum
mæli í flestum ríkjum
Vestur-Evrópu og á síð-
astliðnum þrem mánuðum
hafa þrjú sprengjutilræði
nýnasista orðið samtals
100 manns að bana.
Strax eftir sprengjutil-
ranlið í París voru farnar
fjölmennar mótmælagöng-
ur, tilræðismennirnir voru
fordæmdir og lýst var yfir
stuðningi við gyðinga.
Franski innanríkisráð-
herrann, Christían Bonn-
et, hvatti þjóðina til að
sýna stillingu, en forsætis-
ráðherra ísraels, Menach-
em Begin. varaði við upp-
gangi nasismans og hvatti
gyðinga hvarvetna í heim-
inum til þess að verjast af
alefli.
í UPPGANGI í EVRÓPU
í opna skjöldu
Tilræðið kom frönskum valda-
mönnum algerlega í opna skjöldu.
Bonnet hafði látið þau orð falla
um upphlaup nýnasista undan-
farna mánuði, að ekki mætti gera
of mikið úr brölti þessara hreyf-
inga, en nú er öllum orðið ljóst
hvers þeir eru megnugir. Frönsk-
um yfirvöldum var þó fyrst veru-
lega brugðið þegar ásakanir um að
í frönsku lögreglunni væri fjöldi
nýnasista urðu háværar. Formenn
tveggja stéttarsamtaka iögreglu-
manna hafa haldið því fram að
einn fimmti félaga FNEA-nasista-
.takanna, sem voru bönnuð í
síðasta mánuðir- séu starfandi í
frönskú lögreglunni.
Sprengjutilræðin í Bologna á
Ítalíu og í Munchen eru greinar af
sama meiði. Því þótt nýnasista-
hóparnir séu fámennir eru taldar
talsverðar líkur til þess að tengsl
séu milli hryðjuverkahópanna í
hinum ýmsu löndum.
Sumir telja að lokið sé undir-
búningi samstilltrar hryðjuverka-
starfsemi á Vesturlöndum, sem
hafi að markmiði að grafa undan
samfélaginu og ala á sundrung til
þess að valda þannig ástandi að
fámennir öfgahópar næðu undir-
tökum í stjórn þjóðfélagsins. Þcss-
um vanda verða lýðræðisþjóðfélög
að ráða fram úr.
Orsakirnar
Uppgangur nýnasismans að
undanförnu hefur verið útskýrður
á ýmsa vegu. Erfiðleikar í efna-
hagsmálum og aukið atvinnuleysi,
einkum meðal ungs fólks, hefur
valdið öryggisleysi sem er góður
jarðvegur fyrir öfgar í stjórnmál-
um. Utlendir farandverkamenn
hafa orðið fyrir barðinu á vaxandi
ofbeldishneigð og gyðingum og
lituðu fólki er kennt um allt sem
miður fer. í nasistasamtökin leita
gjarnan einstaklingar sem krefj-
ast þess að tekið verði á vanda-
málum þjóðfélagsins af hörku og
líta með aðdáun til þriðja ríkis
Hitlers, þar sem máttur hins
sterka réði. Fyrirmyndarríki nas-
ista nú á dögum eru að þeirra sögn
Argentína undir stjórn Juan Per-
ons, íran erkiklerkanna og Líbýa,
þar sem Khadafy ræður lögum og
lofum, en hann hefur reyndar
verið grunaður um að styðja
nýnasistasveitir á Vesturlöndum.
Margir eru einnig þeirrar skoðun-
ar að nýnasistasamtök séu aðeins
samsafn vitfirringa, sem noti hug-
myndafræði nasismans til þess að
veita ofbeldishneigð sinni útrás.
Uppruni í
S-Afríku
Nýnasistasamtökin eiga rætur
sínar að rekja til hinna illræmdu
AAA-samtaka bandalags argent-
ínskra andkommúnista, sem voru
áhrifamikil í Buenos Aires á
árunum fyrir 1970. Þau voru
aðallega skipuð lögreglumönnum,
sem óku í frístundum sínum um
götur Buenos Aires-borgar og
limlestu og myrtu vinstrisinna.
And-marxísk og and-gyðingleg
„hugmyndafræði" þeirra barst
síðan ásamt baráttuaðferðum til
Spánar, þar sem hreyfingin fékk
nafnið „Postullegt bandalag and-
kommúnista". Þessi hryðjuverka-
samtök urðu fljótlega, ásamt
„Stríðsmönnum Krists konungs"
og „Adolf Hitler-skæruliðasam-
takanna“, jafnokar vinstrisinn-
aðra öfgahópa í eyðingarmætti, og
herjuðu reyndar mikið á skæru-
liða vinstrisinna.
Nasistahreyfingin breiddist síð-
an út til Ítalíu þar sem hreyf-
ingarnar „Ordina Nuovo“ og
„Mussolini-hersveitirnar" börðust
við Rauðu herdeildirnar. Stærsti
hægrisinnaði skæruliðaflokkurinn
á Italíu eru þó „Nuclei-byltingar-
samtökin", sem fyrst lýstu yfir
ábyrgð sinni á sprengingunni í
Bologna, en dró síðan í land þegar
hrikalegar afleiðingar hennar
voru orðnar ljósar. Önnur samtök,
sem kalla sig „Avangardia Naz-
ionale", eru nú grunuð um að hafa
komið þessari sprengju fyrir, en
hún varð 84 mönnum að bana.
í Þýskalandi hafa yfirvöld á
liðnum árum einbeitt sér að því að
uppræta Baader-Meinhof hreyf-
inguna og hafa skipt sér lítið af
samtökum nasista, sem hingað til
hafa verið áiitin tiltölulega mein-
laus. Ein slík samtök kalla sig
„Hoffmann heríþróttaklúbbinn".
Þau voru talin „sakleysisleg sam-
tök karla, sem drukku bjór saman,
fóru í stríðsleiki í skógum Þýska-
lands og sungu gamla nasista-
söngva". Sú afstaða breyttist þó
skyndilega þegar í ljós kom að
Gundolf Köhler, félagi í samtök-
unum, varð sjálfum sér og tólf
manns öðrum að bana, þegar hann
kom fyrir sprengju á Bjórhátíð-
inni í Munchen.
I Bretlandi eru starfandi sam-
tök öfgasinna sem kalla sig SS
Wotan, en þau eru grunuð um að
hafa staðið fyrir fjölda íkveikju-
sprenginga fyrir framan skrifstof-
ur vinstrisinna fyrir tveimur ár-
um. Auk National Front-samtak-
anna má einnig nefna Column 88,
(sá félagsskapur dregur nafn sitt