Morgunblaðið - 21.12.1980, Blaðsíða 10

10
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 21. DESEMBER 1980
FRANK
PONZI
LISTFRÆÐIN GUR:
kwka
\>arí
aherzlu
á
útgáíu
mynda,
„Ég vann að þessari bók i sam-
vinnu við marga mæta menn og
tók mér Kóðan tíma, var að þessu
af og til i þrjú ár, og án þess hefði
bókin aldrei tekizt eins vel og
raunin varð á. Það er ekki þar
með sagt að ekki hefði verið hægt
að gera betur. Og ef bókin og
útgáfa hennar heppnast vel er
það fyrst og fremst góðri sam-
vinnu að þakka. fremur en mér
sjálfum.“ sagði Frank Ponzi, er
Mbl. ræddi við hann um nýút-
komna bók hans. Ísland á 18. öld.
Frank Ponzi mun flestum
kunnur, en hann er listfræðingur
að mennt, hlaut menntun sina við
City University of New York og
Oxfordháskóla. Hann hefur starf-
að við listasöfn, bæði í Banda-
ríkjunum og Evrópu og býr nú i
Mosfelissveit ásamt konu sinni,
Guðrúnu Tómasdóttur söngkonu
og tveimur börnum þeirra. Hann
var áður listráðunautur Reykja-
víkurborgar og er nú ráðunautur
um byggingu listasafns Kópa-
vogs.
f
lsVeivdmgar eru
ordsms tó\k
„íslendingar eru orðsins fólk
og kemur það nær alls staðar
fram i þjóðlífinu. Því hafa hækur
um iistfræði og listaverk átt
fremur erfitt uppdráttar hér á
iandi. Þessi bók er skref í þá átt,
vonandi. að auka áherzlu á útgáfu
mynda, en ekki aðeins orða.
Myndirnar eru allar úr tveimur
íslandsleiðöngrum sem farnir
voru hingað frá Bretlandi á 18.
öld, leiðangri Banks 1772 og
leiðangri Stanleys 1789. Flestar
þessara mynda eru nú í fyrsta
sinn prentaðar og sumar þeirra
hafa aldrei áður birzt á bók.
Þetta mun einnig vera í fyrsta
skipti, sem almcnningi gefst kost-
ur á að sjá myndir úr leiðangri
Banks i lit. Þær hafa verið varð-
veittar í British Museum frá láti
hans. Þessar myndir eru ný hlið á
sögunni, því áður fyrr var höfuð-
áherzla lögð á Banks sjálfan og
leiðangur hans, en minna mynd-
irnar.. Það má lesa ýmislegt út úr
þessum myndum. meira en stað-
reyndir sögunnar segja.
í myndunum sjáum við ekki
aðeins myndir af islenzku lands-
lagi. bæjum og fólki, heldur einn-
ig hvernig brezkir 18. aldarmenn
sáu ísland og segja má að sumar
myndanna túlki skáldlegt 18. ald-
Geysir hinn mikli, sjóðandi gosbrunnur. — Edward Dayes, 1789.
arviðhorf. Þetta kemur kannski
bezt fram í myndum Pococks og
Ilayes, sem aldrei komu hingað til
lands heldur máluðu myndirnar
eftir skyssum úr leiðangrinum.
Það er sem sagt bæði margt og
mikið. sem sjá má og læra af
þessum myndum og þeir menn
sem sjá heiminn aðeins i gegnum
orð, eru blindir á öðru auga.
Lrtitt og
\andasamt \erk
Hvernig er að vinna svona bók?
„Það er fyrst og fremst ákaf-
lega skemmtilegt verkefni, en
bæði erfitt og vandasamt. Ef að
gera á svona bók vel þarf að eyða
til þess miklum tíma. Ég var viö
þetta meira og minna í þrjú ár og
notaði þá tækifærið, þegar ég var
á ferðalögum að rannsaka þetta
efni um leið. Það var auðvitað
talsverð vinna við að vinna allar
þessar myndir, en þó stóðu mynd-
irnar, sem aldrei áður hafa birzt á
bókum, okkur nær en ætla hefði
mátt. Það fór þó kannski mestur
tími i nákvæma litgrciningu á
myndunum og prentun þeirra.
Það var dálítið gaman aö þvi að
ég og Mark Watson, íslandsvinur-
inn kunni. vorum boðnir til Lord
Stanley 8., og þá sáum við enn hið
skýra ættarmót þeirra Stanleya,
sem eru óvenjulegar augnabrúnir,
og komu greinilega fram á mynd-
um sem málaðar voru af honum i
leiðangrinum hér á íslandi."
lsYendmgar \me\gjast
t\\ ad Wta á myndtist
sem sagwtræÖi
Hvert finnst þér viðhorf íslend-
inga til myndlistar?
„Ég held það sé sterk tilhneig-
ing að sjá fyrst og fremst sögu-
lega, landfræðilega, bókmennta-
lega eða frásögulega þætti f mynd-
um. Þetta kemur stundum i veg
fyrir að myndrænir eiginleikar
fái tækifæri til að tala sitt sér-
staka mál, sem ekki felst i orðum
og verður ekki heldur skýrt með
orðum. Að meta myndlist að fullu
kostar stöðuga skoðun á sama
hátt og það kostar stöðuga hlust-
un að meta tónlist. Einn tilgang-
ur þessarar bókar var að bjóða
uppá þennan möguleika með þvi
að leggja áherzlu á myndirnar."
- H.G.