Morgunblaðið - 21.12.1980, Blaðsíða 26

26
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 21. DESEMBER 1980
Frá lögreglunni:
Vitni
vantar að
ákeyrslum
Slysarannsóknadcild IdKreKlunn-
ar f Reykjavík hefur heðið MorK-
unhlaðið að auKlýsa eftir vitnum
að eftirtöldum ákeyrslum í borK-
inni. beir sem veitt Keta einhverja
hjálp við úrlausn neðanKreindra
mála eru bcðnir að hafa samband
við deildina sem allra fyrst i sima
21100.
LauKardaKÍnn 6.12. sl. var ekið á
bifreiðina N-610, sem er Morris
Marina brún að lit á Njálsgötu
skammt vestan Barónsstígs. Atti
sér stað frá kl. 14.30 til 15.00.
Vinstra framaurbretti og stefnu-
Ijósker er skemmt á bifreiðinni.
F'östudaginn 12.12. sl. var ekið á
bifreiðina A-6040, sem er Volks-
wagen fólksbifreið blá að lit. Hægra
afturaurbretti er skemmt í 80 cm
hæð frá jörðu. Hefur líklega átt sér
stað í sundi bakatil við Trygg-
ingarstofnun ríkisins þennan dag
frá kl. 08.00 til 16.00.
Föstudaginn 12.12. sl. var tii-
kynnt að ekið hefði verið á bifreið-
ina R-56335, sem er Fíat fólksbif-
reið græn að lit. Átti sér stað við
hús nr. 4 við Æsufell. Framendi
vísaði tii austurs. Hægri hurð er
skemmd í 55 cm hæð frá jörðu.
Varð frá kl. 23.00 að kvöldi þess
11.12. fram til 13.00 þann 12.12.
Föstudaginn 12.12. sl. var ekið á
bifreiðina R-36394, sem er Fíat 127,
grænn að lit á bifr.stæði austan við
hús nr. 20 við Ljósheima. Átti sér
stað frá kl. 17.30 þennan dag og til
kl. 18.15. Hægri hurð er skemmd í
65 cm hæð.
Laugardaginn 13.12. sl. var ekið á
bifreiðina G-7866, sem er Reynault
station grá sanseruð á Hverfisgötu
móts við Veggfóðrarann. Átti sér
stað frá kl. 12.15 til 12.55. Skemmd
er á vinstra afturaurbretti og aftur-
höggvara.
Laugardaginn 13.12. sl. var til-
kynnt að ekið hefði verið á bifreið-
ina R-67573, sem er Daihatsu fólks-
bifreið gul að lit. Átti sér stað á
Ásgarði við útkeyrslu frá húsi nr.
10—16, eða frá bakhlið verslunar-
hússins í Ásgarði frá kl. 20.30, þann
12.12. og fram til 13 þann 13.12.
Vinstri framhurð er skemmd í ca.
60 cm hæð frá jörðu.
Laugardaginn 13.12. sl. var ekið á
bifreiðina R-20, sem er Blazer
jeppabifreið silfurgrá, á bifreiða-
stæði við Hagamel 67, að norðan-
verðu við verslunarhúsið. Vinstri
hurð er talsvert skemmd. Átti sér
stað frá kl. 18.05 til 19.40.
Þriðjudaginn 16.12. sl. var ekið á
bifreiðina Y-1393, sem er Mazda
fólksbifreið blá að lit á bifr.stæði
við Hrafnistu frá kl. 16.00 til 20.00
þennan dag. Skemmd er á vinstri
hurð. Gæti verið eftir jeppabifreið.
Laugardaginn 13.12. sl. var ekið á
bifreiðina R-50357, sem er Volks-
wagen fólksbifreið. Átti sér stað við
Fischersund um kl. 15.00 þennan
dag. Hægri hlið er skemmd.
Skozkir ref-
ir til Krísu-
víkurbúsins
í GÆR komu til landsins með
flugvél frá Iscargo 338 blárefir
frá skozku refabúi en þeir fara i
nýja refabúið i Krisuvik. Bláref-
irnir eru frá sama búi og bláref-
irnir. sem eru í Grenivikurbúinu.
Rætt við Þórodd Guðmundsson frá Sandi
í tilefni af útkomu bókarinnar
LJÓÐAÞÝÐINGAR FRÁ NORÐURLÖNDUM
„Ék er fæddur og upp-
alinn á Sandi í Aðaldal,
Suður-Þingeyjarsýslu og
hef alla tíð kennt mig við
þann stað. Þar er stór-
hrotið landslag. í vestri
eru Víknafjöll og sunnan
við þau Kinnarfjall-
gjarður, hár og snar-
brattur með giljum og
gneipum hrúnum sem
hrikalcgur veggur, og
falla úr honum vatns-
miklar ár, einkum á vor-
in og í votviðratíð. Sunn-
an við Sand og austan
eru fjöllin lægri og
ávalari. Bærinn stendur
rétt norðan við gróðursæl-
an hraunjaðar nokkurra
þúsund ára gamlan.
Fáum kílómctrum norð-
ar er hafið, og við brún
þess melgígar, en lítð
eitt nær hænum veiði-
Ljósm.
RAX
orðið hafa í hug og hjarta um
æfina.
Hversu lengi hefurðu verið
með bókina „Ljóðaþýðingar frá
Norðurlöndum" i smíðum?
— Hún hefur verið ígripaverk
hjá mér síðustu fimmtán árin.
Það hefur mikið dottið uppfyrir af
ljóðum sem ég hef byrjað á en
ekki tekist að vinna svo ég yrði
ánægður með. Þetta hefur verið
geysilegt verk og ég held að ég
hefði aldrei lagt út í það, hefði ég
gert mér ljóst hver vandkvæði eru
á þessu. Yfirleitt þýði ég þessi ljóð
af frummálinu, — undantekning
eru þó finnsku ljóðin, þau þýddi
ég úr sænsku eða ensku.
Hvað er erfiðast við Ijóðaþýð-
ingar?
— Ja, ætli það sé ekki að fá
andann í ljóðin en halda þó sömu
hugsun. I raun og veru yrkir
maður þetta upp en er þó bundinn
af hætti og andblæ kvæðanna.
Hvað þessa bók áhrærir naut ég í
mörgum tilfellum aðstoðar höf-
undanna sem var mikil hjálp. Ég
þekki flesta þá höfunda sem eiga
ljóð í bókinni og er nákunnugur
vatn, sem nefnist Mikla-
vatn. betta umhverfi
hafði mikil áhrif á mÍK
og mótaði mÍK á upp-
vaxtarárunum.
„Það sem höíund-
inum liggur á hjarta
það eitt skiptir máli“
Ég hafði þrjá um tvítugt er ég
fór utan til Noregs á búnaðar-
skóla, — ég lauk að vísu prófi í
búfræði en lærði, held ég mér sé
óhætt að segja, talsvert meira ó
norskum bókmenntum heldur en
búvísindum. Síðan hef ég fylgst
með ljóðagerð á Norðurlöndum
eftir föngum. Að loknu námi í
Noregi stundaði ég kennslu við
Laugaskóla í Reykjadal en fór
síðan á Kennaraháskóla í Dan-
mörku að hvatningu Jónasar
Jónssonar, sem þá var mennta-
málaráðherra. Þar lauk ég námi
eftir eitt ár en varð síðan kennari
við Reykjaskóla í Hrútafirði. Þar
var söngkennari Jóhann Bríem,
þá prestur á Melstað. Hann fékk
mig til að semja söngtexta við
sönglög sem hann notaði við
kennsluna og flest voru erlend.
Það var eiginlega upphafið að
minni Ijóðagerð. Eftir að hafa
kennt tvo vetur við Reykjaskóla
fór ég í Kennaraskólann í Reykja-
vík og lauk kennaraprófi þar á
einum vetri. Eftir það varð ég
kennari við Alþýðuskólann að
Eiðum í níu ár og var það mjög
skemmtilegur tími. Þá fór löngun-
in til að yrkja fyrst að sækja á
mig fyrir alvöru og mín fyrsta bók
kom út meðan ég var þar, —
smásagnasafn sem reyndar vakti
nú ekki mikla athygli. Árið 1944
varð ég skólastjóri við Héraðs-
skólann á Reykjanesi við ísafjarð-
ardjúp og var þar í fjögur ár. Það
var einhver erfiðasti tími í mínu
lífi, — auk þess sem ég hafði
kennsluskyldu að gegna, þurfti ég
að annast skólastjórn og þar að
auki voru þar í gangi ýmsar
framkvæmdir sem ég þurfti að
hafa yfirumsjón með. En þrátt
fyrir annrikið, eða kannski vegna
þess, fékk ég æ meiri löngun til
ritstarfa meðan ég var á Reykja-
nesi og fyrsta ljóðabókin mín kom
út meðan ég var þar.
Að loknu fjögurra ára striti
þarna fékk ég ársorlof til að
kynna mér enska skólastarfsemi
og enskar bókmenntir, og árið
1948 fór ég til Englands. Ég
heimsótti þar marga skóla, — það
var bölvuð óáran í Englandi þá,
sultur og seira — mér leiddist þar
hálft um hálft. Ég dreif mig því
til írlands og sótti háskólann í
Dyflinni um veturinn frá áramót-
um til vors. Engin próf tók ég en
fannst að ég lærði mikið þar. Svo
gerðist ég kennari við Flensborg-
arskólann hér í Hafnarfirði og
kenndi þar í rúmlega tuttugu ár.
Nú eru um fimm ár síðan ég hætti
kennslu en síðan hef ég getað
helgað mig ritstörfunum nær ein-
göngu og það á sinn þátt í því að
ég hef getað lokið við þessa bók
sem þú varst að tala um.
Það er Þóroddur Guðmundsson
frá Sandi sem hefur orðið. Blaða-
maður Morgunblaðsins ræddi við
hann í tilefni af útkomu bókar-
innar „Ljóðaþýðingar frá Norður-
löndum" en í bókinni eru ljóð frá
öllum Norðurlöndunum hefur
Þóroddur valið og þýtt. Þóroddur
er þjóðkunnur fyrir Ijóð sín og
ljóðaþýðingar en hefur einnig
skrifað ýmiss þekkt rit s.s. bæk-
urnar „Guðmundur Friðjónsson
— æfi og störf“, sem hann samdi
um föður sinn og bókina „Hús-
freyjan á Sandi Guðrún Oddsdótt-
ir“ sem hann samdi um móður
sína. Of langt mál yrði að telja
upp þær bækur sem Þóroddur
hefur skrifað og þýtt en þær eru
orðnar nokkuð margar.
Hvað er þér efst I huga þegar
þú hugsar til æskuáranna. Þór-
oddur?
— Harðneskja vetrarins og
óþurrkarnir á sumrin, — lífsbar-
átta mannfólksins eins og ég sá
hana og reyndi að nokkru leyti.
Mín æskuár voru annasöm ár og
má segja að maður hafi aldrei
komist til að sinna neinu öðru en
brauðstritinu. Ég orti lítið sem
ekkert á unglingsárum, byrjaði
ekki að ráði fyrr en eftir að ég hóf
kennslustörf á Alþýðuskólanum
að Eiðum.
Nú var faðir þinn. Guðmundur
Friðjónsson. afkastamikið skáld
— hvernig gekk honum að sam-
eina ritstörfin brauðstritinu?
— Hann hafði afar knappan
tíma til að sinna þeim framan af
æfi en á efri árum, eftir að við
bræðurnir vorum orðnir stálpað-
ir, gat hann snúið sér að þeim að
verulegu leyti. Annars fór ég
snemma að heiman í vinnu-
mennsku, — ég hafði útþrá, ein-
hverja meðfædda löngun til að sjá
og skoða heiminn. Alla vega var
það ekki fyrir hvatningu frá
foreldrum mínum — ég man að
pabba þótti þessi draumur minn
um að fara í skóla erlendis hrein
fásinna.
Ég var í kaupavinnu í Borgar-
firði eitt sumar og þegar mér
hafði tekist að auka saman nokk-
urri fjárupphæð, fékk ég styrk frá
Búnaðarfélaginu sem gerði mér
kleyft að fara til Noregs. Ég var
auðvitað með skuldabagga að
námi loknu en eftir að ég hafði
fengið kennarastöðu hafði ég dá-
gott kaup og gat greitt allar
mínar skuldir. Það var annars
harðsótt að fara erlendis á þess-
um árum, maður varð að spara
hvern eyri árum saman til að
greiða ferða- og dvalarkostnað-
inn.
Þú heíur ekki viljað gerast
bóndi?
— Ég ætlaði mér reyndar að
eignast jörð, — það var nokkuð
sem alla unga menn dreymdi um
þá. En þessir krepputímar settu
fólki alveg stólinn fyrir dyrnar
með það eins og annað. Annars
undi ég vel við mitt hlutskipti,
það var mjög gott að vera kennari
á þessum árum og ef til vill betra
en núna. Nemendur voru mjög
áhugasamir, enda urðu menn að
kosta sitt nám að verulegu leyti
sjálfir og reyndu þess vegna að fá
sem mest út úr því.
Hvað varð til þess að þú
byrjaðir að yrkja?
— Þetta er einhver löngun til
að lýsa tilfinningum mínum og
skoðunum, og fella í eitthvert
form sem hefur sótt á mig alla tíð.
Ég iðrast ekki eftir að hafa látið
eftir henni, nema síður sé. Mest
hef ég ort í hefðbundnum stíl en
þó einnig sett saman kvæði í
óbundnu máli. En ég hef aldrei
látið allar bragreglur lönd og leið
eins og sumir ljóðahöfundar en
hins vegar notað krapara ljóð-
form, eftir því sem liðið hefur á
æfina. Annars eru íslenzkir ljóða-
höfundar fastari í bragreglunum
en þeir vilja kannast við — og
mörgum þeirra tekst kannski bezt
þegar þeir ríma. En auðvitað
erum við, þessir gömlu karlar,
ánetjaðir því sem við ólumst upp
við og svo þeim breytingum er
nokkrum þeirra. — Mér er skylt
að geta þess að ég fékk styrk úr
Menningarsjóði til að vinna þessa
bók, sem auðvitað var ómetanleg
aöstoð. Þá fékk ég einnig Linde-
mannstyrkinn og hafði því tæki-
færi til að dveljast nokkra mánuði
í Danmörku og ferðast þar um.
Þessi styrkur er veittur rithöf-
undum til þýðinga úr dönsku og
hafa nokkrir íslendingar fengið
hann t.d. Ólafur Jóhann Sigurðs-
son, Guðmundur heitinn Böðv-
arsson, Jón úr Vör o.fl. Stofnandi
sjóðsins er Kelvin Lindemann, en
hann hefur mikinn áhuga á að
kynna danskar bókmenntir. Það
fór vel á með okkur Lindemann
enda er hann mikill höfðingi heim
að sækja.
Hvaöa reglum ferðu eftir við
val ljóðanna sem þú þýðir?
— Eiginlega verð ég að viður-
kenna að ég hef ekki neinar
sérstakar reglur. Ég tek þau ljóð
sem orka sterkt á mig eða höfða
til mín á einhvern hátt og athuga
hvort mér tekst að ná andblæ
þeirra yfir á islenzku. En jafnvel
þó það takist er geysileg vinna
eftir, vinna og aftur vinna. Oft fer
þó svo að ég verð ekki ánægður og
er þá ekki um annað að gera en
leggja kvæðið til hliðar eða
fleygja því í ruslafötuna. Það eru
heil kynstur sem ég á af svona
hálfköruðum ljóðaþýðingum, —
ekki bara af norrænum ljóðum
heldur einnig af enskum og þýzk-
um.
Hvað er það sem þú ert ánægð-
astur með f þessari bók?
— Ég veit ekki hvort ég sé
ánægður með neitt. En núna
þegar verkinu er lokið og ég get
skoðað þetta hlutlaust finnst mér
að finnski þátturinn hafi tekist
best, þó mest af honum sé órímað.
Mér kemur það sjálfum dálítið á
óvart. Þetta er þó ekki annað en
ég hef svo oft rekið mig á með ljóð
— en af þeim hef ég lesið kynstrin
öll, bæði íslenzkum og erlendum
— að það er í raun alveg óháð
formi og tízku hvaða ljóð eru bezt.
Það er innihaldið en ekki formið
sem sker úr um hversu sterk þau
verða — það sem höfundinum
liggur á hjarta. Það eitt skiptir
máli.
- bó.