Morgunblaðið - 24.12.1980, Blaðsíða 7

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 24. DESEMBER 1980
7
JÓLATRÉÐ
í augum okkar er jólatréð
ómissandi þáttur jólahaldsins,
og því er það merkilegt, að þessi
siður er tiltölulega ungur, og
sums staðar í kristninni þekkist
hann ekki. Fyrst er getið um
jólatré í Strassburg í byrjun 17.
aldar. Þar er sagt frá því, að
menn setji upp grenitré í húsum
sínum og skreyti með marglitum
pappír, eplum og oblátum. Fram
undir lok síðustu aldar tíðkuðust
jólatré nær eingöngu í löndum
mótmælenda, sem vildu með því
stefna að því, að jólahaldið væri
sem mest innan veggja heimil-
anna, en kaþólskir bundu það
aðallega við hátíðamessur kirkn-
anna og svo skrúðgöngur og
tréð skreytt á sama hátt ár eftir
ár. Töfrar jólatrésins felast ekki
síst í því að það er skreytt sama
gamla, kæra skrautinu, þar sem
hver smáhlutur er gamall kunn-
ingi. Flestir geyma að skreyta
jólatréð fram til síðustu stundar.
Alla vega ætti alls ekki að
kveikja á því fyrr en jólahelgin
gengur í garð, kl. 18 á aðfanga-
dag. Það að kveikja á trénu
táknar þá, að jólahátíðin er
komin á heimilið.
Jólatréð er tákn, og þrungið
boðskap. Nú skulum við gefa því
gætur.
Jólatréð er grenitré. Sígrænt
tré. Þegar. önnur tré standa
líflaus og ber þá stendur barr-
sem Adam og Eva neyttu og og
þar með kom syndin inn í
þennan heim. Obláturnar áttu
að tákna fyrirgefningu og frið-
þægingu, frelsun frá syndinni,
sem Kristur veitir.
Hér áður fyrr stóð jólatréð
ávallt á krosslaga fæti, og þann-
ig er oft enn. Þessi gamaldags
krossfótur geymir í sér dýrmætt
tákn: Lífsins tré og krossins tré
er af sama meiði. Á krossinum
ávann Kristur okkur eilífa lífið,
hið eilífa samfélag við Guð, sem
syndin rauf. Og gættu að grein-
um jólatrésins, þær mynda
kross. Ljósin á greinunum eru
auðvitað eðlileg tjáning hátíðar
og gleði. En ljósið er líka dýr-
Umsjón: Séra Jón Lkilbú Hróbjartsson
Séra Karl Sigvrbjörnsson
Siyurdnr Pdlsson
A U DRÖTTINSDEGI
dansa á götum úti. Einnig vildu
mótmælendur vinna að því að
láta jólahaldið yfirgnæfa hinn
kaþólska sið að halda Nikulásar-
dag 6. desember, þar sem heilag-
ur Nikulás færir börnum gjafir.
Vildu mótmælendur binda gjaf-
irnar við jólin sjálf og beina
athyglinni að Jesúbarninu og
láta gjafirnar tákna gjafir vitr-
inganna annars vegar og hins
vegar þá miklu gjöf, sem fæðing
frelsarans er. Frá Þýskalandi
breiddist jólatréð til Norður-
landanna, en var lengi að ná
fótfestu . I Danmörku var það
einna helst fyrir áhrif sálma-
skáldanna ástsælu, Ingemanns
(sem orti „Fögur er foldin"), og
Grundtvigs, svo og H.C. Ander-
sens.
Hingað barst svo jólatréð frá
Danmörku, eins og svo margt
annað, upphaflega þekkist það
aðeins í húsum kaupmanna og
heldri borgara, en varð alls ekki
almennt fyrr en komið var fram
á þessa öld. Nú setja raflýst
jólatré svip sinn á götur og torg.
Sá siður er jafnvel enn yngri.
Fyrstu útijólatrén voru að sögn
reist af Hjálpræðishernum við
jólapottana, sem setja svip sinn
á jólaundirbúninginn í flestum
borgum Vesturlanda.
Á flestum heimilum er jóla-
tréð grænt og ferskt og fyllir
stofur okkar ferskum ilmi. Það
er tákn eilifa lífsins. sem barnið
í jötunni gefur.
Jólatréð minnir okkur líka á
lífsins tré í aldingarðinum Eden,
og sem opinberunarbókin talar
um, að standi í hinni himnesku
Jerúsalem miðri. Bæði á fyrstu
og síðustu blaðsíðu Biblíunnar er
talað um lífsins tré. Og Jesús
kallaði sjálfan sig eitt sinn „hið
græna tré“. Þetta tákn var
undirstrikað á sérstæðan hátt á
fyrstu jólatrésskreytingunni,
sem vitað er um, og lýst var hér
að framan. Eplin á greinunum
táknuðu ávöxt skilningstrésins,
Biblíu-
lestur
vikuna 28. des. — 3. jan.
Sunnudagur 28. des. Lúk. í 33—40
Mánudagur 29. des. Jes. 49: 7-13
Þriðjudagur 30. des. II. Kor. 5:1—8
Miðvikudagur 31. des. Róm. 8: 31-39
Fimmtudagur 1. jan. Lúk. 2: 21
Föstudagur 2. jan. I. Pét. 4:12-19
Laugardagur 3. jan. Lúk. 4:16—21
mætt tákn í kristinni trú. Það
minnir á hann sem fæddist í
Betlehem og gat sem fulltíða
maður sagt: „Eg er ljós heims-
ins, sá sem fylgir mér mun ekki
ganga í myrkrinu, heldur hafa
ljós lífsins."
Stjarnan á toppnum táknar
Betlehemsstjörnuna, sem vísaði
vitringunum veg að barninu í
jötunni. Og stjarna táknar líka
Guðs orð í Biblíunni, sem vísar
okkur veg til hans, sem er
frelsari mannanna. Með jóla-
trésskrautinu ættum við endi-
lega að hafa einhverja engla, því
hvað væru jólin án englanna og
boðskapar þeirra: „Verið
óhræddir!.. .Yður er í dag frels-
ari fæddur, sem er Kristur
Drottinn ...“ „Dýrð sé Guði í
upphæðum og friður á jörðu ...!“
Stundum eru hengdar körfur
með sælgæti á jólatréð. Það
minnir á þann atburð, er Jesús
mettaði 5000 manns í eyðimörk-
inni og sagði „Ég er brauð
lífsins." Molarnir, sem afgangs
urðu fylltu margar körfur er
sagt. Það minnir á þær nægtir
og það líf sem Jesús vill gefa
okkur, til að miðla öðrum. Við
sem höldum nægta-jól skyldum
minnast þess, að láta eitthvað af
nægtum okkar ganga til þeirra,
sem líða skort.
í myrkrum ljóm-
ar lífsins sól
Jólin bera þér þau boð, að þér
er frelsari fæddur, Kristur
Drottinn. Sá máttur, sem í
öndverðu kallaði ljós fram úr
myrkri og tómi og vakti lífið í
brjósti þínu, kemur til þín í Jesú
Kristi til að vera þér hjá.
Jólin boða það, að himnarnir
opnast, allar hindranir milli
Guðs og manna, og manna í
millum, falla. Því hann varð
bróðir manna. Það er þess vegna
sem vinabönd og fjölskyldu-
tengsl eru aldrei sterkari en
einmitt um jólin. Hver og einn
óskar þess að geta haldið jól með
fjölskyldu sinni. Öllum fellur
þungt að þurfa að lifa jól á
sjúkrahúsi t.d. fjarri ástvinum.
En jólin eru hátíð sem öðlast
eiginlega þýðingu sína fyrst þeg-
ar syrtir að og erfiðleikar og
raunir mæta. Sá sem engar
þekkir áhyggjur og ekki veit
hvað ótti er, kvíði og sorg, þarf
ekki frelsara. Honum nægja
jólasveinar einn og átta. Sá einn,
sem þekkir myrkrið, kann að
meta ljósið, og þráir það. Hann
veit og skynjar þegar „í myrkr-
um ljómar lífsins sól“.
Lítið barn liggur í rúmi sínu í
myrkri miðrar nætur, og vakið
af veðurgný eða vondum draumi
er það gripið angist og ótta. Við
myrkrið, einveruna, hið óþekkta.
Skyndilega tekur það í sig kjark
og flýtir sér yfir til foreldra
sinna og hjúfrar sig að þeim. Á
sömu stundu er óttinn horfinn.
Það veit sig hólpið. Á jólunum,
með fæðingu frelsarans, vill Guð
sýna okkur að hann elskar okkur
eins og foreldrar börn sín. Við
megum og getum komið til hans
til að finna skjól og styrk. Ein
bæn, eitt ákall, þó ekki sé nema
andvarp hjartans, og þú ert í
örmum hans, og getur létt á
hjarta þínu fyrir honum. Hann
er aldrei vant við látinn. Og
hann þekkir þig og vanda þinn,
þótt þú getir engu orði upp
komið, þá er hann samt hjá þér
og vakir yfir þér. Hann gekk inn
í vanmátt þinn, til að vera í þér
veikum máttugur. Inn í myrkur
þitt, til þess að vera Ijós lífs
þíns. Hann er hjá þér. Vertu
óhræddur, engill Drottins boðar
þér mikinn fögnuð: Þér er frels-
ari fæddur.
Jól
Guð með oss
Hann var í hciminum og heimurinn var orðinn til
fyrir hann, og heimurinn þekkti hann ekki.
(Jóh. 1, 10).
Enn bregður Drottins birtu
á byggðir sérhvers lands,
því líkn Guðs eilíf lifir
og leitar syndugs manns.
Þú birtist, jólabarn,
sem æðsta ástgjöf Drottins
og ímynd veru hans.
Allt böl og stríð skal batna,
oss brosir Drottins náð.
Öll sorg og kvöl skal sefast,
öll synd skal burtu máð.
Ó, blessað jólabarn!
Þér föllum vér til fóta
og felum allt vort ráð.
Sigurður Einarsson