Morgunblaðið - 24.12.1980, Blaðsíða 25

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 24. DESEMBER 1980
25
Geirþrúður Hildur Bernhöft, ellimálafulltrúi:
Geirþrúður Hildur Bernhöft, elli-
málafulltrúi.
ust haustið 1977. Var þá farin
fyrsta ferðin til Mallorca. Síðan
hafa verið bæði vor og haustferðir
til Mallorca í samvinnu við ferða-
skrifstofuna Úrval og sl. haust var
farið til Suður-Spánar í samvinnu
við ferðaskrifstofuna Útsýn. Far-
arstjórar frá Félagsmálastofnun
Reykjavíkurborgar eru með í
hverri ferð, ferðafólki til aðstoðar
og öryggis.
Margt hefur áunnist í félags-
málum aldraðra undanfarið ár.
Félagsstarfið eykst og viðfangs-
efnum fjölgar. Fyrsta sundnám-
skeiðið er nú í Sundhöll Reykja-
víkur. Innan skamms hefst mat-
reiðslunámskeið fyrir eldri herra.
Námskeið í bókbandi er í athugun
o.s.frv. Ibúðarbyggingum fyrir
aldraða hefur fjölgað ört síðustu
árin. Fleiri íbúðir við Snorrabraut
eru í byggingu og verið er að
byggja B-álmu Borgarsjúkrahúss-
ins fyrir aldraða sjúklinga.
En betur má,
ef duga skal
Fleiri hundruð manns eru á
biðlista, sem bíða eftir húsnæði
hjá Félagsmálstofnun Reykjavík-
urborgar. Þrátt fyrir mjög aukna
heimilisþjónustu og heimahjúkr-
un, eru því miður margir aldraðir,
sem treysta sér ekki lengur til að
búa einir sér. En mesta og versta
vandamálið i dag er skortur í
sjúkrarúmum fyrir aldraða. Eiga
ekki allir þjóðfélagsþegnar sama
rétt til læknishjálpar og hjúkrun-
ar? Svo virðist ekki vera. í málum
sj ukra aldraðra ríkir neyðar-
ástand hér í Reykjavík í dag. Það
er alveg útilokað, að missa rétt til
læknishjálpar einungis vegna þess
að maður er orðinn of gamall,
þ.e.a.s. 67 ára eða eldri. Hvar er
réttlætið? Hvers eiga gamlir að
gjalda?
Neyðarástandi þarf — að mínu
viti — að mæta með neyðarúrræð-
um. Vonandi er einhver skjót
lausn í uppsiglingu. Það má með
sanni segja að þeir, ^sem eru
aldraðir í dag, hafa lifað tímana
tvenna, en aldraðir eru ekki
þrýstihópur. Er það ekki siðferði-
leg skylda okkar að reyna að
tryggja öldruðum áhyggjulaust
ævikvöld og öryggi við sólsetur.
Einangrun aldraðra mesti
bölvaldurinn í lífi þeirra
1965 var stofnuð sér-
stök deild til að ann-
ast velferð aldraðra
Samkvæmt samþykkt borgar-
stjórnar 3. júní, 1965, var stofnuð
sérstök deild í Félagsmálastofnun
Reykjavíkurborgar til að annast
velferðarmál aldraðra. Deildin var
opnuð 1. júlí sama ár. Verkefni
deildarinnar eru aðstoð við aldr-
aða í heimahúsum, t.d. að veita
öldruðum aðstoð til lausn per-
sónu- og fjárhagslegra vanda-
mála, veita upplýsingar um vel-
ferðarmál aldraðra almennt, ann-
ast fyrirgreiðsiu við ellilífeyris-
þega vegna beiðni um lífeyris-
hækkanir, lækkun fasteignagjalda
og annarra opinberra gjalda
o.s.frv. Vandamál daglegs lífs eru
margvísleg, ekki síst þegar starfs-
orka og þrek dvínar, er aldurinn
færist yfir.
Mörg félög og félagasamtök auk
Reykjavíkurborgar, höfðu veitt
öldruðum í Reykjavík ýmis konar
þjónustu áður en deild velferð-
armála aldraðra var stofnuð, t.d.
höfðu mörg kirkjufélög kvenna í
Reykjavík haldið uppi töluverðri
starfsemi fyrir aldraða safnað-
armeðlimi. Reykjavíkurborg hóf
að styrkja þessa starfsemi árið
1968. Hefur síðan verið veittur
rekstrarstyrkur árlega til þeirra
kvenfélaga, sem annast skipu-
lagða starfsemi í þágu aldraðra
a.m.k. einu sinni í viku. Nú er t.d.
rekin fótaaðgerðarþjónusta fyrir
aldraða á vegum flestra safnaða
þjóðkirkjunnar og hársnyrting
hjá einu félagi.
Einnig mætti nefna kvennadeild
Rauða krossins, en við kvenna-
deildina hefur verið gott samstarf
frá stofnun deildarinnar í desem-
ber árið 1966. Kvennadeild Rauða
krossins hefur unnið mikið og gott
starf í þágu sjúkra og aldraðra frá
upphafi, t.d. er nú á vegum
deildarinnar heimsóknarþjónusta
til aldraðra, og einnig annast
Rauða kross konur heimsendingu
á hádegisverði til sjúkra og aldr-
aðra.
Fjöldi annarra félaga og félaga-
samtaka vinna nú að velferð
aldraðra, og er það mjög þakkar-
vert, hversu margir leggja nú
hönd á plóginn.
Konurnar gefa körlunum greinilega ekkert eftir i tréskurðinum.
Hárgreiðslan er alltaf vinsæl.
byggðar voru fyrir aldraða. Einnig
var sérhannað húsnæði á jarðhæð
fyrir félagsstarf í þágu aldraðra
jafnt þeirra, sem í húsinu búa og
þeirra, sem utan þess búa — eins
og í Norðurbrún.
Félagsstarfið hófst í Furugerði í
desember 1979. Er þar nú svipuð
starfsemi og í Norðurbrún en
smíðakennslan og leirmunagerðin
hefst eftir nýár, og er þá húsnæðið
nýtt að fullu. Haustið 1978 voru
teknar í notkun 30 einstaklings-
íbúðir í húsi við Lönguhlíð 3. Þar
hófst einnig félagsstarf í desem-
ber 1979 og er það einnig áþekkt
öðru félagsstarfi. Auk þess var
opnað mötuneyti i húsinu, þegar
fyrstu íbúarnir fluttu inn.
í desember var einnig opnað
mötuneyti að Dalbraut 27, þar
sem þjónustuíbúðir aldraðra eru,
og skömmu síðar voru opnuð
mötuneyti í Norðurbrún 1 og
Furugerði 1. Öll mötuneytin eru
ætluð íbúum húsanna og þeim
öðrum öldruðum, sem þess þarfn-
ast.
Félagsstarfið eykst
ár frá ári
Félagsstarf eldriborgara hefur
aukist verulega á þessu ári, sem er
að líða. Hingað til hefur einungis
verið rætt um vetrarstarfið. Gest-
ir í vetrarstarfinu voru á sl. ári ca.
27 þúsund manns. Það er í vetur
að Norðurbrún 5 daga vikunnar, í
Furugerði 2 daga í viku, Lönguhlíð
3 daga í viku og Hallveigarstöðum
2 daga í viku. Dagskrá félags-
starfsins er til fjölrituð, fyrir þá,
sem þess óska. Vetrarstarfinu
lýkur að mestu í júní ár hvert. í
4.000 gestir fyrsta
árið
Fljótlega í starfi varð mér ljóst,
hvað einangrun er mikill bölvald-
ur. Börnin fyrir löngu farin að
heiman, ættingjar og vinir falla
frá — og smám saman einangrast
hinn aldraði.
Árið 1969 samþykkti borgar-
stjórn að koma á fót félagsstarfi
fyrir eldri borgara, til þess að
rjúfa einangrun þeirra sem einir
búa og gefa sem flestum tækifæri
til að sinna einhverjum af áhuga-
málum sínum. Félagsstarfið hófst
svo í Tónabæ í apríl árið 1969.
Stuðst var við reynslu Norðmanna
á þessu sviði.
Væntanlegt félagsstarf var
kynnt með dreifibréfi til allra
Reykvíkinga, 70 ára og eldri
(rúmlega 5.000 manns þá) og
jafnframt sendur skoðanakönnun-
arlisti, þar sem stungið var upp á
20 mismunandi atriðum eða við-
fangsefnum. Jafnframt var boðið
til kynningar og skemmtifundar í
Tónabæ. Þátttaka í þessari skoð-
anakönnun var geysilega góð.
Eldri borgarar sýndu strax svo
mikinn áhuga, að kynningarfund-
irnir í Tónabæ urðu þrír en ekki
einn, og alltaf fullt hús. Fyrsta
árið komu um 4.000 gestir í
félagsstarfið.
Haustið 1972 fluttist félags-
starfið í Fóstbræðraheimilið og í
Leikfimi er heilsubót og fóikið tekur þátt i henni af lífi og sál, hver eftir sinni getu.
ársbyrjun 1973 einnig í vesturbær-
inn þ.e. að Hallveigarstöðum. Árið
1974 var starfsemin flutt úr Fóst-
bræðraheimilinu að Norðurbrún 1,
en það var fyrsta íbúðarbyggingin,
sem var sérstaklega byggð í þágu
aldraðra — en þar var jarðhæðin
hönnuð fyrir félagsstarfið. Gafst
þá langþráð tækifæri til að auka
fjölbreytni félagsstarfsins veru-
lega. Þá var opnað lítið smíða-
verkstæði, þar sem kennd er létt
smíði og útskurður í bein og tré.
Annar lítill salur, þar sem veitt er
tilsögn í leirmunagerð, smelti og
fleiru, og þriðji salurinn þar sem
veitt er tilsögn í mjög fjölbreyttri
handavinnu og föndri, t.d. alls
konar útsaum, prjón, hekl, rya,
hnýting, vefnaði, leðurvinnu,
skermagerð, teiknun og málun
o.s.frv. Mikið er spilað, bæði fé-
lagsvist og önnur spil, bókaútlán
er vikulega einnig er kennsla í
ensku og skák og létt leikfimi
tvisvar í viku. Dansleikur er einu
sinni í mánuði. Flutt eru fræðslu-
erindi, haldnar kvikmyndasýn-
ingar og flutt skemmtiatriði. Hef-
ur mikill fjöldi skemmtikrafta
lagt þar hönd á plóginn án launa.
Auk þess er fótaaðgerðarþjónusta
og hársnyrting gegn vægu gjaldi
og veitt aðstoð við bað (þ.e.
kerlaug) fyrir þá, sem þess óska.
í upphafi félagsstarfsins var
leitað til fyrrnefndra kvenfélaga
og eldri skáta eftir aðstoð og
samvinnu. Tókst sú samvinna
framúrskarandi vel. Sálfboðaliðar
kvenfélaganna hafa lagt fram
mjög mikla vinnu, sem nánast er
forsenda fyrir svo miklu starfi.
70—80 sjálfboðaliðar vinna nú við
félagsstarfið.
Félagsstarfið í gangi
viðar um borgina
I maí 1978 voru teknar í notkun
74 íbúðir við Furugerði, sem
lok vetrartímabils er haldin yfir-
lits og solusýning á þeirri vinnu,
sem unnin er i félagsstarfinu.
Sýningin er haldin í Norðurbrún í
lok maí og stendur í 3 daga. Þeim
fer sífellt fjölgandi, sem skoða
sýninguna og hefur hún vakið
athygli. Síðari hluta júní, júlí og
ágúst falla samkomur niður, en í
stað þess er farið í skoðunarferðir
um bæinn og stutt ferðalög. Árið
1979 var varið í 12 ferðir og voru
þátttakendur samtals ca. 1800
manns. Auk þess voru farnar
hópferðir í leikhús.
Orlofsdvalir aldraðra hófust
1973 í samvinnu við Félagsstofnun
Þjóðkirkjunnar. Hafa aldraðir
síðan dvalið í orlofi árlega að
Löngumýri í Skagafirði. Dvelur
hver hópur í 12 daga. Samtals
dvöldu ca. 150 Reykvíkingar að
Löngumýri árið 1978. Ækilegt
væri að auka þessa starfsemi, ef
viðunandi húsnæði fengist.
Utanlandsferðir aldraðra hóf-