Morgunblaðið - 24.12.1980, Blaðsíða 11

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 24. DESEMBER 1980
11
Hinir óárennileKU „skallar" í The Wanderers
Anthony Newley þenur raddhondin í Gamla skranbúðin.
Úr Landamærin.
verkin eru flest í höndum nýliða.
Hér er blandað saman gamni og
alvöru í lífi unglinga stórborgarinn-
ar. Myndin gerist á sjöunda ára-
tugnum og tónlistin er vinsæl dæg-
urlög frá þessum tíma, eins og
„Cherry", „Walk Like a Man“,
„You’ve Really Got a Hold on Me“,
„The Times They are A-Changin“,
„Volare“, o.fl. gömul og góð.
Líkt og fyrr segir eru leikararnir
flestir lítt kunnir, þó sáum við einn
þeirra í Háskólabíói á dögunum, í
afbragðsmyndinni Days of Heaven.
Það var hin smávaxna Linda Manz.
Leikstjórinn er hinn athyglisverði
Philip Kaufman, sem á að baki
ágætismyndir eins og The Great
Northfield. Minnesota Raid og nýja
útgáfu Invasion of the Body
Snatchers.
Góða skemmtun og gleðileg jól!
Til heiðurs Önnu
Konur skrifa til heiðurs Önnu
Sigurðardóttur.
Utg. Sögufélag Reykjavíkur
1980.
Anna Sigurðardóttir er löngu
landskunn baráttukona á sviði
kvennréttinda/ mannréttinda og
hún hefur einnig sýnt það
merkilega framtak að koma á fót
svokölluðu Kvennasögusafni,
gefið til þess skjöl, bækur, blöð
o.fl. og unnið við það ómælda
sjálfboðavinnu. Auk þess er hún
þekkt fyrir skrif sín, þýðingar,
útvarpserindi og er þá fátt eitt
talið. Það er því vel við hæfi að
vinir hennar skyldu sameinast í
því að gefa út bók henni til
heiðurs í tilefni sjötugsafmælis
hennar og tuttugu og tvær konur
skrifa í bókina um hin fjölþætt-
ustu efni, sem að vísu og eðli
bókarinnar samkvæmt tengjast
kvennabaráttu af öllu tagi. Auk
þess er í bókinni birt skrá yfir
áskrifendur bókarinnar, allítar-
legt viðtal við Önnu og síðast er
ritaskrá.
Þó svo að kaflarnir séu ærið
sundurleitir er þó ugglaust feng-
ur að þeim flestum. Þeir eru
misjafnlega læsilegir og fer
sömuleiðis eftir áhugasviði
hvers og eins: vonandi eru konur
ekki svo steyptar í sama mót að
öllum þyki allt jafn gott sem er í
þessari bók. En þarna skrifar
Aðalheiður Bjarnfreðsdóttir til
dæmis kaflann Vinnukona, lif-
andi og góða mynd af kjörum
„vinnukonu“:stéttarinnar á ár-
um áður og í næsta kafla skrifar
Elsa Guðjónsson vísindalega um
íslenzka þrenningarklæðið í
Hollandi. Talað er um í kafla
Elsu Vilmundardóttur hversu
mjög hafi þótt tíðindum sæta er
konur hófu að hasla sér völl í
raungreinum og er það fróðleg
lesning, en þar skýtur raunar
upp í einni setningu gamla
Anna Sigurðardóttir
Bókmenntlr
eftir JÓHÖNNU
KRIST JÓNSDÓTTU R
kvennakompleksinum er höfund-
ur segir. „Það vekur nokkra
furðu manna fyrst í stað að
kvenmaðurinn í hópnum skuli
vera þar í hlutverki jarðfræð-
ings, en ekki ráðskonu, en vinnu-
félagar mínir, bormennirnir,
taka mig strax í sátt og er ég
þeim að eilífu þakklát fyrir“
(Letur br. mín). Kafli Gerðar
Steinþórsdóttur gæti fullvel ver-
ið skrifaður að morgni 25. októ-
ber 1975, hann nær svo vel að
lýsa stemmningu kvennafrídags-
ins daginn áður, og síðan kemur
allþurrlegur kafli Guðrúnar Er-
lendsdóttur um jafnréttismál og
þó sérstaklega jafnréttislögin —
og mikið hlýtur Guðrún að vera
orðin leið á að skrifa um þetta
efni. Silja Aðalsteinsdóttir á
kaflann M merkir mey, sem er
góð og hefur þar verulega mikið
á móti að konur séu lítillækkað-
ar að því er virðist í léttum
afþreyingartextum. Stundum
finnst mér nú viðkvæmnin of
mikil. Helga Kress skrifar Mjök
mun þér samstaft þykkja og
8'allar þar einkum uih Guðrúnu
svífursdóttur og setur fram þá
kenningu að Laxdæla sé ein af
fáum Islendingasögum, þar sem
konur skipti einhverju máli að
ráði. Þó er hún ekki öldungis
ánægð því að henni finnst samt
Guðrún ekki vera aðalpersónan,
karlmenn þurfa að flækjast inn
á milli og stríða og vesenast.
Samt gæti Laxdæla verið skrifuð
af konu að sögn Helgu og má
auðvitað þakka fyrir það. Mér er
samt spurn, því skyldu höfund-
ar, hvort sem er Islendinga-
sagna, nútimasagna eða fram-
tiðarsagna bara hafa konur eða
karla sem persónur í sögum? Er
ekki — jafnvel þótt við viljum
jafnrétti — hægt að una við að
karlmenn fái að fljóta með stöku
sinnum? Þótt ég sé langt frá dús
við ýmislegt það sem kemur
fram í þessum kafla Helgu
finnst mér hann samt mjög
læsilegur og einhver sá frjóasti í
bókinni og er þá ekki á aðra
höfunda hallað, því að allir hafa
þeir sér til ágætis nokkuð, þótt
það sé alloft langt mál að fara
um þá alla orðum. En þessi bók
er jákvæður viðburður, fjöl-
breytni hennar í senn kostur og
galli, kannski meiri kostur þó
þegar allt kemur til alls.
Erlendar bækur:
„I glimt“ ný bók
eftir Chr. Kampmann
- skyldi nú naflaskoðuninni lokið?
Danski rithöfundurinn Christi-
an Kampmann gerir það ekki
endasleppt: hann hefur nýverið
sent frá sér þriðja bindið í
sjálfsævisögu sinni og var ekki
vonum seinna, því að maðurinn er
liðlega fertugur. Christian Kamp-
mann hefur skrifað allmargar
bækur síðustu fimmtán árin, al-
mennasta viðurkenningu hlaut
hann fyrir fjórbókina Visse Hen-
syn, Faste Forhold, Rene linjer og
Andre Maader og var þetta hið
merkasta verk og ég hef áður getið
þess að nokkru. Síðan tók við
ævisagan Fornemmelser, Videre-
trods alt og nú hin síðasta (von-
andi) I glimt. Þessar bækur þrjár
eiga það sammerkt, eins og fram
kom raunar í umsögn um Videre-
trods alt, að þær eru uppgjör við
hann sjálfan og umhverfið: hann
er hommi og það er alveg bráð-
nauðsynlegt að auka skilning
manna á sálarlífi og líkamsstarf-
semi kynvillinga af báðum kynj-
um. Aðallega snýst frásögnin
náttúrulega um hann sjálfan. I
Videre-trods alt var Kampmann
svo langt kominn í naflaskoðun-
inni, að hann hafði viðurkennt
þetta fyrir sjálfum sér og var
byrjaður að láta umhverfið vita
líka. Hann og kona hans ákváðu
að skilja og hann fór ekki lengur í
algerar felur með samband sitt við
Börge nokkurn ástmann sinn. Síð-
an heldur Kampmann áfram i
þessari bók. Hann hefur nú tekið
upp samband við Jesper, sem hann
er yfirmáta ástfanginn af, það
gengur á ýmsu, því að Jesper er
doltið hlédrægur og ekki eins
náttúrumikill framan af og
Kampmann. Það er auðvitað ansi
slæmt. En þetta lagast þó. Sagt er
frá fjöldafundum danskra homma
hér og hvar, þar sitja þeir saman í
kös, reykja hass og ræða enda-
laust um sjálfa sig og afstöðu og
fordóma sem þeir mæta hjá með-
bræðrum sínum. Samband Kamp-
manns við konu sína og börn er
eitthvað farið að losna á saumun-
um, en hann hittir þau öðru
hverju og einnig koma við sögu
foreldrar hans og jafnvel amma
hans.
Meðan Kampmann er að ganga í
gegnum eldskírnina: viðurkenna
náttúru sína er hann bersýnilega
að vinna að síðustu eða næst
síðustu fjórbókinni. Fjarska lítið
er farið út í að lýsa þeirri glímu
hans, allt snýst um að ræða við
aðra homma hvernig sé að vera
hommi eða eins og sumir hommar,
tvítóla, gefnir fyrir bæði kynin.
Það eru hins vegar hálfgerðir
plathommar í augum þeirra sem
eru alvöruhommar.
Enda þótt Christian Kamp-
mann sé fjarska hrifinn af Jesper
aftrar það honum ekki frá því að
verða alltaf öðru hverju skotinn í
öðrum og hafa svona skyndisam-
bönd við þá. Niðurstaða mín er sú
sama og eftir Videre-trods alt, að
Kampmann virðist haldinn ein-
hverri yfirnáttúrulegri náttúru til
karla. Ég veit ekki hvort allir
hommar eru svona hressir og
sprækir hvað það snertir, en það
er gefið í skyn, að minnsta kosti
Christian
Kampmann
i
Roman • Gyldendal
eru áhugasvið þessara manna að
mestu bundin því afmarkaða máli
sem það er að vera með eftir öllum
kúnstarinnar reglum.
Christian Kampmann er án efa
einhver ritfærastur höfunda í
Danmörku um þessar mundir,
hann skrifar fallegt mál og skýrt
og á mjög auðvelt með að setja
fram hugsanir sínar þess vegna
umfram annað heldur bók á borð
við I glimt áhuga, þó að efnið sé
fjarska leiðigjarnt tiil lengdar,
ekki sízt vegna þess að það er of
einstaklingsbundið eins og hann
tekur það fyrir og gefur ekki neina
heildarsýn af kynvillu og kynvill-
ing. Að slíku hefði verið fengur,
því að víst eru fordómar umhverf-
is gagnvart öllu því sem er utan
munstursins. Þess vegna missir
bókin marks sem slík. En stendur
fyrir sínu, á því einu hvað Christi-
an Kampmann er tæknilega séð
frábær höfundur.