Morgunblaðið - 07.02.1981, Síða 17

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 7. FEBRÚAR 1981
17
Tafla 2.
Áhrif öryKBÍsbeltanotkunar (3 points belts) i
þróuðum londum (60 — 90% notkunarhlutfall).
Meðaltal
Dánartíðni í umferðarslysum lækkar 10-37% 25%
Fækkun innlagna á sjúkrahús vegna umferðarslysa 19—29% 25%
Alvarlegum meiðslum í umferðarslysum fækkar 18-44% 30%
Fækkun veikindadaga vegna umferðarslysa 30%
Proceedings of the Sixth Int. Conference of the Int.
Association for Accident and Traffic Medicine,
Melbourne, Australía 1977.
Bilbelter. Rapport 2. Nordisk trafikksikkerhedsrád,
Stockholm 1973.
Tafla 3.
Þjóðhagslegt tap vegna 1 árs vinnutaps.
1 árslaun, maí 1980.
Byggingaverkamaður 490.000x12 ........Kr. 5.880.000.-
3 mán. (90 dagar) á Borgar-
spítala, 90x79.600 .....................kr. 7.164.000.-
3 mán. á Grensásdeild 90x35.300 kr. 3.177.000,-
Afgangur ársins (185 dagar)
á Reykjalundi, 185x24.400 ..............kr. 4.514.000.-
Þjóðhagslegt tap alls ..................kr. 20.735.000-
Eirika Friðriksdóttir. hagfræðingur. 1979.
Tafla 4.
Áætluð afleiðing lögleiðingar á öryggisbeltum hér á
landi.
Dánar- og slysatíðni Dánar- og slysatíðni
Samkv. Úppl. ef öryggisbelti hefðu
Umferðarráðs
1977—’78
Meiriháttar
slys 610
Dánir 64
Árangur fer að verulegu leyti eftir notkunarhlutfalli
öryggisbelta.
verið lögleidd 1976.
1977-78
342-500
40-58
Þróun umferðarslysa á
árunum 1978—1980
Eins og fram kom í nefndri bók virðist heldur hafa
dregið úr umferðarslysafaraldri á árinu 1979, ef á
heildina er litið. Samskonar þróun hefur einnig orðið í
nágrannalöndunum en mun örari en hér, sjá töflu 1.
Tafla 5.
Dánar- og slysatiðni á íslandi i umferðarslysum
1976-1980 á 100.000 íbúa.
Aldursdreifing látinna og slasaðra í umferð-
arslysum á íslandi á 100.000 íbúa árið 1978.
árunum 1976/77 — 1978/80. í mörgum aldursflokkum s.s.
unglinga er aukningin yfir 30%.
Ef síðan er eingöngu litið á bifreiðaslysin kemur
eftirfarandi mynd fram:
Tafla 6.
Fjöldi látinna og slasaðra í umferðarslysum (í bifreið-
um) á 100.000 íbúa 1977 - 78. i)
1977 1978 %
ísland 161 233 + 44,7
Danmörk 198 205 + 3,5
Finnland 162 118 + 27,2
Noregur 207 199 + 3,9
Svíþjóð 181 177 + 2,2
1) 2) Aldur 1976/1977 1) 1978/1979/1980 2) Ljóst er af þessu að enn breikkar bilið milli íslands og hinna Norðurlandanna. Þróunin er óhagstæð fyrir fsland.
0-6 133 148 % +11,2 1) Transport arbeidet í Norden 1960—1990. Nordisk kommittée for Transport ekonomiskt forslag
7-14 207 276 +33,3 1980.
15-16 679 910 +34 Bent skal á að eftir 1977 er yfirleitt beitt sömu
17-20 645 856 +32,7 skilgreiningum við skráningu slysa á Norðurlöndum.
21-24 331 367 +10,8 Dánar og slysatiðni milli ára heíur i mörgum tilfellum
25-64 202 215 + 6,4 aukist um 30—40% en lækkað verulega á öðrum
-65 190 188 + 1,0 norðurlöndum.
1) Meðaltal íbúafjölda miðað við árslok.
2) Miðað er við íbúafjölda í árslok 1979.
Heimildir: Skýrslur Umferðarráðs. Hagtíðindi.
Slysa- og dánartíðni hefur aukist verulega á íslandi frá
Eítirmáli
Nokkur gagnrýni hefur komið fram í grein eftir Kristin
Helgason í Morgunblaðinu nýlega á samanburðartölum
Aldursdreifing látinna á 100.000 íbúa í
umferðarslysum á íslandi á árunum 1972—’74
og 1976-’78.
Dánar og slysatíðni milli ára hefur í
mörgum tilfcllum aukist um 30—40% en
lækkað verulega á öðrum Norðurlöndum.
yfir Norðurlönd. Var talið að valið hefði verið óheppiiegt
slysaár fyrir ísland. Niðurstöður hér að framan benda til
þess að erfitt sé að velja „heppilegt slysaár" fyrir ísland.
Ég er sammála Kristni Helgasyni um að margar
aðgerðir geta haft áhrif á umferðarslys.
Baráttan gegn umferðarslysum markast af þeirri
staðreynd að umferðin mótast af bílnum, veginum og
bílstjóranum. Eitt er víst að á meðan við eyðum tíma og
kröftum í umræður s.s. um sérstöðu íslands, frelsisskerð-
ingu, óheppilegt slysaár, hvorumegin örfá prósentustig
liggja, „óvinsælar pólitískar aðgerðir“, blæðir fólki út á
götum og þjóðvegum íslands að óþörfu. — hefur fjöldi
þjóða náð veigamiklum árangri í baráttunni gegn
umferðarslysum með löggildingu öryggisbelta. Það er
kominn tími til þess að við höldum okkur við aðalatriðið
sem er að lækka verulega tíðni slysanna með því að feta í
fótspor nágrannaþjóða og lögbinda öryggisbeltanotkun í
bifreiðum hið bráðasta.
Landlæknisembættið hefur fengið að gjöf kvikmynd
um notkun öryggisbelta sem gerð er af Samvinnutrygg-
ingum í Svíþjóð og sænsku Rikislögreglunni. Víða hafa
verið haldnir fundir að undanförnu og m.a. þessi
kvikmynd sýnd. Mikill meirihluti þeirra sem sótt hafa
fundina eru hlynntir lögleiðingu öryggisbelta. Þessi
kvikmynd verður nú send á heiisugæslustöðvar til
sýningar. Áhersla er lögð á að Alþingi taki þetta mál til
meðferðar svo skjótt sem auðið er eftir áramót.
arðar gkr. 1978 sem má slumpa á að
geti verið 75 milljarðar 1981. Sagt
er, að útgerð og fiskvinnsla muni
tapa meira en 20 milljörðum í ár
með þeim efnahagsaðgerðum, sem
verið er að framkvæma. Munurinn
er sá, að barnabörn okkar Ómars
Ragnarssonar eru búin að fá milli-
færslulán i Englandi á gjalddaga
2016, sem á að duga í þetta tap. En
annar iðnaður á víst bara að sjá um
sig sjálfur. Ekki hefur frétzt um
ensk lán handa honum. Enda ekki
víst að menn, sem reikna með því að
þurfa að endurgreiða lán, séu eins
fúsir að taka lán og hinir ábyrgð-
arlausu.
Hvernig eigum við þá að fá
áðurnefndan rekstrarreikning til
þess að ganga upp? Þurrkum út
afskriftir, þær eru hvort sem er
einskonar þýfi frá alþýðu, að mér
hefur skilist á Arnalds, þurrkum út
hagnað sem er reyndar hverfandi,
afléttum vaxtaokrinu, sem Lúðvík
hefur talað um í sömu andrá og
verðtryggingu sparifjár, þetta
gengur samt ekki upp. Séu ekki
launaliðirnir (og þarmeð tekjurnar
líka) lækkaðir, þá fer iðnaðurinn á
hausinn. Samdráttur er greinilega
það eina sem við blasir. Samdráttur
í iðnaði er því megininntak efna-
hagsráðstafana ríkisstjórnarinnar.
Vissulega viljum við innst inni
styðja við viðleitni til þess.að hægja
á verðbólgunni. En einhiiða verð-
stöðvun á vísitölubrauð og annan
iðnað leiðir ekki til minnkandi
verðbólgu, aðeins tímabundinna
sjónhverfinga í ætt við það þegar
Sighvatur var að rétta við ríkis-
kassann með því að hætta bara að
borga úr honum. Aðeins markviss
uppbyggingarstefna og þar með
auknar tekjur munu færa okkur
þann frið í sálina sem nægir til þess
að slaka á spennunni. „Wohlstand
fúr alle“ — efni fyrir alla, sagði
Ludwig Erhardt, þegar hann mælti
fyrir um það, hversu láta mætti
efnahagsundur verða í Þýzkalandi.
Og fólkið hlustaði á hann, en ekki á
gífuryrðaflaum gáfumanna frá
vinstri, sem þó var nóg framboð af,
þar eins og hér.
I stað þess að standa fyrir
íslenzku efnahagsundri, virðist það
ætla að verða sögulegt hlutverk
Gunnars Thoroddsens, að skipta
skorti milli landsmanna. Og sjálf-
sagt fæst ekki liprari maður til
þess. Samstarfsmenn hans virðast
ekki hafa hugmyndir um að annars
sé úrkosta, þó kannski Gunnar vilji
annað sjálfur.
Enginn verður hissa á því, að
neitt annað komi frá Alþýðubanda-
laginu en svartnættisafturhald og
úrræðaleysi og verða seint framfar-
ir í landinu með slíkan kredduflokk
í stjórn. Og þeir hljóta að ráða
ferðinni í hverri ríkisstjórn vegna
ofstopa síns og þröngsýni. Á fram-
sókn er sama hikið og venjulega,
haltu mér, slepptu mér og opið í
báða enda. Þokukenndar hugmynd-
ir um verðstöðvanir og millifærslur
virðast ráða þar ríkjum. Þeir eru
komnir svo úr tengslum við upp-
runa sinn í samvinnuhreyfingunni,
að þeir heyra ekki til sinna manna
þar, sem eru margir raunsæir
viðskipta- og iðnaðarmenn. Enda
hefur maður heyrt að allaballarnir
hugsi sér til hreyfings á þeim
miðum og sigla þar inn í tómið, sem
framsókn lætur eftir sig.
Verðstöðvunarhugsjón framsókn-
armanna má líkja við klakastíflu í
Þjórsá. Þrýstingur byggist upp
fyrir ofan og vatnsskortur verður í
virkjunum fyrir neðan. Síðan brest-
ur stíflan og flóðbylgja ryðst fram
og sópar með sér klakanum, sem
ekki nýtist til framleiðslu. Vatns-
magnið er það sama, aðeins nýttist
það ekki vegna þess að við gátum
ekki stjórnað rennslinu þannig að
það væri stöðugt. En til þess að ná
stöðugleika er öll okkar viðleitni.
Óg flóðbylgjur geta sópað með sér
hinum traustustu mannvirkjum.
Enda getum við litið á óðaverðbólg-
una, sem Ólafur og félagar færðu
okkur 1971 og haldist hefur með
litlum hvíldum síðan. Allan tímann
hefur verið reynt að stífla og
verðstöðvun í gildi á íslandi, einu
Evrópulanda, enda eigum við Evr-
ópumetið í verðbólgu. Og ekki er
vafamál, að árangur hefði orðið
meiri í lífskjarabaráttu lands-
manna ef jafnar hefði farið fram.
Og það versta við þetta allt er
það, að við virðumst ekki geta
breytt þessu. Við getum ekki hugs-
að okkur neinar breytingar á þing-
ræðisfyrirkomulagi okkar né víkja
frá öðrum skandinavískum fyrir-
myndum í stjórnarfari, þó svo að
stjórnarskráin okkar hafi verið
hugsuð til bráðabirgða á sínum
tíma. Hinir færustu menn eru
tilkvaddir til þess að gefa okkur
nýja stjórnarskrá, en koma engu
frá sér. Misvægi atkvæðisréttar er
orðið svo hrikalegt að engu tali
tekur. En engu fæst breytt að
heldur, aðeins yfirborðslegt snakk á
framboðsfundum. Enda láta þeir
sem hafa völd ranglega þau ekki af
hendi með góðu.
Þingmenn dunda sér við að dorga
í nefndum, bankaráðum og sjóðum
til atkvæðaveiða fyrir sjálfa sig. Og
lítil aðsókn er að verða á þing,
þegar búið er að gera þingmanns-
starfið að millilaunastarfi vegna
einhverrar alþýðufeimni þing-
manna sjálfra. Énda segir Svart-
höfði Vísis, að þingið sé og muni
fyllast af sendisveinum af þeim
sökum, að þangað sæki enginn
góður matvinnungur lengur. Dóms-
vald, framkvæmdavald og löggjaf-
arvald virðast því ætla að sjóða í
sama pottinum áfram og sömu
krumlurnar halda áfram að hræra í
honum.
Hvað viljum við?
10.000 manns hafa gert það upp
við sig á sl. 4 árum að þetta verði
svona áfram hér á landi og flutt
brott. Með áframhaldi þessarar
þróunar er Island að síga inn í
myrkur einangrunar og alþýðu-
bandalagsafturhalds, þó enn sé ekki
risinn um það Berlínarmúr með
vélbyssum og gaddavír, eins og
skólabræður þeirra Svavars og
Hjörleifs hafa til varnar sósíalism-
anum í Austur-Þýzkalandi. Lýð-
ræðisöfl á íslandi eru klofin eftir að
kommum tókst að kljúfa Sjálfstæð-
isflokkinn í herðar niður með at-
fylgi framsóknar. En vera má að
skamma stund verði hönd þeirra
síðarnefndu höggi fegin. SIS og
kaupfélögin munu líka verða að
viðurkenna staðreyndir í rekstri.
Og hvað verður eftir af framsókn ef
þeir glata traustinu þar? Ætlar
íslenzkur verkalýður að syngja
hósíanna áfram við meira kauprán
um leið og atvinnutækifærum fer
fækkandi vegna þeirra móðuharð-
inda af mannavöldum, sem hvít-
flibbakommar og gáfumenn í Al-
þýðubandalaginu virðast stefna til.
(Éru ekki viðbrögð Arnalds við
málaleitun múrara um vinnu við
Víðishús í stað atvinnuleysisbóta
dæmigerð?) Vantar okkur aðeins
vilja til þess að sætta okkur við
skort og afturhald eða er hægt að
hafa vilja til annars? 4.02. 1981.