Morgunblaðið - 09.04.1981, Blaðsíða 13

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 9. APRÍL 1981
13
Norræna húsið hefur í vetur
eins og oft áður boðið upp á
dagskrár þar sem kynnt hafa
verið norræn skáld.
Nýlega var hér á ferð, á vegum
Norræna hússins, danska skáldið
Uffa Harder ásamt konu sinni
Maríu Giacobbe sem ættuð er frá
Sardiníu. María Giacobbe sem
einnig er skáld og yrkir bæði á
ítölsku og dönsku flutti fyrirlestur
í Norræna húsinu um heimabyggð
sina, pólitískan og menningar-
legan vanda Sardiníubúa. Uffe
Harder aftur á móti talaði um
danska ljóðlist og las úr eigin
verkum. Hann er höfundur
margra ljóðabóka, en hefur ekki
síst getið sér góðan orðstír fyrir
þýðingar sínar, einkum úr
spænsku. Einnig hefur hann þýtt
skáldsögur eftir Samuel Beckett.
Bókmenntlp
eftir JÓHANN
HJÁLMARSSON
Hann er nú formaður danska
PEN-klúbbsins
Uffe Harder dró í spjalli sínu
upp skýra mynd af skáldum og
ljóðlist í Danmörku. Þótt skáldin
hafi gerst samfélagsleg og látið
fagurfræðina stundum liggja milli
hluta hefur Uffe Harder alltaf
verið Ijóðinu trúr eins og bækur
hans Nu og nu (1978) og Verden
som om (1979) eru til vitnis um.
Meðal þess sem Uffe Harder gat
um var athyglisverð þróun sem átt
hefur sér stað í ljóðum skálds á
borð við Thorkild Björnvig, en
hann hefur jafnan verið talinn
maður turnsins, fágað og menntað
skáld ósnortið af dægurmálum.
En í síðustu ljóðabókum sínum
hefur Björnvig gerst eindreginn
baráttumaður fyrir verndun um-
hverfis og ljóð hans hafa breyst í
samræmi við það, eru ekki lengur
með jafn klassisku yfirbragði.
Sjálfur hefur Uffe Harder orðið
snortinn af hinum nýja játn-
ingaskáldskap Dana þar sem
einkalífið skiptir mun meira máli
en áður, skáldið reynir ekki að
dyljast lesendum sínum með purp-
urakápu á herðum. Meðal nýlegra
tíðinda í dönskum skáldskap er
útkoma sálma eftir Ole Sarvig,
einn af brautryðjendum nútíma-
ljóðlistar í Danmörku. Dönsk nú-
tímaskáld hafa yfirleitt verið
þekkt fyrir annað en sálmaskáld-
skap.
Vagn Steen sem nú gistir Nor-
ræna húsið kynnti sjálfan sig og
skáldskap sinn mánudaginn 6.
apríl. Það sem hefur sett svip sinn
á skáldskap Vagns Steen er til-
raunastarfsemi. Hann hefur átt
þátt í að gera skáldskapinn virkan
með ýmsum skrýtnum uppátækj-
um, öllum í anda lífsgleðinnar,
þeirrar skoðunar að ljóð þurfi ekki
að vera leiðinleg og aðeins handa
fáum. Meðal verka hans í þessum
Sovétmenn hafa mikilla hags-
muna að gæta í Eystrasalti. Hafa
verður í huga, að um hafið þurfa
þau skip að fara, sem sigla til
einna mikilvægustu iðnhéraða
Sovétríkjanna. Við Eystra-
saltsströndina er einnig að finna
mikilvægar sovéskar skipasmíða-
stöðvar. Á hafinu stunda ný
herskip Sovétmanna venjulega
reynslusiglingar, þar eru ný
vopnakerfi yfirleitt fyrst reynd
og þar eru áhafnir þjálfaðar.
Kæmi til átaka myndu skip í
Eystrasalti vafalítið verða notuð
til birgðaflutninga til liðssveita
Varsjárbandalagsins, sem berð-
ust í Mið-Evrópu.
I norðurhluta Austur-Þýska-
lands og í Póllandi eru um 14
herdeildir Varsjárbandalagsins,
um helmingur þeirra eru skrið-
drekasveitir, í hverri fótgöngu-
liðadeild eru 10 til 12 þúsund
menn en 9000 menn í hverri
skriðdrekasveit. Talið er, að Var-
sjárbandalagið hafi um 10 þús-
und manna landgöngulið undir
vopnum við Eystrasalt og sé unnt
að flytja um 5000 þeirra til
stríðsaðgerða samtímis. Þá sýn-
ist flugvélakostur bandalagsins á
þessum slóðum gefa til kynna, að
það geti sent eitt eða fleiri 1200
manna herfylki til fallhlífaárasa
á Danmörku. í herflota Varsjár-
bandalagsins á Eystrasalti eru
um 25 tundurspillar búnir eld-
flaugum og venjulegum vopnum
og þrjú beitiskip. Um 50 kafhátar
bandalagsins eru þar og í þeim
hópi eru sex Golf-kafbátar búnir
þremur kjarnorkueldflaugum
hver, sem draga að minnsta kosti
1200 sjómílur. Um 700 orrustu-
vélar eru í Austur-Þýskalandi,
Póllandi og vesturhluta Sovét-
ríkjanna til stuðnings þessum
liðsafla á sjó og á landi. Talið er,
að um 200 þeirra yrði beint til
árása á Danmörku.
Varnir Danmerkur miðast við
það að geta snúist gegn árás allra
þessara vígtækja samtímis og til
þess mundi að sjálfsögðu berast
liðsauki frá öðrum NATO-lönd-
um á hættutímum. I því skyni að
auðvelda slíka aðstoð hefur verið
komið fyrir birgðum fyrir banda-
rískar flugvélar í Danmörku og
til umræðu hefur verið, hvort
einnig ætti að hafa þar birgða-
stöðvar fyrir bandaríska
landgönguliða eins og í Noregi, en
það mál er enn á umræðustigi og
óvíst um niðurstöðuna, sem ræðst
af hernaðarlegu mati.
Skýrslu leyniþjónustu danska
hersins frá því í fyrra líkur á
þeim orðum, að á þeirri stundu,
sem hún er skrifuð, séu ekki
miklar líkur á árás á varnarsvæði
NATO og ekki sé heldur við því
að búast, að gerð verði áras, sem
miðist aðeins við Danmörku, eða
gerð tilraun til að beita dönsk
stjórnvöld þrýstingi. „Það verður
þó að hafa í huga,“ segir í lok
skýrslunnar, „að breytingar á
stöðu öryggismála gætu skyndi-
lega breytt forsendunum í þessu
tilliti og gætu auk þess — allt
eftir því hvernig Sovétríkin meta
stöðuna — aukið líkurnar á því,
að til einhverra þeirra árásarað-
gerða, sem að ofan er lýst, yrði
gripið."
Sú spurning hlýtur að vakna,
hvort atburðir í Póllandi gætu
ekki „skyndilega breytt forsend-
unum“ fyrir Dani. Hafa verður í
huga í þessu sambandi, að Borg-
undarhólmur lýtur danskri stjórn
og eyjan er sá hluti Vesturlanda,
sem næstur er Póllandi. Kæmi til
innrásar í Pólland er ekki ólík-
legt, að margir myndu reyna að
flýja þaðan sjóleiðina baeði til
Borgundarhólms og Svíþjóðar.
Við innrás í Pólland myndi
Eystrasaltið óhjákvæmilega
breytast í hernaðarsvæði. Flota-
æfingar Varsjárbandalagsins þar
undanfarna daga eru gleggsti
vitnisburðurinn um það, sem þar
er í vændum, ef allt fer á hinn
versta veg.
Björn Bjarnason
Stofna kvenfé-
lag í Seljasókn
STOFNFUNDUR kvenfélags í
Seljasókn verður haldinn á
morgun, fimmtudaginn 9. apríl
kl. 20:30 að Seljabraut 54, þar
sem er aðstaða safnaðarstarfs-
ins í Seljasókn.
Konur í Selja- og Skógahverfi
ákváðu fyrir nokkru að gangast
fyrir stofnun kvenfélags er hefði
það að markmiði að efla safnað-
arstarf og stuðla að félags-
starfsemi innan hverfisins. Sem
fyrr segir er stofnfundurinn
ráðgerður annað kvöld og á að
hefjast kl. 20:30.
kvíða
verður að gefa öðrum hlutdeild í
reynslu sinni, kannski getur hún
hjálpað:
Jeg vil lytte til mennesker
med anicxt
ok lave udsendelser
som fortælier radiolytterne
nogle vÍKtixe tinK om anKst.
Hvem vil fortælle andre om anKsten?
Vil stemmerne blive brækkede
som min er hver formiddaK?
Vil rummet om anxsten komme frem?
Vil skrÍKet?
I hvert fald er det nðdvendÍKt
at tale om anKsten
ok fá den frem.
í ljóðinu Verden er smá daglige
ting er bent á mikilvægi þess sem
smávægilegt er oft talið, hið
daglega líf, samskipti fólks. Sá
sem yrkir hefur í depurð sinni
látið þankana skyggja á gleði
lífsins, en kemst skyndilega til
meðvitundar um það sem lífið
hefur að bjóða.
Þessi nýja ljóðabók Vagns Steen
er merkur áfangi í skáldskap
hans, bók sem varðar alla, ekki
síst þá sem farnir eru að efast um
tilgang lífsins og þurfa á skilningi
og hlýju að halda:
Over halvtreds er jeg ene/med
mine tanker og falelser./Er jeg
lykkelig? Huggunin felst í loka-
orðum þessa ljóðs, Over halvtreds
ved jeg ikke meget, eða eigum við
að trúa því?
Min tid. mit milj«. min særhed.
min RÍæde depression:
jejf kan ikke gore det om.
Je*f icræder — jejc har da icr&d.
Hlutdeild í gleði og
anda eru riv selv (1965), en bókin
er þannig úr garði gerð að lesend-
ur geta auðveldlega rifið úr þau
ljóð sem eru ekki við þeirra hæfi.
Síðan gaf hann út skriv selv
(1965), bókin er eingöngu auð blöð
handa lesendum að skrifa á sín
eigin ijóð. Kverið Et godt bogöje
(1969) er einnig skemmtilegt til-
tæki. Lesandanum er storkað og
bent eftirminnilega á nytsemdina
sem er í því fólgin að bækur séu
með götum.
í Norræna húsinu sagði Vagn
Steen frá þessum bókum og sýndi
þær og minnist ég þess ekki að
áheyrendur á ljóðadagskrá hafi
skemmt sér jafn vel. Sjálfur hló
Vagn Steen dátt og áheyrendur
með honum.
Vagn Steen er nú 52 ára að
aldri. í því tilefni kom út ný
ljóðabók eftir hann sem nefnist 52
ár, útg. Vindrose, 1981. Þessi
ljóðabók er ólík öðrum bókum
skáldsins, mun alvörugefnara
verk en hann er vanur að senda
frá sér, en líka með góðum dönsk-
um húmor, stríðni í garð virðu-
legra frænkna og sjálfhæðni.
52 ár er dæmigerð bók fyrir þá
tilhneigingu til hispurslausrar
sjálfslýsingar sem er svo algeng í
dönskum skáldskap. En Vagn
Steen hefur í þessari bók náð
aðdáunarverðu jafnvægi í túlkun
umhverfis síns og horfist í augu
við sjálfan sig af einurð. Hann
Vagn Steen
varð í fyrra fyrir slysi sem olli því
að hann varð að draga sig í hlé um
sinn og fara sér hægt. Á sakleysis-
legum degi, þegar hann var að
hjóla á reiðhjólinu sínu kom
vélhjólakappi á mikilli ferð og ók
á skáldið. Afleiðingum slyssins
lýsir Vagn Steen í lengsta ljóði
bókarinnar: Om to timer kommer
natten. Hann sem áður þekkti
ekki kvíða er sífellt hræddur,
dagarnir og næturnar gera hann
æ óttaslegnari. Skáldið veit að án
þess að tala við aðra um ástand
sitt verður ekki sigur unninn. Það
H0LLUW00D
^ni * * * Tm
★ * ★ HSLiyWOOD * Jf

O /
Til hamingju
Hollywood meö
nýju fötin
mm
^KARNABÆR
Laugavegi 66 — Giaesibæ AusTuiM' i
v S«ni Ira skiDtibocAi 85055
LMgmrtgi 20. Simi fré akiptiborOi 21155