Morgunblaðið - 30.06.1981, Blaðsíða 29

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 30. JÚNÍ1981
37
meðan Sveinn var enn á unglings-
aldri, eða innan við tvítugt, féll
Jón einnig frá, og þá fluttist
ekkjan með börn sín að Fagur-
hólsmýri, en þá voru systkinin
orðin sjö. Þá varð Sveinn, sem var
elstur systkina sinna, einn af
bændunum í öræfasveit, fyrir-
vinna heimilisins, nítján ára gam-
all.
Á Fagurhólsmýri var fjölskyld-
an í tuttugu ár og þar hófst
félagsbúskapur systkinanna. Frá
Fagurhólsmýri fluttust systkinin
ásamt móður sinni að Skaftafelli
og bjuggu þar í Selinu í tuttugu ár
(þar voru þrír bæir sem nefndir
voru Hæðir, Bölti og Sel). Þá var
Guðmundur, bróðir Sveins,
kvæntur Sigríði Gísladóttur, en
Bjarni, sá sem fæðst hafði um leið
og faðir þeirra dó, fór ungur
austur að Höfn í Hornafirði og
gerðist þar verslunarmaður. Guð-
mundur fluttist til Reykjavíkur
með konu sína og börn árið 1939,
en þá fór Sveinn að Sandfelli og
var þar hjá systur sinni, Katrínu,
og manni hennar í nokkur ár,
fluttist síðan til Reykjavíkur um
sextugt og var næstu tuttugu árin
verkamaður við höfnina hér í
höfuðstaðnum.
Skömmu eftir að hann kom til
Reykjavíkur settist hann að í húsi
sem bræður hans, Bjarni og Guð-
mundur, höfðu keypt í byrjun
stríðs að Ljósvallagötu 32, og þar
kynntumst við hjónin honum í
litla herberginu uppi á lofti, þegar
hann var kominn á tíræðisaldur-
inn, sat lengst af í herbergi sínu,
en hafði gaman af að fá heimsókn-
ir og bjóða gestum sínum staup af
víni, tala síðan um mikilmenni
íslandssögunnar eða rifja upp
gamlar minningar. Hann hafði
aldrei kvænst, þótt hann muni
hafa verið álitlegur maður, þegar
hann var í fullu fjöri, ekki heldur
hafði hann safnað veraldlegum
auði. En hitt hafði hann gert, að
standa fyrir búi móður sinnar og
systkina sinna, þegar hann var
ungur að árum og nema í hjáverk-
um sínum frá daglegu striti sögu
þjóðar sinnar. Hann hafði ekki
hlotið neina menntun í uppvexti
sínum, einungis lært að lesa og
skrifa. Samt vissi hann, þegar
fram liðu stundir, meira um sögu
íslensku þjóðarinnar en flestir
þeir sem nú útskrifast úr mennta-
skólum eða fjölbrautaskólum
landsins. Hann var trúmaður, og
það var ekki út í bláinn, að hann
hafði sérstaklega kynnt sér sögu
biskupa og presta. En hann hafði
einnig sínar hugmyndir um kosti
þeirra og galla. Hann hafði lengi
verið meðhjálpari í Hofskirkju og
varð einnig meðhjálpari hér í
Háskólakapellunni, eftir að hann
fluttist til Reykjavíkur. Hann var
söngmaður góður og var forsöngv-
ari í sveitinni sinni áður en orgel
kom þar til sögunnar, en hlutverk
forsöngvara var að hefja sönginn
og hitta á hæfilegan tón fyrir
kirkjugesti, vandasamt hlutverk
sem krafðist þess að maðurinn
hefði góða tónheyrn.
Þegar við hjónin höfðum kynnst
Sveini náið, fórum við að ræða það
okkar á milli, að gaman væri að
sjá hann í sjónvarpinu og heyra
hann segja frá undir þáttarheit-
inu „Maður er nefndur". Varð sá
þáttur að veruleika, þegar Sveinn
var níutíu og sex ára gamall, og
höfðu margir á orði hversu lifandi
hann hefði verið í þættinum og
kynslóð sinni til sóma.
Þegar Sveinn varð hundrað ára,
voru blaðamenn og sjónvarps-
menn látnir vita, hve andlega
hress hann væri, því enn var hann
ekki vitund farinn að kalka, þrátt
fyrir allt stritið um ævidagana og
þrátt fyrir allt það feitmeti sem
hann hafði í sig látið og ekki þykir
holl fæða samkvæmt læknavisind-
um nútímans. Það sýnir andlegt
þrek Sveins, að dagana fyrir
afmæli sitt hafði hann þrjú löng
blaðaviðtöl, sum þeirra tóku fleiri
klukkutima, og hefði Sveinn þó
getað haldið lengur áfram, úr því
hann fékk tækifæri til að segja
frá. Hefði þá verið gaman að sjá
hann í sjónvarpinu minnast á
stjórnmálamenn sem hann taldi
sig hafa gleymt að nefna í þættin-
um fyrrnefnda, en til þess bauðst
honum ekki tækifæri.
Sveinn Bjarnason var ekki einn
af mektarbokkum þjóðfélagsins,
heldur verkamaður af eyrinni. En
hann var einnig verkamaður í
víngarði Drottins eins og þar
stendur. Með því orðalagi á ég
ekki við meðhjálparastörf hans
eða áhuga hans á biskupum og
prestum, heldur andlegan kraft
hans. Allt fram til þess að hann
varð að fara á sjúkrahús, eftir að
hann hafði dottið í herbergi sínu á
miðhæðinni (því hann var nú
kominn ofan af loftinu) og meiðst
illilegar en séð varð í fyrstu, las
hann sálma (sem hann kunni
flesta utan að) og hugvekjur. En
hann las einnig Morgunblaðið,
sem hann var kaupandi að, og þó
hann væri hættur að lesa langar
greinar, las hann þó helstu frétt-
SVAR MITT
EFTIR BILLY GRAHAM
í Biblíunni segir: „Heilsið bræðrunum með heilögum
kossi.“ Við viljum lifa i samræmi við fyrirmæli Biblíunnar.
Vinsamlegast útskýrið. hvað þetta þýðir. Á ég konan. að
kyssa alla karlmenn i söfnuðinum?
Kossinn hefur ekki sömu merkingu í Evrópu og
meðal fólks í Austurlöndum nær eins og hjá okkur í
Vesturheimi. Karlmenn faðmast oft innilega og kyssa
jafnvel hver annan á kinnina, þegar þeir hafa ekki
hitzt í langan tíma. Slíkur koss er sýnilegur vottur
um hlýju, og þegar Biblían segir: „Heilsið hver öðrum
með heilögum kossi,“ á hún raunverulega við: „Heilsið
hver öðrum með ástúð og hlýju." Þar sem venjur
okkar eru aðrar en tíðkast í Evrópu, þýða orðin ekki,
að kristið fólk eigi allt að kyssast á trúarlegum
samkomum.
En þau merkja vissulega, að kristnir menn eiga að
elska hver annan. Við getum kysstst og faðmazt með
köldu hjarta. Sagt var um kristna menn til forna:
„Sjá, hve þeir elska hver annan.“ Ég held ekki, að
þetta sýni, að þeir hafi sífellt verið í faðmlögum,
heldur að einlæg, heilbrigð ástúð hafi ríkt á meðal
þeirra — annars eðlis en sú, sem þeir sýna, er ekki
trúa á Krist.
Jesús sagði: „Elskið hver annan eins og ég hef
elskað yður.“ Ein ástæðan til þess, að heimurinn
laðast ekki meira að kristinni trú en raun ber vitni, er
sú, að margir kristnir menn eru snauðir að kærleika.
irnar. Hann var gamall framsókn-
armaður og hafði fylgst af áhuga
með stjórnmálunum, Jónasi
Jónssyni, Jóni í Stóradal, Haraldi
Guðmundssyni, Jóni Baldvinssyni,
Ólafi Thors og mörgum öðrum,
hlustaði á stjórnmálaumræður í
útvarpinu fram á síðasta ár sitt,
kunni vel að meta ýmsa aðra en
framsóknarmenn, var til dæmis
mjög hrifinn af því, að Magnús
Kjartansson bætti kjör lífeyris-
þega meðan hann var ráðherra, og
hafði Sveinn alla tíð siðan mikið
álit á þeim manni og taldi hann
eflaust á meðal hinna stóru frá
gamla tímanum.
Það liggur í augum uppi að
Sveinn hefði orðið háskólalærður
maður, ef hann hefði verið ungur
nú á tímum. Hvort hann hefði
orðið meiri eða betri maður fyrir
það, veit ég ekki. Hann kunni að
segja frá á betri íslensku en
margur háskólalærður maður nú á
dögum. Hann hafði yndi af
hverskonar sögulegum fróðleik.
Hann talaði ekki tæpitungu og gat
verið óvæginn í orðum um þá sem
honum féll ekki við, en hann var
fljótur að breyta afstöðu sinni, ef
honum sýndist að hann hefði haft
rangt fyrir sér. Hann var góðvilj-
aður og ósínkur að láta fé sitt af
höndum öðrum til hjálpar, ef
hann hafði eitthvað handa á milli.
Hann var snauður að veraldar-
gæðum, að afloknu löngu ævi-
starfi, en hann gaf ýmsum af
andlegri auðlegð sinni, því margir
komu að rabba við hann og njóta
hjá honum fróðleiks og skemmt-
unar. Á hundrað ára afmælinu
barst honum fjöldi skeyta hvað-
anæva að, indælis blómvendir og
fagrar blómakörfur. Hann var
hress og fjörugur þann dag og sat
allan daginn á tali við fólk, glaður
eins og barn, og þó var það ef til
vill hámark gleðinnar, þegar sjálf-
ur biskupinn steig inn í herbergið
til hans og rabbaði við hann um
stund, en þar að auki kom gamall
prestur að árna honum heilla, og
þá gat nú Sveinn litið til fyrri
daga, þegar hann söng ungur
maður austur í Hofskirkju. Svo
andlega hress var Sveinn um
ævina, að tæplega hundrað ára
lærði hann kvæði eftir Davíð
Stefánsson, en kvæðið þótti hon-
um eiga sérstaklega vel við sig og
fór oft með það fyrir vini og
kunningja, meðal annars fyrir
hjúkrunarkonurnar sem komu
vikulega að annast hann síðasta
árið og honum þótti mikið í varið.
Hann fór einnig með það á
afmælisdaginn sinn, þegar hann
varð hundrað ára, og þykir mér
vel við eiga að enda þessi orð á þvi
kvæði:
K> ck rúnir risti i stcin.
þaó ráAiú cntcu Kctur.
ByÍKjuhljóAiA hoóar mcin.
BltWiin fjúka af skÓKarKrcin.
Scnn kcmur vctur.
Scnn kcmur lanKur vctur.
Fyrsti snjórinn fcll i Karr.
Aó fjallahaki cr sólin.
Átti ck konur cina ok tvær;
út i myrkrió hurfu þa‘r.
Fýkur í skjólin.
Fýkur i K«>mlu skjólin.
Sú. cr vcrmdi hrjóst mitt bcst ok har af
hinum öllum.
kyssti mÍK. cr sól var scst,
cn svo var hún öórum manni fcst.
Dimmir á fjöllum.
Dimmir á íslandsfjóllum.
Kaldar hárur hylta scr
ok hrotna út viö Stapa.
Kvcóju þaöan hla'rínn bcr.
ok bráóum ... Drottinn hjálpi mcr.
Stjörnurnar hrapa.
Stjörnurnar mínar hrapa.
Sveinn Bjarnason, fyrrverandi
bóndi og verkamaður, búinn að
lifa heila öld, fór með kvæðið af
snilld.
Jón Óskar
Birting
afmœlis- og
minningar-
greina
ATIIYGLI skal vakin á því, að
afmadis- og minningargreinar
verða að herast hlaðinu með
góðum fyrirvara. Þannig
verður grein, sem birtast á í
miðvikudagsblaði, að berast i
siðasta lagi fyrir hádegi á
mánudag og hliðstætt með
greinar aðra daga. Greinar
mega ekki vera í sendibréfs-
formi. Þess skal einnig getið,
af marggefnu tilefni, að frum-
ort Ijóð um hinn látna eru
ekki birt á minningarorðasíð-
um Morgunblaðsins. Ilandrit
þurfa að vera vélrituð og með
góðu línubili.
Stoftíöindi fyrir
húsbyggjendur
Með nýrri aðferð við að setja upp milliveggi og klæðningu á loft og útveggi má vinna
verkið á helmingi skemmri tíma og þriðjungi ódýrara en með hefðbundnum hætti.
Hver hefur efni á að láta hjá líða að kynna sér kosti MÁT-kerfisins?
- Hvernig efni í grindur sparast um allt að helming og gerekti og efni kringum
hurðirað fullu.
- Hvernig vinna sparast bæði við uppsetningu og málun, lagningu á rafrörum
og ísetningu á hurðum.
- Hvernig líming og negling verður að mestu ónauðsynleg og sparast því efnið
og auðvelt verður að breyta og nota viðinn að nýju.
- Hvernig hljóðeinangrun verður betri og auðveldari.
Þar skiptir líka máli að enginn eining í MÁT-kerfinu vegur meira en 14 kg. og að
auðvelt er fyrir einn að setja einingarnar saman.
Láttu ekki hjá líða að koma og kynna þér hvað hér er að gerast.
Gerum tilboð í uppsetningu.
Framleióandi:
MÓTi
Selvogsbraut 4 Þorlákshöfn Sími 99-3620
BYKO
w
AÐALSÖLUUMBOÐ
BYGGINGAVÖRUVERSLUN
KÓPAVOGS
SKEMMUVEGI 2 SIMI 41000