Morgunblaðið - 03.10.1981, Blaðsíða 14

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 3. OKTÓBER 1981
14
Friðarvilji en
ekki uppgjöf
- opið bréf til Geirs Haarde, formanns SUS
Eftir Jón Orm
Halldórsson
Nú í sumar fékkst þú fágætt
tækifæri uppí hendurnar, til þess
að vinna að einingu sjálfstæð-
ismanna þegar ungir flokksmenn
kusu þig einróma til formennsku
samtökum sínum. Heldur þykir mér
þú hafa farið illa með þetta tæki-
færi enn sem komið er og er það
raunar mat sumra, að þú hafir með
öllu misst það út úr höndunum. Ég
er ekki þeirrar skoðunar sjálfur og
því skrifa ég þér þetta bréf. Efni
þess hefði ég helst kosið að færi á
milli okkar tveggja en eftir grein
þína í Morgunblaðinu sl. laugardag
tel ég nauðsynlegt, að þetta komi
fyrir sjónir áhugamanna um
flokksmál Sjálfstæðisflokksins.
Að mati margra fjölmiðla, hefur
sá atburður orðið merkilegastur í
starfi ungra sjálfstæðismanna á
síðustu misserum, að ekki kom til
illdeilna á þingi þeirra á ísafirði í
sumar. Þetta er ef til vill ekki óeðli-
legt fréttamat í ljósi þeirrar óaldar,
sem nú er í flokki okkar. Raunar
hefur það sennilega komið mörgum
þingfulltrúum á Isafirði á óvart,
hve vel friður hélst á þinginu. Sjálf-
ur heyrði ég ekki eitt einasta
styggðaryrði úr ræðustól allt þing-
ið. Það er því rétt hjá þér, sem þú
hefur sagt í blöðum, að óvenju mikil
eining hafi ríkt á þinginu. í grein
þinni í Morgunblaðinu lagðir þú
hins vegar ranglega út af þessari
einingu, sem óumdeilanlega skap-
aðist á þinginu. Þetta er sýnu verra
fyrir það, að grundvöllur einingar-
innar á þinginu var sú eining sem
mönnum tókst að skapa um þig
sjálfan sem næsta formann SUS.
Menn vildu einingu í röðum ungra
sjálfstæðismanna og voru tilbúnir
að leggja mikið á sig til þess að ná
henni. Forsenda þess að þetta tæk-
ist var auðvitað sú, að ekki kæmi til
hatramra átaka um formennsku í
sambandinu. Menn voru auðvitað
misjafnlega ánægðir með að fá þig
sem formann eins og þú hlýtur að
vita. Fyrir mig sjálfan var valið
auðvelt því ég þekkti þig sem hæfi-
leikamann.
Því er hins vegar ekki að neita, að
ég varð fyrir nokkru aðkasti frá
hörðum stjórnarsinnum fyrir þessa
afstöðu mína. Um þetta mál var
hins vegar að mestu leyti eining
meðal okkar, sem vorum í forsvari
fyrir siðustu stjórn sambandsins
þar eð við gerðum okkur Ijóst að
enginn grundvöllur yrði fyrir ein-
ingu í röðum ungra sjálfstæð-
ismanna é næstunni ef til harðra
átaka kæmi um formennsku á þessu
þingi.
Fyrir utan formennskuna var að-
eins eitt annað mál, sem líklegt var
til að valda illdeilum á þinginu. Það
var afstaðan til ríkisstjórnarinnar.
Á fjölmennum fundi skiptast
sjálfstæðismenn ekki á skoðunum
eða rökum um þetta mál af skyn-
semi. Þeir einfaldlega rífast. Það
var mat mitt og flestra annarra
forystumanna síðustu stjórnar
sambandsins að reynt skyldi að
forðast umræður um ríkisstjórnina
af þessum sökum. Þetta var mat
bæði stjórnarsinna og einarðra
stjórnarandstæðinga úr síðustu
stjórn SUS. Tvennt þurfti að gera
til þess að koma í veg fyrir illdeilur
um þetta atriði. í fyrsta lagi þurfti
að beina umræðum manna inná þau
svið þar sem sjálfstæðismenn
standa allir sameinaðir og reyna að
líta frammávið í stað þess að þrasa
um líðandi stund. Hér var af nógu
að taka og þetta tókst með vönduð-
um málefnaundirbúningi fyrir
þingið. I öðru lagi þurftu stjórnar-
sinnar, sem eru í verulegum minni-
hluta meðal þeirra, sem líklegir eru
„Fyrir utan íormennskuna
var aðeins eitt annað mál,
sem líklegt var til að valda
illdcilum á þinginu. Það
var afstaðan til ríkisstjórn-
arinnar. Á fjölmennum
fundi skiptast sjálf-
stæðismenn ekki á skoðun-
um eða rökum um þetta
mál af skynsemi. Þeir ein-
faldlega rífast. Það var mat
mitt ok flestra annarra for-
ystumanna siðustu stjórnar
sambandsins að reynt
skyldi að forðast umræður
um ríkisstjórnina af þess-
um sökum.“
til að sækja þing ungra sjálfstæð-
ismanna, að sætta sig við ályktun
um andstöðu við ríkisstjórnina.
Sjálfur taldi ég það ekki þjóna
neinum tilgangi að safna til þings
sem flestum stjórnarsinnum, halda
þar uppi málþófi, en verða samt
undir í atkvæðagreiðslu eins og við
blasti. Betra taldi ég að gefa
hér eftir í þágu þeirrar einingar,
sem unnt virtist að skapa með ung-
um sjálfstæðismönnum. Um þetta
atriði voru margir stjórnarsinnar
mér ákaflega ósammála, og ein-
hverjir töldu til lítils að fara til
þings við þessar aðstæður og sátu
heima.
Þegar ályktanir þingsins komu
fram, taldi ég mig hafa fengið sönn:
ur á réttmæti þessarar stefnu. I
löngum ályktunum þingsins var
nánast hvergi vikið að ríkisstjórn-
inni. Aðeins á síðustu blaðsíðu
langrar stjórnmálaályktunar var
skorað á sjálfstæðismenn í ríkis-
stjórn að binda enda á rikisstjórn-
arsamstarfið. Við þessu var ná-
kvæmlega ekkert að segja. Þetta
var vilji mikils meirihluta þeirra
sem þarna voru samankomnir. Ég
tók því aðeins einu sinni til máls í
þessum umræðum og lýsti þar
ánægju minni með meirihluta
ályktunarinnar en taldi mér þó
ófært að taka þátt í afgreiðslu
hennar vegna þeirrar áskorunar,
sem þar var um að ríkisstjórnar-
samstarfið yrði leyst upp. Ég taldi
þetta sanngjarna afstöðu og varð
var við á þinginu að margir voru
þakklátir fyrir að losna við enn eina
rimmuna um afstöðu sjálf-
stæðismanna til ríkisstjórnarinnar.
Ekki kom mér í hug, að nokkur
reyndi að túlka þessa afstöðu sem
uppgjöf af minni hálfu.
Ég hrökk því illa við, þegar ég sá
grein þína í Morgunblaðinu sl. laug-
ardag. Þar nánast nýrðu mér því
um nasir að hafa ekki haldið uppi
vörnum fyrir ríkisstjórnina. Þetta
þykir mér dæmalaus ósanngirni í
ljósi þess sem aðfframan er rakið.
Þó að það hafi sjálfsagt ekki verið
tilgangur þinn þá má lesa útúr um-
mælum þinum að ég hafi ekki kært
mig um að halda uppi vörnum fyrir
ríkisstjórnina. Þó þú sért tiltölu-
lega nýr í starfi með ungum sjálf-
stæðismönnum hlýtur þú að hafa
heyrt mig margsinnis tala máli rík-
isstjórnarinnar á fundum þeirra.
Ég er hins vegar ekki einn þeirra
sem berst baráttunnar vegna og
taldi þig sama sinnis.
í þessari grein þinni segir þú
einnig, að fyrst og fremst hafi reynt
á afstöðu manna til ríkisstjórnar-
innar við afgreiðslu stjórnmála-
ályktunar. Þetta er auðvitað hrein
firra. Ég hef áður vikið að samsetn-
ingu ályktana þingsins en flestar
þeirra sneiddu hjá þrasi um líðandi
stund.
Sú ályktun SUS-þings, sem vafa-
laust vakti mesta athygli, var
áskorunin til landsfundar Sjálf-
stæðisflokksins um breytingu á
skipulagsreglum flokksins í átt til
aukins flokksræðis. Mörgum brá
illa við, að þú skyldir flytja þessa
tillögu. Hún gengur þvert á baráttu
ungra sjálfstæðismanna í hálfan
annan áratug eins og þú eflaust
gerir þér grein fyrir. Ég verð að
viðurkenna, að mér gekk bölvanlega
að útskýra fyrir fólki, að ég hafði
stuðlað að kjöri þínu til for-
mennsku í SUS í nafni einingar
sjálfstæðismanna eftir að ályktun
þessi kom fram frá þér.
í sjálfu sér var enginn svikinn,
því enginn samningur var gerður.
Menn töldu hins vegar í grandaleysi
sínu, að þú gerðir þér ljóst, að þú
varst kosinn einróma í þágu eining-
ar og umburðarlyndis. Þessa
tveggja, einingar og umburðarlynd-
is, hafa menn sárlega saknað í
flokki okkar á þessum erfiðu tím-
um. Mér þótti því vænt um að sjá
Pétur Kr. Hafstein, þann vamm-
lausa mann, skrifa í Morgunblaðið
gegn umræddri ályktun
Þú segir hins vegar í grein þinni í
Morgunblaðinu, að þessi skrif Pét-
urs veki óneitanlega furðu. Er það
þannig furðulegt, að berjast fyrir
umburðarlyndi í flokki, sem byggir
ekki á trúarsetningum, heldur
þeirri skoðun að enginn einn hafi
alfarið rétt fyrir sér? Er það furðu-
legt af ungum sjálfstæðismanni að
skrifa í anda þeirrar baráttu gegn
flokksræði, sem ungir sjálfstæð-
ismenn hafa sameinast um á annan
áratug? Þvert á móti hlýtur það að
teljast furðulegt, að formaður
ungra sjálfstæðismanna, sem kos-
inn er á þessum erfiðleikatímum í
flokknum með atbeina allra helstu
afla meðal ungra sjálfstæðismanna,
skuli gerast svo einstrengingslegur
í málflutningi sínum.
Ég vil svo að lokum láta þá von í
ljósi, að þú náir að verða foringi
allra ungra sjálfstæðismanna en
ekki aðeins hluta þeirra. Til þess
varstu kosinn.
Jón Ormur Halldórsson
Tvö hundruð
þúsund naglbítar
Eftir Magnús
Óskarsson
Þegar strásykur var hér
skammtaður eftir stríðið, og
fatakaup fóru eftir því, hvort
menn áttu skömmtunarseðil,
sem hét stofnauki nr. 13, eða
ekki, gerði frægur stjórnmála-
maður og ráðherra viðskipta-
samning við Svía um kaup á svo
mörgum milljónum rakblaða, að
það hefðu þótt myndarleg inn-
kaup í Kína. Skýringin var m.a.
sú, að verðið væri svo hagstætt. í
Atómstöðinni er þessi sanna
saga stílfærð þannig, að kaupin
snúast um tvö hundruð þúsund
naglbíta í staðinn fyrir milljóna-
tugi rakblaða og má einu gilda,
hvort er.
Ætla mætti, að alvörugefnir
ráðamenn byðu ekki oft upp á
fáránleika af því tagi, sem jafn-
vei stórskáld fá ekki ýkt. Því var
sem glampa brygði yfir haust-
rökkrið eitt kvöldið nú í vikunni,
er frétt barst um dýrlegt dæmi
af þessum toga spunnið.
Mótleikur gegn
myndböndum
íslenzka sjónvarpið býr við
vaxandi áhorfendaskort. Al-
menningur, væddur nýrri tækni,
skammtar því nú tíma, meðan
hann kemur fyrir myndböndum
og myndvarpsstöðvum á sem
haganlegastan hátt. Bráðum
verður sjónvarpið búið með
skömmtunarseðlana sína og á
ekki einu sinni eftir miða með
ólánstölunni 13.
Af sjálfu sér leiðir, að ráða-
menn sjónvarps geta hvorki ver-
ið blindir né heyrnarlausir og
því er þeim allt þetta full-ljóst,
og einnig það, að eitthvað verður
að gera. En hvað? Það er einmitt
á þessari örlgastundu, sem þeir
komast í æðra veldi hugmynda-
flugs og drýgja hetjudáð, sem
slær út öll afrek frá Skarphéðni
til Helga Hóseassonar.
Þeir kaupa
362 sænskar sjón-
varpskvikmyndir
Hvað ætla myndbandamenn
nú að gera?
Auðvitað veit sjónvarpið sínu
viti. Ráðamenn þess hafa bæði
reynslu og þjálfaðan smekk á
þessu sviði. Og almenningur veit
líka um hvað málið snýst. Svo
ekkert fari milli mála, er samt
rétt, að rifja upp eitt raunhæft
dæmi um næma tilfinningu
sjónvarpsmanna fyir skandinav-
ísku myndefni og áhugamálum
sjónvarpsnotenda. Dæmið er
gripið af handahófi úr sjón-
varpsdagskrá í dagblaði. ís-
lenzka sjónvarpið hefur orðið:
„Sagan fjallar um fjöl-
skyldu ... fiskimanninn Ant-
on Ilumble, Rögnu konu hans
Magnús Óskarsson
og þrjú börn. Fiskveiðarnar
ganga illa. efnahagurinn er
bágur og heimilisfaðurinn er
geðillur.
Yngri sonurinn skrópar í
skólanum og sá eldri er i
hassvímu á fundinum i
kommúnistasamtökum.
I>á cr ciginkonan þunguð
af fjórða harninu þó hún sé
ckkert unglamh lengur.
Síðasta þætti lauk með því
að Ragna ætlaði að ganga á
milli, er feðgarnir, Anton og
Tom fóru að slást. — Anton
fullur og Tom í hassvímu,
Ragna hrasar, er flutt á
sjúkrahús og fæðir andvana
barn.“
Sænsk mynd
17. júní
Einhvern veginn svona verður
víst mótleikurinn mikli gegn
myndböndunum og verða til að
byrja með sýndar 362 sænskar
myndir. Eins og með rakblöðin
er þess sérstaklega getið að
þetta hafi verið einkar hagstæð
kaup. Fyrst svo er, af hverju
mátti ekki kaupa tvær myndir
til viðbótar, svo sýna mætti
sænska mynd á hverju kvöldi
allt árið, fimmtudagar, 17. júní,
júlímánuður og gamlárskvöld
meðtalið?
Það mega sjónvarpsmenn þó
eiga, að þeir hafa ekki haldið því
fram að þessi örlög, sem þeir
hafa búið áhorfendum sínum,
verði þeim beinlínis til skemmt-
unar. Ekki frekar en útfarar-
stjórinn úti á landi, sem sagði,
að þær væru aldrei reglulega
skemmtilegar þessar barnajarð-
arfarir.