Morgunblaðið - 29.11.1981, Síða 17

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 29. NÓVEMBER 1981 17
- ——
„Skrýtid
sjálfan sig
— Þetta eru önnur vinnubrögð. Öll vinnu-
brögð við kvikmyndagerð eru með öðrum hætti
en tíðkast í leiksýningum. Hvorki erfiðari né
auðveldari í sjálfu sér — og heldur ekkert
skemmtilegri eða leiðinlegri. Bara öðru vísi,
enda eru þetta tveir ólíkir miðlar, segir Arnar
Jónsson, sem leikur Gísla Súrsson í Útlaganum,
þegar hann er spurður um muninn á því að leika
í kvikmynd og að leika á sviði. — Kannski má
taka vinnslu á sjónvarpsleikriti til viðmiðunar.
Það er líklega mitt á milli, — hefur sumt úr
leikhúsi og annað úr kvikmyndinni.
Viðtal: Áslaug Ragnars
Ljósm. OI.K. Mag.
— Nú er IJtlaganum hælt á hvert
reipi og gagnrýnendur virðast á einu
máli um ágsti kvikmyndarinnar. Ef
marka má umsagnir þeirra tekur Út-
laginn fram öðru því sem gert hefur
verið á þessu sviði á nýliðnum árum
og aldrci þessu vant er eins og þeir
cigi varla til aðfinnsluorð. Hvað
finnst þér?
— Eg veit um eitt og annað
sem finna mætti að í sambandi
við þessa mynd, en ég treysti mér
ekki til þess að dæma um það
hvort hún er góð, slæm eða bara
þokkaleg miðað við aðstæður. Auk
þess get ég varla sagt að ég sé
búinn að sjá Útlagann. Ég var
auðvitað viðstaddur frumsýningu,
en það er ekkert að marka. Þú
veizt hvernig andrúmsloftið er á
frumsýningum — þrungið spennu
og óvissu, og maður veit ekkert
hvernig maður á að vera. And-
rúmsloftið á þessari frumsýningu
var ekki öðru vísi en á öðrum
frumsýningum, en hvað sjáifan
mig snertir þá var það náttúrlega
ný reynsla — ímyndaðu þér að
sitja frammi í sal og sjá þetta til-
sýndar. Það er skrýtin tilfinning
— einhvern veginn eins og að vera
genginn út úr sjálfum sér.
— Þú átt sem sé eftir að fara í
bíú?
— Já. Ég er að vísu búinn að
sjá öll þessi atriði og sum oftar en
einu sinni, en ég er ekki búinn að
virða það fyrir mér í heild sinni.
Það er nefnilega það sérstaka við
kvikmyndagerð að hún fer ekki
fram í venjulegu samhengi. Það
er einfaldlega ekki framkvæman-
legt öðru vísi en að kostnaðurinn
færi langt fram úr því sem væri
viðráðanlegt. Fyrir bragðið hefur
maður ekki yfirsýn, nema þá
kannski mjög óljósa. Það er
stokkið fram og til baka. Fyrst er
kannski tekið atriði sem kemur í
lok myndarinnar og síðan er allt í
einu skipt yfir í upphafið.
— Er þetta ekki dálítið erntt við-
ureignar?
— Það getur verið það á meðan
maður er ekki búinn að stilla sig
inn á svona vinnuaðferð, en það
venst. Mér fannst það skemmtileg
tilbreyting. Og reyndar get ég nú
sagt það að hlutverk Gísla Súrs-
sonar og starfið við kvikmyndina
var mjög skemmtileg og áreiðan-
lega holl tilbreyting. Það er hverj-
um manni hollt að skoða hlutina
frá nýju sjónarhorni og þakkar-
vert að hafa átt þess kost.
— Sumir eru að segja að þú sért
betri kvikmyndaleikari en sviðsleik-
ari.
— Er það? Annars held ég að
það þýði varla að bera það saman.
I kvikmynd eru allt aðrir mögu-
leikar en á sviðinu. Þar af leiðandi
er beitt allt annarri aðferð við að
koma því á framfæri sem maður
ætlar að túlka. A sviðinu er leik-
arinn í nánum tengslum við þá
sem sitja frammi í sal. Áhorfand-
inn verður beinn þátttakandi í
sýningunni. Leikarinn skynjar
salinn sem eina heild. Og þessi
heild er síbreytileg. Stundum er
hún alltumfaðmandi, hlý og ynd-
isleg, stundum ógnvekjandi,
stundum fráhrindandi og jafnvel
kuldaleg. Maður getur lamazt af
skelfingu. Stundum er það af því
að allt í einu stendur maður þarna
og er búinn að missa þráðinn.
Skilur bara ekki hvað maður er að
gera þarna. Eða hreinlega verður
eins og glópur og er búinn að
missa minnið. Þetta er hryllileg
tilfinning sem kemur sem betur
fer ekki oft yfir mann á leiksvið-
inu. En einu sinni fékk ég þetta
inn á mig þegar ég var að leika í
leikriti sem ég hafði frá öndverðu
verið mótfallinn að færi á fjalirn-
ar. Samt hafði ég látið til leiðast
og tók þátt í sýningunni. En það
að þurfa að svara til saka fyrir
sjálfum sér á leiksviðinu — það
var skelfilegt. En það kemur
nefnilega alltaf að því fyrr eða
síðar að maður þarf að mæta
sjálfum sér. Getur ekki lengur
haldið í þá blekkingu að það sé
forsvaranlegt að gera eitthvað
sem maður trúir ekki á. En svona
upplifun kennir manni að hlusta á
samvizkuna og forðast að þagga
niður í henni þegar hún er ekki
nógu mjúkmál.
Oftar er sambandið milli leik-
arans á sviðinu og áhorfendanna í
salnum þó sem betur fer mjög
jákvætt. Það er örvandi og maður
er umvafinn hlýju og skilningi og
það er alveg ómetanlegt. Samt
veit maður að á sviði er sumt sem
ekki er hægt að koma á framfæri,
einfaldlega af því að áhorfandinn
er of langt í burtu, til dæmis til að
geta skynjað fíngerðasta lát-
bragð. I kvikmyndinni er þessari
fjarlægð ekki fyrir að fara, en
heldur ekki þessu sterka sam-
bandi leikara og áhorfenda. í
kvikmyndinni er hægt að fara
með áhorfandann eins nálægt og
maður vill. Þetta gefur möguleika
á alls konar ótrúlegustu galdra-
brögðum. Með þessu móti er hægt
að ýkja endalaust, magna upp,
breyta hlutföllum að vild, dempa,
— með öðrum orðum „stílísera"
nánast takmarkalaust. Og þessir
ævintýralegu möguleikar eru auð-
vitað ekki fyrir hendi á leiksvið-
inu. Sem sagt — filman hefur
suma kosti sem sviðið hefur ekki
og öfugt.
— Langar þig til að halda áfram
að leika í kvikmyndum?
— Já, svo sannarlega langar
mig til þess. En ég gæti ekki hugs-
að mér að segja skilið við leiksvið-
ið. Það ákjósanlegasta væri að
geta gert hvort tveggja. Sitt lítið
af hvoru. En ég ætla að fara að
minnka við mig vinnu. Ég er bú-
inn að atast allt of mikið alltof
lengi. Ég vil hafa tíma fyrir fleira
en leiklist. Tíma til að vera með
fjölskyldunni og sinna heimilinu.
Við Þórhildur [Þorleifsdóttir leik-
stjóri] tókum upp á því hér um
árið að fara aftur að eignast börn.
Fyrir áttum við tvær dætur, sem
nú eru 17 ára og 8 ára.
— Veiztu, segir hann svo.
— Það er allt annað að eignast
börn þegar maður á að heita að
vera kominn til vits og ára en þeg-
ar maður er um tvítugt. Fólki á
þeim aldri liggur svo mikið á að
það má varla vera að því að njóta
lífsins. Þá tekur maður varla eftir
mestu unaðssemdunum af því að
maður er svo upptekinn af sjálf-
um sér, því sem er að gerast í
kringum mann og öllu sem á að
koma í verk. Það er stórkostleg
reynsla að vera með þessum litlu
börnum. Þau eru eins og hálfs og
þriggja ára og þurfa mikið á
manni að halda. Og ég ætla svo
sannarlega ekki að neita mér um
að vera sem mest með þeim.
fremst fólginn í einbeitingu“
háskólanum. Þann vetur var mikið
um það rætt að markaðurinn væri
ofmettaður af líffræðingum. Þetta
hafði þá um skeið verið tízkufag
og mér leizt satt að segja ekkert á
það að leggja fyrir mig margra
ára nám þar sem ég mætti fast-
lega búast við atvinnuleysi að því
loknu. í rælni lét ég innrit'a mig í
leikskóla SÁL — ætlaði svona að-
eins að tékka á málinu. En það leið
ekki á löngu áður en ég var komin
á kaf í þetta og lagði líffræðina á
hilluna. Síðan hef ég verið í leik-
list.
— Og hvernig gengur þér að sam-
ræma þetta starf barnauppeldi og
heimilishaldi?
— Yfirleitt gengur það furðu
vel. Við hjálpumst að með þetta,
hjónin, og það vill svo til að vinnu-
tími beggja er óreglulegur. Við
vinnum bæði í skorpum og ein-
hvern veginn hefur það viljað svo
til að þessar skorpur okkar hafa
ekki rekizt alvarlega á, segir
Tinna Gunnlaugsdóttir, en maður
hennar er Egill Ólafsson tónlist-
armaður og börnin þeirra eru tvö
— Ólafur og Gunnlaugur sem eru
tveggja og þriggja ára.