Morgunblaðið - 06.12.1981, Blaðsíða 47

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 6. DESEMBER 1981
47

Bang&Olufsen
raunverulegar umræður um slíkt.
Þjóðin hafði orðið fyrir grimmi-
legri árás, frá sjónarmiði Banda-
ríkjamanna, og án viðvörunar og
eina færa og rétta leiðin var sú að
segja Japönum stríð á hendur —
um það voru allir sammála.
Japanir höfðu getið sér til um
viðbrögð Bandaríkjamanna, en
töldu að hinn hernaðarlegi árang-
ur yrði þess virði að baka sér óvild
Bandaríkjamanna. En hernaðar-
lega séð var árásin á Pearl Harbor
glappaskot þar sem hún var
k ónauðsynleg. Kyrrahafsflotinn
hefði ekki getað stöðvað fyrstu
fyrirhuguðu sókn Japana eða
haldið henni í skefjum. í stríðs-
áætlunum Bandaríkjamanna var
gert ráð fyrir varnaraðgerðum
með hægri sókn út á Kyrrahaf.
Flotinn hefði ekki þorað að at-
hafna sig þar sem óvinaflugvélar
frá stöðvum í landi gætu hæft
ú hann án vandlegs undirbúnings.
Afdrif brezku skipanna „Repulse"
og „Prince of Wales" við Malaya
10. des. 1941 eru vísbending um
það sem hefði getað gerzt.
Árásin var glappaskot af fleiri
Íástæðum. Stór herskip grá fyrir
járnum voru ekki lengur eins ör-
uggt tæki til að beita flotamætti
og flugvélamóðurskip og flugvéla-
» móðurskipin tvö, „Lexington" og
f„Enterprise“, mikilvægustu skot-
mörkin, voru ekki í höfn þegar
Japanir gerðu árásina. Raunar
tókst seinna að gera við flest skip-
in sem löskuðust og jafnvel þau
sem sukku. Þau tóku þátt í síðari
orrustum. „Nevada" tók t.d. þátt í
innrásinni í Normandí og seinna í
árásinni á Iwo Jima. „California",
„Maryland", „Pennsylvania",
„Tennessee" og „West Virginia"
tóku öll þátt í herferðunum á Fil-
ippseyjum. Af japönsku skipunum
lifði aðeins eitt skip stríðið (tund-
urspillir): fjórum flugvélamóð-
urskipanna var sökkt við Midway í
júní 1942, hinum tveimur 1944 og
orrustuskipunum tveimur við
Guadalcanal.
Öruggara hefði verið að ráðast á
mannvirki og olíugeyma en skip.
Eyðing olíugeymanna hefði valdið
meiri töf á sókn yfir Kyrrahaf en
tjón á skipum og flugvélum og án
eldsneytisins hefði Kyrrahafsflot-
inn orðið að hörfa til vestur-
strandar Bandaríkjanna. Raunar
var ein af ástæðunum fyrir því að
árásin kom á óvart sú að talið var
að Japanir gerðu sér einnig grein
fyrir því að slík árás yrði ónauð-
synleg. Hvað sem því líður hófu
Bandaríkjamenn þátttöku í stríð-
inu með varabirgðir af olíu sem
voru næstum því eins miklar og
allar olíubirgðir Japana. Vonir
Japana um skjótan stríðssigur
urðu að engu: Bandaríkjamenn
svöruðu fljótlega í sömu mynt með
ótrúlegum þrótti — fyrst á Kór-
alhafi og síðan við Midway-eyju.
Sá úrslitasigur, aðeins nokkrum
mánuðum eftir Pearl Harbor, rétti
við jafnvægið á Kyrrahafi.
Árásin á Pearl Harbor kynni að
hafa borið meiri árangur ef Hitler
hefði ekki fylgt henni eftir með
stórfelldu glappaskoti. Eftir árás-
ina skoruðu Japanir á Þjóðverja
að taka þátt í baráttunni gegn
Bandaríkjamönnum. Hefði Hitler
neitað hefði Bandaríkjastjórn
komizt í mjög erfiða aðstöðu.
Bandarískir leiðtogar töldu Þjóð-
verja aðalóvininn, en ef ekki gerð-
ist eitthvað sérstakt á Atlantshafi
gæti þeim reynzt örðugt að afla
stuðnings við stríðsyfirlýsingu á
hendur Þjóðverjum. Fast hefði
verið lagt að bandarískum ráða-
mönnum að berjast gegn hinum
sýnilega og beina óvini og leita
ekki vísvitandi að nýjum fjand-
manni.
Erfitt er að vita hver afleiðingin
hefði orðið á Atlantshafi. Mar-
shall og Stark aðmíráll, yfirmaður
sjóhersins, höfðu varað við því að
ef bandarísk skip yrðu kölluð frá
Atlantshafi kynnu Bretar að tapa
orrustunni um Atlantshaf. Sem
betur fer fyrir Bandaríkjastjórn
neyddu Þjóðverjar Bandaríkin til
að lýsa yfir stríði. Sú ráðstöfun
gerði Bandamönnum kleift að
skipuleggja samvinnu um styrjöld
um allan heim.
f ............
„Skilaboð til Söndru“
— sfðasta
skáldsaga
Jökuls
Jakobssonar
BÓKAÚTGÁFAN Skuggsjá, Hafnar
firði, hefur gefið út nýja skáldsögu
eftir Jökul Jakobsson, „Skilaboð til
Söndru“, sem hann lauk við aðeins
nokkrum mánuðum áður en hann
lézt árið 1978, aðeins 44 ára að aldri.
Jökull Jakobsson var einn afkasta-
mesti rithöfundur sinnar samtíðar
og eftir hann liggja fimm aðrar
skáldsögur, eitt smásagnasafn, þrjár
ferðasögur og ellefu stór leikhús-
verk, auk fjölda einþáttunga, út-
varps- og sjónvarpsleikrita.
„I þessari siðustu skáldsögu
hans, „Skilaboð til Söndru", birt-
ast allir beztu eiginleikar hans
sem rithöfundar, — frásögnin er
lipur og lifandi, bráðskemmtileg
og meinfyndin, en undir niðri
skynjum við alvöru lífsins, vanda-
mál samtímans," segir í fréttatil-
kynningu frá útgefanda.
„Sagan greinir frá rithöfundi,
sem fundið hefur sér rólegan
samastað í litlu húsi í hraunjaðr-
inum úti við fjörðinn. Dag einn
birtist Sandra, ráðskonan hans.
iHún er í skósíðum kirtli, í sandöl-
um og með slegið hár, en hún kann
ekki að elda hafragraut, hvað þá
vinna flóknari heimilisstörf. En
henni er sitthvað annað til lista
lagt og hún sýnir veraldarvönum
rithöfundinum nýja hlið á mann-
lífinu, kemur róti á hug hans og
hann missir fótfestuna. Verkefnið,
sem hann er að vinna að og átti að
færa honum fé og frama, verður
að víkja, því nú gerist margt á
skömmum tíma. Til sögu koma
vinir Söndru, grunsamlegir
náungar með hasshundinn á hæl-
unum og dularfullan poka í far-
angrinum; hagfræðingurinn, sem
setti öll mörkin fyrir Víking í
gamia daga, en er nú léttur í lund
og ávaxtar sitt pund; undarleg
hjón, hún fegurðardís, hann ein-
eygður og heyrnarsljór í hjólastól;
lögleg eiginkona rithöfundarins,
skörungur, sem lætur sér fátt
fyrir brjósti brenna, og loks
þungbúinn rannsóknarlögreglu-
Jökull Jakobsson
maður, sem ógnvekjandi heldur
örlagaþráðum i hendi sér og stöð-
ugt þrengir netið. Þegar ráðskon-
an óvenjulega hverfur á braut
fyllist rithöfundurinn örvæntingu
og hann skrifar skilaboð til
Söndru ...“
BEOCENTER 2002
Nýja sambyggða hágæðatækið
VERSLIÐ f
SÉRVERSLUN
MEÐ
LITASJÓNVÖRP
OG HLJÓMTÆKI
SKIPHOLTI 19 SfMI 29800
Láttu nýja Beocenter fylla heimili þitt með
hljómum án þess að fylla það tækjabúnaði.
Beocenter 2002 sameinar gæðakassettusegul-
band, mjög fullkominn plötuspilara, 2x25 watta
RMS stereo-magnara og útvarp með lang-,
mið- og FM-stereobylgjum.
Verð 10.535
Greiðslukjör.
í stuttu máli þá býður tækið upp á allt sem
kröfuharðir fara fram á.
Glæsileg hönnun tækisins tryggir að það pass-
ar auðveldlega við húsbúnað flestra.