Morgunblaðið - 04.03.1982, Qupperneq 12

12
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 4. MARZ 1982
Sýningarsalurinn „Niðri“
Myndlist
Bragi Ásgeirsson
Það er ekki hægt að segja, að
aðalverzlunargata höfuðborgar-
innar hafi hingað til verið auðug
af sýningarsölum með lifandi
tengsl við nútíðina. En nú hyggj-
ast tveir ungir menn leitast við
að ráða bót á því og hafa innrétt-
að sýningarsal í kjallara hússins
að Laugavegi 21. Sýningarstað-
urinn hefur hlotið nafnið „Gall-
erí Niðri" vegna þess, að það er
niður nokkrar tröppur að tipla.
en hann nefnist nú þegar ein-
faldlega „Niðri" manna á meðal.
Þetta er eins konar farandlista-
verka-gallerí og eru margar
hugmyndir uppi um framtíðar-
rekstur þess í kollum rekstrar-
stjóranna, þeirra Ulfars Valde-
marssonar og Þorsteins Björns-
sonar. Nú eru þar þegar til sölu
ýmsar tegundir listaverka og
hluta notagildis, þannig eru þar
á gólfi m.a. tréskúlptúrar eftir
Sigurjón Ólafsson. Ýmis hlið-
arstarfsemi verður og þarna t.d.
umboðssala listaverka, rarama-
gerð og ljósritun og fjölföldun
tengd henni. Þá geta menn fest
sér filmur og skilið eftir áteknar
filmur og keypt vönduð tæki-
færiskort úr listaheiminum inn-
lend sem útlend, ef allt stenst.
Sýningarsalnum fylgir 200
fermetra trjágarður og þegar
búið er að ganga frá honum í vor
er ætlunin að bjóða myndhöggv-
urum aðstöðu til sýningahalds
innan um trjágróðurinn, sem er
hinn eini sem ku eftir standa á
öllum Laugaveginum. Þá er og
fyrirhugað að opna kaffistofu á
efstu hæð hússins og mun þá það
veggrými aukast að mun er sýn-
ingarsalurinn hefur yfir að ráða.
Sýningarsalurinn var opnaður
með mikilli viðhöfn föstudaginn
5. febrúar og mun kjörorð
opnunarhátíðarinnar hafa verið:
„Búsvíbrar í gangi á svæðinu" en
svo mæltist Snorra Sturlusyni í
baði árið 1231.
Væntanlega rætist draumur
hinna ungu hugumstóru manna
um alhliða menningarmiðstöð á
þessum stað þegar fram í sækir
öK fylgja þeim mínar bestu óskir
um gróskumikla starfsemi um
langa framtíð.
Vojtsek í Flensborg
Leiklist
Jóhann Hjálmarsson
Flensborg:
VOJTSEK
Eftir Georg Biichner.
Þýðing: Porsteinn l>orsteinsson.
L-ikgerð: Inga Hjarnason.
Ejósameistari: Sturla Jónsson.
Búningar: María Olafsdóttir.
Aðstoóarleikstjóri:
Ingibjörg Ragnarsdóttir.
Tónlistarstjóri: Hákon Leifsson.
Leikstjóri: Inga Bjarnason.
Það gerist stundum að skóla-
sýningar birta með óvæntum
hætti gömul viðfangsefni atvinnu-
leikhúsa, virðast jafnvel ná lengra
í túlkun efnisins. Leikgerð Ingu
Bjarnason á Vojtsek eftir Georg
Búchner (1813—1837) er ein slíkra
sýninga og hvað er annað að gera
en gleðjast yfir slíkum árangri.
Þessu gamla leikriti sem um svo
margt boðaði nýja tíma er valin
sérkennileg umgjörð í Flensborg.
Iæikið er um allan skólann, áhorf-
endur eru látnir ferðast úr einum
gangi í annan, milli sala og boðið
upp á veitingar í krá ásamt leikur-
um. Áhorfendur eru staddir í
miðri framvindu verksins eins og
leikararnir. Einnig er leikið úti.
Þetta og margt fleira er gert til
þess að áhorfendur séu ekki hlut-
lausir skoðendur verksins. Að vísu
er hér ekki um algera nýjung að
ræða, en hefur engu að síður sín
áhrif.
Vojtsek má vitanlega túlka með
ýmsum hætti. Hann getur verið
dæmisaga um örlög lítilmagnans í
samfélaginu og hann getur líka
verið í mynd hinna dimmu afla í
manninum, spegill illskunnar. Er
það afbrýði sem fær Vojtsek til að
bana konu sinni Maríu eða er það
uppreisn hans; á morðið að sýna
að hann er maður með mönnum
eins og hermennirnir?
Þessu má hver svara fyrir sig.
En Ijóst er að í leikgerð Ingu
Bjarnason er mest áhersla lögð á
umkomuleysi Vojtseks í samfélag-
inu, félagslegt óréttlæti. Hann er
fátækur og verður að þola það
sama og aðrir fátæklingar. Ekki
bætir úr skák að hann hugsar of
mikið.
Að sjálfsögðu verður ekki kom-
ist hjá því að einkenni skólasýn-
ingar móti að einhverju leyti
þennan Vojtsek. En þegar á allt er
litið hefur á aðdáunarverðan hátt
verið siglt framhjá ýmsum skerj-
um sem hættuleg eru viðvaning-
um. Það mætti bera lof á marga
leikara, en ég læt nægja að geta
leiks Gunnars Richardssonar í
hlutverki Vojtseks. Hann er ang-
istin uppmáluð allan leikinn í
gegn, nær sterkum tökum á per-
sónunni. En það er ekki fyrst og
fremst góður aðalleikur heldur
heildarsvipur sýningarinnar sem
athygli vekur.
Vojtsek er góð skólasýning sem
fólk er hvatt til að sjá.
VojLsek í Flensborg. Svipmyndir frá
æfingum
Afghanistan kjemper
Jóhanna Kristjónsdóttir
Strjálar fréttir berast af átök-
unum í Afganistan, þar sem inn-
rásarher Sovétmanna og stjórn-
arhermanna berjast á þriðja ár
við skærulia sem ekki vilja lúta
stjórn kommúnista. Innrásin
vakti mikla reiði á sínum tíma en
Sovétmenn hegða sér í þessu máli
ámóta og fyrr: Þeir skella bara
skollaeyrum við almenningsálit-
inu og halda sínu striki. Nú er
stefnt að því að murka lífið úr því
fólki sem ekki vill una vistinni
undir hæl Sovétmanna. En þótt
undarlegt sé og hefur sjálfsagt
komið Sovétmönnum sjálfum ekki
sízt á óvart berjast skæruliðarnir
enn og hafa gert Sovétmönnum
vel vopnum búnum marga skrá-
veifu með frumstæðum vopnum og
lítt faglegum aðferðum á stund-
um.
Albert Henrik Mohn er norskur
blaðamaður sem fór til Pakistan
eftir að stríðið hafði staðið i rúm-
lega ár. Hann fékk að slást í för
með skæruliðunum, er þeir héldu í
árásarleiðangra og lýsir í þessari
litlu bók miklum hetjuskap og
skýrir á skilmerkilegan hátt
ástæðurnar fyrir hinu mikla við-
námi, sem Aganir hafa veitt Sov-
étmönnum. Það kemur lesanda
auðvitað ekki á óvart að séu
skæruliðar spurðir hvað reki þá
fyrst og fremst áfram er svarið
eitt orð: Islam. En það er fieira en
trúin sem gripur inn í. Það er stolt
og sjálfstæði Afgana almennt,
þeir hafa aldrei unað erlendri
hersetu og kúgun þótt reynt hafi
verið í aldanna rás að taka land
herskildi og urrka út þjóðarein-
kenni þeirra.
Bók Alberts Henriks Mohns
kom út í Noregi á síðasta ári. Síð-
an hefur stríðið haldið áfram og
nú virðist sem skærulia hóparnir
sem berjast gegn Sovétmönnum
og hafa verið sundraðir innbyrðis,
séu að reyna að koma sér saman.
Þá yrði væntanlega von til þess að
betur miðaði í baráttunni. Bókin
CAPPELEN
Afganistan kjemper er bæði upp-
lýsandi og áhrifamikil og segir
ótrúlega margt í ekki löngu máli
né orðfjálgu.
Finnbogi Marinósson
Stranglers
koma
á óvart
The Stranglers
La Folie.
Liberty LBG 30342.
Hljómsveitin Stranglers ætti að
vera Islendingum að góðu kunn.
Hún kom hingað til lands í maí
1978 og hélt eftirminnilega tón-
leika í Höllinni, tónleika sem að
minnsta kosti ég gleymi seint.
Þegar þeir komu hingað voru þeir
búnir að gefa út tvær plötur og sú
þriðja var kynnt í þessari ferð.
Tvær fyrri plöturnar „Rattus
Norvegicus" og „No More Heroes"
teljast til bestu afkvæma nýbylgj-
unnar. Þriðja platan „Black and
White" reydist ekki eins góð og
vonir stóðu til og má segja að fer-
ill Stranglers hafi verið allur
niður á við eftir útkomu hennar.
Nú eru liðin ein fjögur ár frá
komu Stranglers hingað og þegar
ég frétti fyrir nokkru að út væri
komin ný plata flaug í gegnum
hugann að nú væri komin enn ein
léleg og misheppnuð plata. Ekki
hafði ég minnsta áhuga á að
kynna mér hana, en eftir að hafa
hlustað á tvo drengi spjalla saman
um ágæti plötunnar, sem heitir
„La Folie", þá ákvað ég að kanna
málið. Það eina sem ég vissi um
plötuna þegar ég setti hana á fón-
inn var að hún ætti að vera besta
plata Stranglers frá því að „No
More Heroes" kom út. Ég ætla
ekki að lýsa undrun minni þegar
ég hlustaði á „Pin up“, fyrsta lag
annarra hliðar. Ekki minnkaði
hún þegar ég hafði hlustað hliðina
á enda. Sú von mín að þarha væri
á ferðinni gamla Stranglers-
rokkið hrundi gjörsamlega, en í
stað var komin stórgóð nýróman-
tísk tónlist. Að hluta er þessi
plata hrein nýrómantík eins og til
dæmis lagið „How to Find True
Love and Happiness in the Pre-
sent Day“ og svo er að finna sönn
Stranglers-lög heimfærð í búning
nýrómantíkurinnar, nefna mætti
lög eins og „Non Stop“. Platan hef-
ur öll frekar rólegt yfirbragð og
það skemmtilegasta er hve Hugh
Cornwell kemur vel út þegar hann
syngur þessa tegund tónlistar.
Annars á hann ekki frekar lof
skilið en hver annar af þeim félög-
um því allir standa þeir vel fyrir
sínu.
I heildina er hér um að ræða 1.
flokks plötu, hvort sem hún er sett
í hóp nýrómantíkurinnar eða
Stranglers-platna. Ekki er hægt
að tilnefna neitt besta iag því öll
eru þau mjög góð.