Morgunblaðið - 04.06.1982, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 4. JÚNÍ1982
fttargtmÞIiiMfe
Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Fulltrúar ritstjóra
Fréttastjórar
Auglýsingastjóri
hf. Árvakur, Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Þorbjörn Guðmundsson,
Björn Jóhannsson.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson.
Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aðalstræti 6, sími 10100. Auglýsingar: Að-
alstræti 6, sími 22480. Afgreiðsla: Skeifunni 19, sími 83033. Áskrift-
argjald 120 kr. á mánuði innanlands. i lausasölu 8 kr. eintakið.
„Athugið ykkar
gang vel“
Ioktóber á síðasta ári kom til harðra átaka á þingi
Verkamannasambands íslands um stefnuna í þeim
kjarasamningum, sem þá voru á döfinni. Á þessu þingi tók
forysta Verkamannasambandsins og þó sérstaklega for-
maðurinn, Guðmundur J. Guðmundsson, afstöðu gegn þeim,
sem vildu ganga sem lengst í kröfugerð, mælti hann þá með
kjaramildi. Hann spurði vegna kröfugerðar hinna harð-
snúnustu í eigin liði: „Ef hún færi í gegn yrði hún þá annað
en ávísun á gengisfellingu og framsal tryggingar kaupmátt-
ar?“ Eru þessi aðvörunarorð formanns Verkamannasam-
bandsins ekki enn í fullu gildi, rúmu hálfu ári eftir að þau
voru flutt? Mótun skynsamlegrar kaupmáttarstefnu á ekki
síður rétt á sér nú en þá.
Ekki var boðskapur Eðvarðs Sigurðssonar, hins gamal-
reynda formanns Dagsbrúnar, á þingi Verkamannasam-
bandsins í fyrra síður athyglisverður. Hann gagnrýndi
kröfugerð þeirra, sem lengst vildu ganga, og sagði þá reisa
alltof háar kröfur. Sagðist Eðvarð hafa staðið í verkalýðs-
og kjarabaráttu í marga áratugi og það hefði gerst, að
kröfur hefðu verið of háar, til dæmis árið 1955, en ævinlega
hefði verkalýðshreyfingin tapað á því. Árið 1955 hefði sama
kjarabót náðst fram án verkfalla, ef kröfugerðin hefði verið
sanngjarnari í upphafi. „Athugið ykkar gang vel,“ sagði
Eðvarð Sigurðsson á þingi Verkamannasambandsins haust-
ið 1981. Þingi, sem lauk með því, að talsmenn kjaramildi
fengu meirihlutastuðning.
Eins og menn muna var síðan samið frá 1. nóvember á
síðasta ári til 15. maí í ár um 3,25% grunnkaupshækkun.
Samningar hafa dregist á langinn og nú blasir við, að 47 af
146 aðildarfélögum Alþýðusambands íslands ætla í skyndi-
verkfall 10. og 11. júní. Þótt þessi takmarkaða þátttaka sýni
ekki mikla samstöðu innan Alþýðusambandsins, ber að líta
á skyndiverkfallið og hótun um boðun allsherjarverkfalls
frá 18. júní næstkomandi sem þáttaskil í afstöðu verka-
lýðshreyfingarinnar, ef litið er á þróunina frá 1978. Til
dæmis drógust samningar um 10 mánuði 1980, án þess að
gripið væri til verkfallsvopnsins.
Áthyglisvert er að huga að því, að nú eru það kröfur
Verkamannasambandsins, sem tefja fyrir lausn kjaradeil-
unnar, svo að vitnað sé til orða Guðmundar J. Guðmunds-
sonar hér í blaðinu í gær, sem sagði einnig: „Það má vera að.
við verðum ásakaðir fyrir einhverja ósanngirni í sambandi
við þessa samninga og einhverja hörku, við tökum því með-
an við erum ekki ásakaðir um það af okkar félagsmönnum."
Hvers vegna er allt annar tónn í Guðmundi J. Guðmunds-
syni nú en í október? Ekki hefur afkoma þjóðarbúsins batn-
að síðan þá. Hefur hann gleymt aðvörunarorðum síns
gamla félaga: „Athugið ykkar gang vel“?
Misheppnuð löggjöf
Ekki þarf mikla athyglisgáfu eða nákvæma rannsókn til
að komast að þeirri niðurstöðu, að lögin um notkun
bílbelta eru virt að vettugi af öllum þorra ökumanna og
farþega, að minnsta kosti í Reykjavík. Hér verður ekki
fjallað um nauðsyn þess, að menn noti bílbelti, heldur hitt,
að það er mjög alvarlegt, þegar sett eru lög á Alþingi, sem
borgararnir virða ekki. Eina leiðin til að fá fólk til að hlýða
lögunum um bílbelti er að halda uppi öflugri umferðar-
fræðslu með þeim hætti, að hún veki athygli og nái til sem
flestra. Þetta hefur ekki verið gert. Mönnum verður ekki
refsað fyrir að nota ekki bílbelti. En virðingarleysið fyrir
þeirri lagaskyldu að nota beltin getur leitt af sér almennara
skeytingarleysi andspænis lögum og opinberum reglum.
Síst af öllu er þörf á því hér á landi, að venja borgarana við
það að hafa lög að engu. Það er skynsamlegra að afnema
lagaskylduna um notkun bílbelta en viðhalda óbreyttu
ástandi.
Maður-í-fréttunum
Síðasta landganga
alhliða yfírmanns
YFIRMAÐUR brezka landgöngu-
liðsins á Austur-Falklandi, John
Jeremy Moore hershöfðingi, er at-
vinnuhermaður og hefur að baki
mikla reynslu í hernaðaraðgerð-
um, sem leynt hafa farið, síðan í
síðari heimsstyrjöldinni og langa
þjálfun í aðgerðum á landi, sjó og í
lofti.
Átökin á Falklandseyjum
verða síðustu aðgerðirnar, sem
hann tekur þátt í, því að tilkynnt
var þegar deilan byrjaði að hann
mundi setjast í helgan stein í
næsta mánuði.
Moore hershöfðingi er 53 ára
gamall og faðir hans var undir-
ofursti. Hann hefur þjónað í
næstum öllum deildum Konung-
lega landgönguliðsins (Royal
Marines) og hefur meðal annars
verið sæmdur herkrossinum
(MC) og OBE-orðunni.
Hann er gæddur þó nokkurri
kímnigáfu og í uppsláttarritinu
„Who’s Who“ (Hver er maður-
inn) nefnir hann tónlist aðal-
áhugamál sitt, en tekur fram að
hann kunni ekki að leika á
hljóðfæri, nema á grammófón.
Hann gekk í landgönguliðið
1947 sem liðsforingi af lægstu
gráðu og þjónaði á Miðjarðar-
hafi og í Austurlöndum fjær, þar
sem hann hlaut herkrossinn á
dögum neyðarástandsins á
Malaya 1952. Þegar hann hækk-
aði í tign var honum falið að
verða leiðbeinandi undirforingja
í landgönguliðinu og seinna varð
hann leiðbeinandi í herskólanum
í Sandhurst.
Hann var um tíma starfandi
við ástralska herráðsskólann
unz hann varð herráðsforingi í
Gurkha-herfylkinu. Hann þjón-
aði í framkvæmdastjórn herráð-
sins í landvarnaráðuneytinu og
síðan um tveggja ára skeið um
borð í herskipinu „Bulwark" við
stjórn samræmdra aðgerða.
Hann var í tvö ár yfirmaður
þjálfunar liðsforingja víkinga-
hersveita og tók síðan við yfir-
stjórn 42. strandhöggsliðsins (42
Commando), sem hann stjórnaði
á Norður-írlandi.
Frá Norður-írlandi var hann
sendur til meginlands Bretlands
Etendard-flugvéla
eyðilagðar í leyni
Argentínskir flugmenn skipuleggja loftárás í aöalstöóvum sínum einhvers staðar í si
BREZKAR strandhöggssveitir
sprengdu upp fimm Super Etend-
ard-þotur í djarfri árás á megin-
landi Argentínu að því er Jon
Snow, fréttamaður Independent
Television News, hefur eftir leyni-
þjónustuheimildum í London og
heimildum í Chile. Brezka land-
varnaráðuneytið bar fréttina til
baka.
Snow segir að níu víkinga-
hermenn hafi verið fluttir í Sea
King-þyrlu á árásarstaðinn í Rio
Grande á Eldlandinu (Tierra del
Fuego) syðst í Argentínu. Hann
segir að þyrlan hafi seinna nauð-
lent í Punta Arenas í Chile,
handan landamæranna sem
skipta Eldlandinu milli Chile og
Argentínu. Snow hefur eftir
heimildum í Chile að víkingaher-
mennirnir hafi komizt undan
heilu og höldnu og séu komnir
aftur til Bretlands.
Super Etendard-flugvélar
Argentínumanna eru vopnaðar
frönsksmíðuðum Exocet-
eldflaugum, sem eyddu brezka
tundurspillinum „Sheffield" 4.
maí og brezka gámaskipinu
„Atlantic Conveyor" 25. maí.
Snow sagði að Sea King-
þyrlan hefði varpað víkingaher-
mönnunum niður á Eldlandinu
og bætti við: „Það var þegar
þyrlan beið eftir að þeir kæmu
aftur að hún lenti í erfiðleikum
og nauðlenti skammt frá Punta
Arenas. Víkingahermennirnir
níu komust heilu og höldnu til
Chile ... Enn er lögð á það
áherzla að Chilemenn hafi ekk-
ert vitað um aðgerðina fyrir-
fram.“
Snow sagði einnig að perúskar
Mirage þotur með argentínskum
einkennismerkjum hafi bætzt
við argentínska flugherinn í Est-
ancia Zara, en hefðu aðeins verið
notaðar til varnareftirlits enn
sem komið væri. „En heimild-
amennirnir telja að a.m.k. ein
önnur stórárás flugvéla með
bækistöð á Eldlandinu á brezka
leiðangursflotann sé ráðgerð."
Mikið hefur verið bollalagt um
leiðangur Sea King síðan það
fréttist að þyrla hefði lent í
Chile 18. maí, um 17 km suður af
Punta Arenas við Magellansund.
Chilestjórn tilkynnti að fundust
hefðu brenndar leifar þyrlu 20.
maí og sendi brezka sendiherr-
anum í Santiago, John Moore
Heath, mótmælaorðsendingu.
Brezka stjórnin svaraði því til að
þyrlan hefði nauðlent vegna bil-
unar í leiðsögutækjum og slæms
veðurs. Chilestjórn tók þá skýr-
ingu til greina.
Chilestjórn sagði að þriggja
manna áhöfn flotaþyrlunnar
hefði verið í felum í eina viku,
þar sem hún hefði talið sig vera í
Argentínu. Áhafnarmeðlimirnir
Alan Bennet lautinant, Peter
Imrie undirforingi og flugmað-
urinn, Richard Hutchings laut-
inant, komu aftur til Bretlands
27. maí og neituðu að svara
spurningum fréttamanna um at-
burðinn.
Talið var að Super Etendard-
flugvélarnar, sem tóku þátt í
árásinni á „Sheffield", hefðu
hrapað í sjóinn og heimildir í
London hermdu að ef það væri
rétt ættu Argentínumenn aðeins
fimm Super Etendard-flugvélar
eftir.
„Daily Express" hafði eftir
heimildum í Chile 26. maí að Sea
King þyrlan hefði flutt víkinga-