Morgunblaðið - 09.09.1982, Blaðsíða 21

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 9. SEPTEMBER 1982
21
AF ERLENDUM VETTVANGI
eftir JÓHÖNNU KRISTJÖNSDÓTTUR
Sigur stjórnarflokk-
anna í Portúgal við
atkvæðagreiðslu
um stjórnarskrána
Mánuðum saman hafa
staðið yfir heitar umræður
um nýja portúgalska stjórn-
arskrá: af eðlilegum ástæðum
þótti sú stjórnarskrá sem var
samin af stjórnlagaþinginu
eftir byltinguna 1974, einum
of rauð að lit. Það hefur verið
mesta deiluefni í þessum um-
ræðum hvort í stjórnar-
skránni nýju skuli afnumið
byltingarráð landsins, sem
var um tíma mjög valdamik-
ið. Það átti sinn þátt í því í
nóvember 1975 undir forystu
Eanesar forseta að snúa póli-
tískri þróun í landinu svona
allt að því á hvolf, frá því að
vera vinstrisinnuð þjóðnýt-
ingar stjórn í hægfara miðju-
stefnu, sem síðan hefur enn
beinzt í átt til hægristefnu
með auknum völdum Mið-
demókrata innan ríkisstjórn-
arinnar. Annað er það mál
sem hefur valdið heilabrot-
um, sá eindregni vilji sem
undirbúningsnefnd fyrir
stjórnarskrárgerðina og síð-
an þingið sýndi á að draga úr
völdum Ramahlo Eanes for-
seta. Ástæður fyrir því má
auðvitað finna; þar sem hon-
um hefur gengið afar mis-
jafnlega að lynda við þá
mörgu forsætisráðherra sem
hafa setið við völd í Portúgal
síðan hann tók við starfi for-
seta. Mörgum er í fersku
minni er hann nánast rak
Mario Soares, þáverandi for-
sætisráðherra frá völdum og
síðar lenti hann í stórmiklum
útistöðum við Francisco Sa
Carneiro heitinn og það voru
skiptar skoðanir um það með-
al portúgölsku þjóðarinnar,
hvort nokkurt vit væri í því í
lýðræðisríki, að forseti gæti
að eigin geðþótta vikið for-
sætisráðherrum úr starfi,
einkum og sér í lagi fyrir þær
sakir einar að hugnast honum
ekki persónulega. — Auk þess
þótti Eanes halla sér of að
byltingarráðinu þegar stund-
ir liðu fram og safna að sér
starfsmönnum sem hefðu á
sér að minnsta kosti vægan
vinstri lit. Með auknum áhrif-
um Miðdemókrata hefur svo
þrýstingurinn á stjórn Pinto
Balsemao, formanns Sósíal-
demókrata og leiðtoga kosn-
ingabandalags landsins Ali-
anca Democratica aukist.
Eftir að stjórn Pinto Bals-
emao, sem hefur þótt heldur
lítið afgerandi í störfum, var
styrkt með því í fyrrahaust
að Do Amaral, formaður Mið-
demókrata yrði aðstoðarfor-
sætisráðherra, hefur starfi
Eanes forseti
Pinto Balsemao
Do Amaral
stjórnarskrárnefndarinnar
verið stórlega hraðað. Pinto
Balsemao sem er maður dag-
farsprúður að sögn og á sér-
staklega erfitt með að taka
ákvarðanir, hefur átt í vök að
verjast á býsna mörgum víg-
stöðvum öðrum, bágborið
efnahagsástand hrjáir landið,
atvinnuleysi hefur aukizt og
sundrungar gætti framan af
innan ríkisstjórnarinnar. Því
ber fréttaskýrendum saman
um að atkvæðagreiðslan í
þinginu nú á dögunum, sem
lyktaði á þann veg að 195
greiddu atkvæði með hinni
nýju stjórnarskrá og 40 voru
á móti, hafi verið ótvíræður
sigur fyrir ríkisstjórnina.
Vegna þess hve meirihluti
með nýju stjórnarskránni var
eindreginn og vegna þess að
Sósíaldemókrataflokkur Mar-
io Soares ákvað að styðja
hana, má búast við að ríkis-
stjórnin geti nú sýnt af sér
meiri skörungsskap, en síð-
asta ár, fyrst svo augljós vilji
er fyrir breytingunum, m.a. á
að fella niður byltingarráðið
og draga úr völdum forsetans.
Byltingarráðið hefur af
hinni mestu þvermóðsku
lagzt gegn ýmsum áformum
sem ríkisstjórnin hefur viljað
koma í framkvæmd, efna-
hagslífi landsins til fram-
dráttar. þar á meðal má telja
að Balsemao hefur viljað
stórauka einkasamkeppni og
draga úr ríkisafskiptum,
einkum í helztu iðnaðargrein-
um landsins, áhugi hefur ver-
ið á aukinni erlendri fjárfest-
ingu í landinu, enda Portúgal-
ir í sárri þörf fyrir erlent
fjármagn. Þó varð ríkis-
stjórnin að gera dálítið for-
kostulegt samkomulag við
Mario Soares til að fá hann
til að styðja nýju stjórnar-
skrána, meðal annars að fall-
ast á að rekstri ýmissa banka
og byggingarfyrirtækja sem
voru þjóðnýtt á árum áður
yrði ekki breytt.
En hvað sem því nú líður er
samþykkt hinnar nýju stjórn-
arskrár stórmikill viðburður í
Portúgal og stórmikill sigur
Balsemaos persónulega og
pólitískt séð. Ramahlo Eanes
gaf út þá yfirlýsingu þegar
umræður hófust í þá átt að
völd forsetans yrðu skert, að
svo kynni að fara að hann
myndi þá telja sig knúinn til
að segja af sér. Nú hefur hins
vegar verið sett á laggirnar
eins konar borgaralegt ríkis-
ráð, þar sem bæði forseti og
forsætisráðherrann munu
eiga sæti. Og því verður vart
trúað, að jafn mikill lýðræð-
issinni og Eanes forseti er, og
vinsælli með löndum sínum
en aðrir menn fari að gera þá
skyssu að segja af sér í fússi
og fljótfærni.
ENSKAN
Kennsla í hinum vinsælu enskunámskeiöum fyrir
fulloröna er aö hefjast. Afbragös kennarar.
Síödegistímar — kvöldtímar.
18
Mímir,
sími 10004 kl. 1—5 e.h.
Tilboð á nautahakki:
okkar verð leyft verð
pr. kg.
Nautahakk í 10 kg kr. 79,00 133,00
Nautahakk í 5 kg kr. 85,00 133.00
Nautahakk vigtaö kr. 99,50 133,00
Einnig á hagstæöu veröi:
Reyktur búöingur kr. 60,50 64,30
Kjötbúöingur kr. 60,90 66,55
Miödegispylsa kr. 55,30 59,55
Kindakæfa kr. 66,00 74,90