Morgunblaðið - 14.10.1982, Blaðsíða 17

MORGUNBLAPIÐ, FIMMTUDAGUR 14. OKTÓBER 1982
17
•i
Tómas Árni Jónasson, ydrlæknir á lyflæknisdeild Landakotsspítala.
fræðslu í framhaldsskólum og
bjóða upp á fræðsluefni á fund-
um félagasamtaka. Þess hefur
greinilega orðið vart, að eftir-
spurn eftir fræðsluefni hefur
farið vaxandi.
Þessi tvö verkefni, fræðslan
og fjáröflun, eru það umfangs-
mikil að lítið verður afgangs af
starfsgetu og fjármunum til að
sinna öðrum verkefnum. Reynt
hefir verið að veita heilbrigð-
isstarfsfólki námsstyrki og
styrkja sjúklingahópa. Stjórnin
telur æskilegt að félagið gæti
sinnt meir en gert hefir verið
aðstoð við sjúklinga og telur að
brýn nauðsyn sé að bæta að-
stöðu til krabbameinslækninga
hér á landi.
Magakrabbamein algengara
á íslandi en í ná-
grannalöndunum
— Hver eru helstu krabba-
mein í meltingarvegum?
„Ég er ekki krabbameinssér-
fræðingur. Hins vegar starfa
meltingarsérfræðingar mikið
við að leita að krabbameini í
meltingarfærum. íslendingar
hafa sérstöðu hvað maga-
krabbamein snertir. Það var
snemma álitið að krabbamein í
maga væri algengara hér en í
nágrannalöndum okkar og verið
staðfest með krabbameins-
skráningu Krabbameinsfélags
íslands. Prófessorarnir Níels
Dungal, Júlíus Sigurjónsson og
Ólafur Bjarnason skrifuðu
margar greinar og bentu á
hærri tíðni en í ná-
grannalöndum okkar. Menn
hafa reynt að finna orsakir
þessa og hefur grunur manna
beinst fyrst og fremst að matar-
æðinu. Prófessor Níels Dungal
setti fram tilgátu um að orsak-
anna væri að leita í reyktum
mat.
A seinni árum hafa augu
manna beinst að saltmeti, að
krabbameinsvaldandi efni
myndist í maga undir sérstökum
kringumstæðum fyrir áhrif
saltpéturs. Sú ánægjulega þróun
hefir átt sér stað, að tíðni maga-
krabbameins minnkaði á árun-
um eftir 1950 og er tíðnin í dag
aðeins helmingur af því sem þá
var. A Norðurlöndum er tíðni
magakrabbameins þó enn hæst
meðal íslenzkra karlmanna.
Hvers vegna þessi ánægjulega
þróun hefur átt sér stað er erfitt
að fullyrða um, en líklegt að
orsakirnar sé að miklu leyti að
finna í breyttu mataræði."
— Hvað er hægt að gera til
þess ef efla leit að krabbameini í
maga á byrjunarstigi?
„Þetta er erfitt viðureignar. Á
byrjunarstigi finnur sjúklingur-
inn oft ekkert fyrir sjúkdómin-
um og eina leiðin er skipuiögð
leitarstarfsemi. Slík leit fer
fram í stórum stíl í Japan, en
við höfum ekki talið slíka leit
viðráðanlega enn sem komið er.
Að vísu hafa verið gerðar til-
raunir til leitar að krabbameini
í maga í fremur smáum stíl hér-
lendis. Hér er um að ræða leit
meðal þeirra, sem taldir eru
eiga fremur á hættu að fá
krabbamein en aðrir. í fyrra
skiptið var krabbameins leitað
meðal sýrulausra sjúklinga í
leitarstöð Krabbameinsfélags-
ins. Og hitt skiptið var leitað á
Akureyri, m.a. hjá sjúklingum,
sem höfðu verið skornir upp við
magasári. Ég tel að það hafi tví-
mælalaust þýðingu að slíkri leit
sé haldið áfram hjá einstakling-
um með aukna áhættu, til að
mynda meðal sýrulausra sjúkl-
inga og þeirra sem hafa verið
skornir upp við magasári.
Magaspeglun dýr adferð vió
leit og ekki óþægindalaus
Sú aðferð sem hefur reynst
best við leit að krabbameini í
maga er magaspeglun. Gallinn
við aðferðina er, að hún uppfyll-
ir ekki sumar aðrar þær kröfur
sem gerðar eru til aðferða sem
beitt er í sjúkdómsleit, hún er
dýr, ekki óþægindalaus né
áhættulaus.
Næst krabbameini í maga er
tíðni krabbameins í ristli mest.
Sú þróun hefur átt sér stað hér
á landi sem erlendis, að krabba-
meinstilfellum í ristli hefur
fjölgað á sama tíma og krabba-
meinstilfellum í maga hefur
fækkað. Krabbamein í ristli
greinist sem betur fer oft á því
stigi, sem sjúkdómurinn er
læknanlegur en svo er þó ekki
alltaf. Batahorfur eru margfalt
betri meðal þeirra, sem krabba-
mein greinist á byrjunarstigi en
hinna þar sem sjúkdómurinn er
langt genginn.
Það er mikilvægt að fóik viti
hvaða einkenni gætu leitt til
greiningar á krabbameini á
byrjunarstigi. Fólk sem tekur
eftir blóði í hægðum eða breyt-
ingum á hægðavenjum ætti að
leita eftir rannsókn.
Skipulögð leit að krabbameini
í ristli er möguleg og hefir
Krabbameinsfélagið mikinn
áhuga á því, að slík leit verði
hafin,“ sagði Tómas Árni Jón-
asson.
FJÁRFESTINGAAKVARÐANIR
A
ÍSLANDI
Stjórnunarfélag íslands boðar til ráðstefnu, fimmtudaginn 21. október nk., um efnið „Fjárfestingaákvarðanir á
íslandi“. Ráðstefnan verður haldin í Kristalssal Hótel Loftleiða og hefst kl. 10.15.
Dagskrá ráðstefnunnar er sem hér segir:
10:15 Ráðstefnan sett.
— Hörður Sigurgestsson stjórnarformaöur
Stjórnunarfélags íslands.
10:30 Uppruni fjármagns á íslandi.
— Dr. Jóhannes Nordal seðlabankastjóri.
10:50 Fjárfesting opinberra aðila
— Halldór Ásgrímsson alþingismaöur.
11:10 Fjárfesting einkaaðila.
— Víglundur Þorsteinsson framkvæmdastjóri
B.M. Vallá hf.
11.30 Umræður og fyrirspurnir.
12.00 Hádegisverður.
13.15 Fjárfesting og framlag einstakra atvinnu-
greina til hagvaxtar.
— Sigurður B. Stefánsson, Þjóöhagsstofnun.
13.35 Ákvarðanataka um fjárfestingar.
— Pétur Maack dósent, Háskóla íslands.
13.55 Félagsleg sjónarmið og arðsemi.
— Björn Björnsson hagfræöingur, Alþýöusam-
bandi íslands.
14.15 Helstu kostir í stýringu fjármagns.
— Kristján Jóhannsson hagfræöingur Félags
íslenskra iönrekenda.
14.35 Umræöur og fyrirspurnir.
15.00 Kaffihlé.
15.30 Hvaö er að? Hvert stefnir?
— Jón Sigurðsson forstjóri íslenska
járnblendifélagsins.
15.50 Pallboðsumræður.
— Halldór Ásgrímsson alþingismaöur.
— Jón Baldvin Hannibalsson alþingismaöur.
— Páll Sigurjónsson, forstjóri ístaks hf.
— Sigurgeir Jónsson, aöstoöarbankastjóri
Seölabankans.
Þátttaka tilkynnist til Stjórnunarfélags íslands í síma 82930
A STJQRNUNARFELAG
ISLANDS SÍÐUMÚLA 23
SÍMI82930