Morgunblaðið - 21.11.1982, Side 18

66
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 21. NÓVEMBER 1982
Draumaprinsinn
og saklausar stúlkur urðu ást-
fanfínar af snyrtilegum slæpingj-
um með barta og yfirvararskegg,
sem skiptu hári sínu í miðju og
smurðu það aftur með brilliantíni.
Allir karlmenn báru hatta og
pokabuxur náðu talsverðri út-
breiðslu.
Á þessum árum urðu stórstígar
tækniframfarir og ein af þeim
undravélum sem komu fram á
sjónarsviðið var kvikmyndavélin,
sem gjörbreytti daglegu lífi fólks.
Helsta afþreyingin var að fara í
kvikmyndahús og kvikmyndaleik-
arar urðu átrúnaðargoð unga
fólksins. Rudolph Valentino varð
draumaprins þriðja áratugarins
og tákn þeirrar manngerðar sem
var í miklum metum hjá konum á
Vesturlöndum og nefnd var „The
Latin Lover", eða “suðræni elsk-
huginn".
Á fjórða áratugnum hélt Holly-
wood áfram að gefa forskriftina
og þá kom upp manngerð sem
köiluð var „Mucho Macho", ímynd
karlmennskunnar, með krafta í
kögglum og sjálfsöryggið uppmál-
að. Kynþokkinn geislaði af honum
við hvert fótmál og konur létu sig
dreyma um hið sanna karlmenni,
frítt og föngulegt, sem lyktaði af
tóbaki og „tweed-fötunum" sem
hann gekk jafnan í. Yfirvarar-
skegg var eitt af einkennum þess-
arar manngerðar og samkvæmt
forskriftinni átti hann að hafa
unnið sig áfram í lífinu á hörk-
unni. I framkomu var hann kald-
ranalegur, en hann þurfti ekki að
lyfta nema annarri augabrúninni
til að bræða hjörtu allra nær-
staddra kvenna.
Kvikmyndaleikarinn Clark
Gable var táknrænn fyrir þessa
manngerð, a.m.k. á hvíta tjaldinu,
enda lék hann jafnan menn sem
björguðu sér með kjaftshöggum og
hrottaskap. Clark Gable er sjálf-
sagt einhver þekktasti drauma-
prins sem uppi hefur verið og var
hann elskaður og dáður af millj-
ónum kvenna um allan heim á
sinni tíð.
Rokkarar
og Bítilmenni
Ungir og uppreisnargjarnir
menn komust í tísku á árunum
upp úr 1950 og þá þótti jafnvel fínt
að vera „rótlaus" unglingur og
misskilinn af hinum eldri. Þung-
lyndislegir „töffarar“ gengu í aug-
un á ungu stúlkunum og þetta
varð upphafið á svokölluðu „kyn-
slóðabili" sem ól af sér sérstakan
„unglinga-kúltúr". Óaldaseggir
létu mikið að sér kveða, klæddir í
snjáðar gallabuxur, leðurjakka og
skæld kúrekastígvél. Þessir dreng-
ir sóttust mjög eftir að aka um í
hraðskreiðum bílum og á mótor-
hjólum, en undir kaldranalegu yf-
irbragðinu og þunglyndissvipnúm
leyndist hlýja, sem margar ungar
stúlkur dreymdi um að laða fram.
James Dean varð persónugerv-
ingur fyrir þessa rótlausu æsku,
ekki síst eftir að hann lézt í bíl-
slysi árið 1955, aðeins 24 ára að
aldri. Blaðakonan Arline, segir í
grein sinni, að með þessari kyn-
slóð hafi áhugi ungra stúlkna á
jafnöldrum sínum farið vaxandi
og ungir menn hafi fremur náð
hylli þeirra en hinir eldri, gagn-
stætt því sem áður hafði tíðkast.
Rokk-kynslóðin var nú að vaxa
úr grasi og rokkstjörnur náðu
mikilli hylli á seinni hluta þessa
áratugar. Nægir þar að nefna nöfn
eins og Elvis Presley, Fabian,
Ricky Nelson, Tommy Steel og
Cliff Richard. Og úr jarðvegi
rokktónlistarinnar spratt bítlaæð-
ið og poppmenningin, sem sá ungu
stúlkunum fyrir átrúnaðargoðum
á sjöunda áratugnum.
Bítlaæðið er eitt merkilegasta
/930
„Karlmennskuheljan"
Gable lék gjarnan
menn sem komust
áfram á vöðvum og
kjaftshöggum.
Hann var einhver
dáðasti
draumaprins
sem uppi
hefur verið.
Hermennska og hugprýði hafa þótt góðir kostir frá því í fornöld. Myndin er
úr kvikmynd um einn af hjartaknúsurum krossfaratimans, riddarann Ivar
hlújárn.
hópæði, sem gripið hefur um sig
meðal æskufólks frá því sögur
hófust og gjörbreytti útliti og
hugsunarhætti þess um allan
heim. Fram til þessa hafði klæða-
burður kynjanna verið mjög
frábrugðinn, en poppmenningin
innleiddi hið svokallaða „unisex",
þ.e. „sameiningu kynjanna" hvað
klæðaburð snerti og hártískan
varð einnig svipuð, þ.e. sítt hár.
Fjórmenningarnir frá Liverpool,
sem skipuðu hljómsveitina The
Beatles, eru persónugervingar
fyrir þetta tímabil, enda taldir
upphafsmenn þessarar tísku
ásamt fleiri. breskum popp-
hljómsveitum, sem spruttu upp í
Bretlandi upp úr 1960. Hin nýja
hártíska strákanna olli byltingu
og var tákn hinnar leitandi æsku
eftir nýjum viðhorfum og samfé-
lagsháttum. Bítlarnir sjálfir, þeir
John, Paul, George og Ringo, voru
átrúnaðargoð unga fólksins, jafnt
stelpna og stráka, um allan heim
og frægar poppstjörnur voru
draumaprinsar ungu stúlknanna.
Og það var ef til vill ekki útlitið
sem skipti öllu máli, heldur fyrst
og fremst tónlistin og það líf sem
þessir menn lifðu, sem heillaði.
Blaðakonan Ariine tekur Paul
McCartney sem dæmi um drauma-
prinsa þessa tíma, fyndinn, sjálfs-
öruggan og músíkalskan; kæru-
laus alþýðuhetja sem þorði að
vera hann sjálfur.
Hreysti og greind
Nú til dags gera stúlkurnar
jafnvel enn meiri kröfur til
draumaprinsanna en nokkru sinni
fyrr, ef marka má grein blaðakon-
unnar Arline. Nú gildir ekki leng-
ur að hafa bara kynþokka til að
bera, heldur verða menn einnig að
hafa heilann í lagi. Og ekki ein-
ungis góðar gáfur, heldur einnig
kjark til að nota þær. Þá verða
menn einnig að vera vel á sig
komnir líkamlega, heilsuhraustir
og vel útlítandi. Elskhugar nútím-
ans verða einnig að hafa gott
skopskyn, vera fyndnir og
skemmtilegir í samræðum, án
þess þó að vera kjánalegir. Karl-
mennskan er komin aftur, en þó
ekki með eins miklum vöðvum og
kjaftshöggum og á tímum Clark
Gable. Draumaprinsinn í dag
verður einnig að hafa vakandi
áhuga fyrir umhverfi sínu og
hugsa um framtíðina.
Arline blaðakona tekur nokkur
dæmi um karlmenn frá áratugn-
um 1970 til 1980 og segir réttilega,
að ýmsar ólíkar manngerðir komi
þar við sögu og geti það jafnvel
farið eftir þjóðfélagsstöðu þeirra
kvenna sem í hlut eiga. Hártískan
er nú aftur orðin styttri frá því á
hippatímabilinu, en talsverð
breidd er í klæðnaðinum og getur
það verið allt frá gallabuxum upp
í jakkaföt. Karlmaðurinn í dag á
helst að vera útitekinn og íþrótta-
mannslegur, en þó að líta út fyrir
að vera hneigður fyrir bóklestur.
Hann má gjarnan hafa áhuga á
kappakstri, en verður einnig að
vera talsvert inni í pólitík, og um-
fram allt verður hann að koma
fram við konur eins og jafningja.
„Robert Redford er dæmigerð-
ur,“ segir Arline. „Hann er mynd-
arlegur og laglegur, unglegur og
vel á sig kominn líkamlega og
einnig klár og greindur. Og slíkur
draumaprins, sem hefur verið
kvæntur sömu konunni í 22 ár,
þrátt fyrir alla möguleikana, á
heiður skilið og samt hefur þessi
tryggð hans við konuna ekki haft
nein áhrif á vinsældir hans meðal
kvenna, þetta er einstakt," segir
Arline.
Hér verður látið staðar numið í
þessum vangaveltum, enda heim-
ildir nú þrotnar. Lesendur verða
því látnir einir um að geta sér til
um, hver framtíðarþróunin verður
í þessum efnum. En það er vissara
fyrir karlpeninginn að hafa augun
vel opin fyrir nýjum straumum og
stefnum, svo að þeir verði ekki
undir í hinni hörðu samkeppni um
hylli kvenfólksins.
Sveinn Guðjónsson tók saman
ÞRETTÁN GÓÐ LÖG G
úr bamaleikritinu
GOSl
eflir
BRYNJU BENEDIKTSDÓTTUR
Tónlist eftir
SIGURÐ RÚNAR JÓNSSON
viö söngtexta
ÞÓRARINS ELDJÁRNS
Barnaleikritiö Gosi var frumsýnt í Þjóðleikhúsinu þann 30. desember 1981, og sýnt þaö leikár 42
sinnum. Nú i haust voru sýningar teknar upp aö nýju og ekki voru vinsældir verksins minni nú en í fyrra.
Nú hefur veriö gefin út hljómplata meö lögunum úr Gosa, og Almenna Bókafélagiö hefur gefiö út
myndskreytta útgáfu á sjalfu leikritinu. Þetta er skemmtileg og eiguleg hljómplata fyrir alta, ekki síst þá
sem nutu sýningarlnnar i Þjóöleikhúsinu.
Heildsolu simi 29575/2954«