Morgunblaðið - 11.01.1983, Page 36

44
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 11. JANÚAR 1983
'98? Unhnrnl Pf»u SinHitili j
„ Er sam« þó écj -tcdci mynct ? þafc <2r
eJck.i oft scm við faum Z krónuri þjórfé.
ást er...
aö finnast
hann vera hjá sér
þótt hann sé aö-
eins símtal í
burtu.
TM Aag. U.S Pat. Ofl.-aH rtghts mtrvMl
•1982 Lo« Ang«lM TknM Syndtcate
Hættid nú alveg. — Er hann nú
kominn aftur?
Með
morgunkaffiriu
/Etlarðu að sitja hjá honum Halla
litla i kvöld?
HÖGNI HREKKVÍSI
>-// 1982
McNaught Synd.. Inc
„ \J£R.T(J ÖPPUR VIP KANN-.(=>/iP ETI? HONUM AP
ÞAKKA AP FÓUC R.yTUK S\JO dft hír um slqpir.."
Dr. Benjamín HJ. Eiriksson
skrifar:
„Ég hélt að eftir seinustu at-
burði í álmálinu og upplýsingar í
blöðunum yrði um sinn hljótt um
álið. En því er ekki að heilsa. í
blöðunum rekur hver greinin aðra,
rétt eins og enginn hefði sagt
neitt. Gamall misskilningur,
blekkingar og hrein lygi eru rétt-
irnir, sem framreiddir eru. Það er
eins og sú nýja yfirstétt, sem
finnst hún vera í fæðingu í Al-
þýðubandalaginu, sé sannfærð um
það, að séu þessir réttir fram-
reiddir nógu oft, þá muni menn að
lokum láta sér þeir líka, þreytast
og gleypa allt saman. Ég álít hins
vegar, að málflutningur, sem
byggir á öðru en staðreyndum og
sannleika hljóti fyrr eða síðar að
leiða í ógöngur, alveg sama hversu
huggunarríkir dagdraumarnir eru
og gómsæt lygin.
Samningurinn
Samningurinn við Alusuisse var
þjóðinni á ýmsan hátt hagstæður.
Þjóðin átti að eignast Búrfells-
virkjun — fyrstu stórvirkjunina
— á 25 árum, með því að verðið á
85% orkunnar, og nýtingu % afls-
ins, greiddi hana að fullu. Auk
þess fékk þjóðin aðra línu frá
Búrfelli, spennistöð á Geithálsi og
varastöðina í Straumsvík. Enn-
fremur fékk hún höfnina í
Straumsvík með tilsvarandi hag-
stæðum kjörum. Samningarnir
tryggðu þjóðinni þetta allt á 25
árum sem skuldlausa eign. Áhætt-
an sem fylgir óstöðugleika efna-
hagsmála heims var að öllu leyti
hlutur Alusuisse. Lækkaði álverð-
ið raunverulega um helming á
tímabili samningsins, þá yrði það
auðvitað mál Svisslendinganna
einna. íslendingar skyldu hafa allt
sitt á þurru. Og víst er öryggið
alltaf nokkurs virði.
En það var ekki aðeins verðið á
áli sem reyndist í óvissu. Algjör
bylting varð á heimsmarkaði á
orku. Með samningnum hafði
þjóðin tryggt sig gegn lækkun
orkuverðs, Alusuisse gegn hækkun
þess. Það hafði verið samið um
fast orkuverð til 25 ára, og þá mið-
að við skamman afskriftartíma
orkuversins, fast verð, sem báðir
aðilar álitu sér í hag. Út á samn-
inginn fengu Islendingar lán til
virkjunarinnar með ákaflega hag-
stæðum kjörum. Lánveitendur
hafa litið svo á, að með samningn-
um væru lánin vel tryggð. Og trú-
lega hafa þeir viljað stuðla að lágu
rafmagnsverði, með lágum fram-
leiðslukostnaði, en lánskjörin ráða
miklu um hann. Samningurinn
tryggði allar greiðslur af lánun-
um, án þess að nein byrði af þeim
félli á Islendinga.
Rafmagnsverðið til þessa stór-
kaupanda, Alusuisse, sem tryggði
Islendingum að þeir eignuðust
orkuverðið — fyrstu stórvirkjun-
ina — á 25 árum, miðaðist að öllu
leyti við Búrfellsvirkjun. Fullyrð-
ingar Kjartans Ólafssonar um
það, að þegar samningurinn var
gerður, þá hafi verið miðað við hið
almenna orkuverð i landinu, er
hreinn uppspuni, ósannindi með
öllu. Það var miðað við fram-
leiðslukostnað frá Búrfellsvirkjun,
stórvirkjun. Til þess að hægt væri
að stofnsetja álver kom ekkert til
greina nema stórt vatnsorkuver.
Þetta verð var lágt miðað við ann-
að orkuverð, ein ástæðan sú, að
hinn stóri kaupandi gerði það að
verkum að um nokkurn veginn
fulla nýtingu var að ræða strax
frá upphafi.
Eftir endurskoðun samningsins
styttust árin 25 í 19. Þetta þýðir
að af hálfu Alusuisse greiðist Búr-
fellsvirkjun upp árið 1988. Ákvæð-
in um rafmagnsverðið gilda hins
vegar til ársins 1994, þ.e. til loka
25-ára samningsins. Það er því
enn ein rangfærslan, að verðið sé
fastákveðið fram til ársins 2014.
Viðmiöunarverð Hjörleifs
Samkvæmt upplýsingum Ragn-
ars Halldórssonar við fjölmiðla,
þá er það rafmagnsverð erlendis,
sem Hjörleifur miðar við, verð til
álvera sem menn hafa neyðst til
að loka, vegna taps á rekstrinum.
Slíkan samanburð telur enginn
viti borinn maður heilbrigðan.
Söluverð á áli hefir lækkað um
helming. Um allan heim hefir
fjölda álvera, með um 40% fram-
leiðslugetunnar, verið lokað. Þau
álver, sem enn eru í framleiðslu og
fá rafmagn frá vatnsorkuverum,
og sem framleiða til útflutnings,
greiða svipað orkuverð og Alu-
suisse, eða 7,2 mills. (Alusuisse:
6,5 m.)
Álverið í Straumsvík er rekið
með tapi. Þetta sér hver maður,
þótt ágreiningur geti verið um
það, hve miklu. Menn loka ekki
álveri fyrr en í fulla hnefana. Þau
sem lokað hefur verið, hafa því
tapað miklu fé áður en til lokunar-
innar kemur. Alusuisse lokar ekki
hér fyrr en allt er fullreynt, þar
sem félagið verður að greiða
megnið af orkunni, hvort sem það
notar hana eða ekki. íslendingar
hafa hins vegar allt sitt á þurru,
eins og áður segir.
Þrettán ára hagnaður
Mér er stórlega til efs, að ís-
lendingar hafi haft hag af nokkru
Knattspyrnufélagið
Hvöt á Isafirði, stofnað 14. júlí 1914.
Upphaf kvennaknattspyrnu?
ísfirðingur skrifar:
„Ágæti Velvakandi.
Ég las með áhuga grein Hrefnu
Birgittu Bjarnadóttur í dálkum
þínum á fimmtudag (6. jan.), „Um
upphaf og viðgang kvennaknatt-
spyrnunnar". I greininni segir hún
frá nokkrum dugnaðarkonum, sem
stofnuðu knattspyrnudeild kvenna
innan íþróttafélagsins Breiðabliks
í Kópavogi árið 1968. Telur
Hrefna, að með stofnun þessarar
deildar hafi verið stigin fyrstu
spor kvennaknattspyrnu á íslandi.
Hún segir orðrétt: „En trú mín er
sú, að kvennadeild Breiðabliks sé
sú elsta hér á landi og þá hef ég
sem fyrr segir skýrt frá upphafi
kvennaknattspyrnunnar."
Þetta þótti mér hraustlega
mælt hjá Hrefnu, einkum með til-
liti til myndar sem ég vissi af í
fórum mínum. Myndin er af flokki
ísfirskra yngismeyja, tekin árið
1914, en 14. júlí sama ár stofnuðu
þær knattspyrnufélagið Hvöt á
Isafirði. Ég læt myndina fylgja
með þessum orðum, svona til gam-
ans, og get þess í leiðinni, að með-
al yngismeyjanna eru báðar ömm-
ur mínar, sem eru nú vistmenn á
Hrafnistu.
Með vinsemd."
Velvakandi hvetur lesendur til að skrifa þættinum um hvaðeina, sem
hugur þeirra stendur til — eða hringja milli kl. 10 og 12, mánudaga til
fostudaga, ef þeir koma því ekki við að skrifa. Meðal efnis, sem vel er
þegið, eru ábendingar og orðaskipti, fyrirspurnir og frásagnir, auk pistla
og stuttra greina. Bréf þurfa ekki að vera vélrituð, en nöfn, nafnnúmer
og heimilisröng verða að fylgja öllu efni til þáttarins, þó að höfundar
óski nafnleyndar.
Sérstaklega þykir ástæða til að beina því til lesenda blaðsins utan
höfuðborgarsvæðisins, að þeir láti sinn hlut ekki eftir liggja hér í
dálkunum.