Morgunblaðið - 31.08.1983, Blaðsíða 44

44
V- \
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 31. ÁGÚST 1983
er rr\éb Lvejrrujr kjöLiurum."
ást er ..
á fætur og trimma
með honum.
TM Reg U S Pal Ott — all rights reserved
»1983 Los Angeles Times Syndicate
Mig dreymdi í nótt að þú værir
fullir 2 m á hæó, herðabreiður og
með svona pínulítið yfirvaraskegg!
HÖGNI HREKKVÍSI
FISKSALIMM ER r SÍ MANUM ( HÓöMI ! ''
Að rannsaka áfengissýki
hjá hófdrykkjumönnum
Steinar Guðmundsson skrifar.
Velvakandi.
Karp um áfengismál er engin ný
bóla, enda auðvelt að fá menn upp
á móti sér hvort heldur vín er last-
að eða lofað. Með þessu hefur mátt
fylgjast í Mbl. undanfarnar vikur
og mánuði.
Þótt ég fylgist af áhuga með
karpi víndýrkenda og hinna sem
fjandann sjá í hverjum dropa hef-
ur það lítil áhrif á stefnu mína í
ofdrykkjuvörnum, því ég þykist
vita að drykkjumenn velti ekki
fyrir sér eðli vínsins og unglingur-
inn láti sig engu skipta hvort
brakar í bindindismanni eða
hófdrykkjumanni.
Öðru máli gegnir þegar blaða-
maður innrammar, svart á hvítu,
á forsíðu Mbl., svona rétt um
sjálfan höfuðdaginn, að áfengis-
sýki gangi í erfðir. Látum vera
þótt minnst sé á þetta gamla og úr
sér gengna þrætumál, en að slá
upp stórfyrirsögn með vafasömum
fullyrðingum, er skaðlegt.
Lesi maður hins vegar greinina
sem fyrirsögninni um erfðafjand-
ann fylgir kemur í ljós, að grund-
völlur þeirra „vísindalegu" rann-
sókna sem fullyrðingin byggist á,
er svo fúin að hún heldur ekki.
Rannsóknin byggðist á viðbrögð-
um sem fengust við athugun á 48
dönskum karlmönnum á aldrinum
19 til 21 árs, en 31 þeirra átti
áfengissjúkling fyrir föður. Rúsín-
an í pylsuendanum er svo sú, að
enginn þessara 48 manna var
áfengissjúklingur sjálfur.
Bf með heitinu áfengissjúkling-
ur er átt við alkóhólista, er hætt
við að erfitt verði að finna mark-
tækt úrtak til að standa undir
svona skringilega uppstilltri rann-
sókn, og vafalaust þyrfti að velja
úr þúsundum svo kallaðra hóf-
drykkjumanna til að finna líklega
þátttakendur sem uppfylltu hin
Áfengissýkin
gengur í arf
— segja danskir og bandarískir vísindamenn
Lm Angeles, 27. ígmL AP.
RANN9ÓKN1R bandarískra og
danskra vúnndamanna þykja benda
til, mó rétt kunni ad vera aú kenning,
md áfengissýki sé að nokkru arfgeng.
Víaindamennirnir akýra frá
niöurstödum rannsóknanna í ág-
ústhefti tímaritains „Archives of
General Psychiatry“ og segja þar,
að afkomendur áfengissjúklinga
séu sérstaklega viðkvæmir fyrir
áhrifum áfengisins vegna arftek-
inna breytinga l heila og i mið-
taugakerfi. I ljós kom, að börn
mikilla drykkjumanna eru Jíf-
frœðilega mörkuð“ í miðtaugakerfi
og eiga því fremur á hættu að
verða sjálf áfenginu að bráð siðar
meir.
Rannsóknirnar fóru fram á 48
dönskum karlmönnum á aldrinum
19—21 árs og átti 31 þeirra áfeng-
issjúkling fyrir fööur.
„Áfengið hafði önnur áhrif á
heila þeirra, sem áttu áfengissjúkl-
ing fyrir föður, en á heila hinna,
sem áttu föður lausan við áfengis-
sýkina,“ sagði einn visindamann-
anna, Jan Volavka. „Það virðist
sem þeir hafi í sér arftekna til-
hneigingu til að verða áfengis-
sjúklingar.“
Rannsóknirnar fóru þannig
fram, að mönnunum var gefinn
ákveðinn skammtur af áfengi og
kom þá fram, að þótt áfengismagn-
ið mældist það sama í blóði allra
var heilalínuritið ólíkt eftir því
hvort þeir áttu áfengissjúkan föð-
ur eða ekki. Enginn þessara ungu
manna var áfengissjúklingur sjálf-
ur.
fyrirfram gefnu skilyrði. Auðvelt
væri að ná sér í 48 bindindismenn
og gera tilraunir á þeim, en að
velja 48 menn úr röðum hóf-
drykkjumanna þannig að enginn
þeirra sé alkóhólisti kostar leit og
umstang sem hætt er við að slái
grundvöllinn undan hlutlausum
rannsóknum, og hlýtur því rann-
sókn sem byggist á svona fimbul-
fambi að vera marklaus.
Og svo bítur þessi „sönnun" í
skottið á sjálfri sér með því að
upplýsa að enginn þessara 31 sona
dönsku áfengissjúklinganna hafi
erft sjúkdóminn sem tilraunin átti
að sanna að þeir hlytu að erfa.
Flestir þeirra sem fást við beisl-
un alkóhólisma hafa afskrifað
erfðakenninguna þótt enn sé hald-
ið í hana af mislukkuðum vín-
dýrkandi fyllibyttum og einstaka
geðlækni, sem reyna að smokra
sér undan ábyrgðinni á mistökum
sínum í sambandi við meðferð
áfengis og áfengissjúkra.
Sannleikurinn var ekki kæfður
þótt afhöggvið höfuð Jóhannesar
væri borið fram á silfurfati. Eins
er það með ofdrykkjuvarnirnar,
ábyrgðinni verður ekki svipt af
drykkjumanninum þótt undir-
málsmenn beri erfðakenninguna
fyrir sig, en það má tefja þær með
ýmsu móti, m.a. með því, að telja
fólki trú um að ofdrykkja sé arf-
geng.
Ekki er öll
lágkúran eins
Tryggvi G. Thorstensen, gamall
KR-ingur, hafði samband við Vel-
vakanda og hafði eftirfarandi að
segja:
„Ekki er öll lágkúran eins. Ný-
lega sá ég auglýsingu sem bar vott
um þá mestu lágkúru sem hugsast
getur. Var það auglýsing knatt-
spyrnuliðs Vestmannaeyja fyrir
úrslitaleik þeirra Eyjamanna við
Skagamenn um síðustu helgi.
Auglýsingin var útbúin eins og
jarðarfararkort og hefur sjálfsagt
átt að þykja fyndin. Þvílík kímni-
gáfa. Ekki get ég ímyndað mér að
nokkrum manni hafi stokkið bros
á vör af þessari lágkúru, sem
sneidd var öllum íþróttamanns-
anda — enda fengu þeir skömm-
ina sem áttu hana skilið.
Ég vona að íþróttamenn ann-
arra liða taki ekki upp á því að
smána sig og sitt lið á sama hátt
og Eyjamenn gerðu, og reyndar
allir knattspymuunnendur hljóta
að formæla. Iþróttamenn hér áður
fyrr lögðu það ekki í vana sinn að
iítilsvirða keppinauta sína, hvorki
á þennan hátt né annan, svo ekki
sé minnst á þá skömm sem
íþróttaliðið sjálft hlýtur af svona
uppátækjum.
Það ætla ég að vona að okkur,
sem höfum yndi af góðri knatt-
spyrnu, verði hlíft við samskonar
vitleysu í framtíðinni."
Þessir hringdu . . .
Þakkir til
blindrabóka-
safnsins
Halldóra hringdi.
Mig langar til að koma á
framfæri í Velvakanda þökk-
um til blindrafélagsins og
sérstaklega blindrabóka-
safnsins fyrir stórgóða þjón-
ustu í þágu okkar, sem erum
blind eða með mikið skerta
sjón.
Efnið sem hægt er að fá
lánað, upplesið á spólum, er
framúrskarandi vel unnið og
skemmtilegt. Þá ber að þakka
að þessi þjónusta er lánþeg-
um að kostnaðarlausu, svo og
flutningskostnaður, og er það
meira en hægt er að segja um
margan óþarfann í þessu
landi. Hafið kæra þökk fyrir,
þið sem að þessu bókasafni
standið.
Skrifið eða hringið
til Velvakanda
Velvakandi hvetur lesendur til að skrifa þættinum um hvaðeina, sem
hugur þeirra stendur til — eða hringja milli kl. 11 og 12, mánudaga til
lostudaga, ef þeir koma því ekki við að skrifa. Meðal efnis, sem vel er
þegið, eru ábendingar og orðaskipti, fyrirspurnir og frásagnir, auk pistla
og stuttra greina. Bréf þurfa ekki að vera vélrituð, en nöfn, nafnnúmer
og heimilisföng verða að fylgja öllu efni til þáttarins, þó að höfundar
óski nafnleyndar.
Sérstaklega þykir ástæða til að beina því til lesenda blaðsins utan
höfuðborgarsvæðisins, að þeir láti sinn hlut ekki eftir liggja hér í
dálkunum.