Morgunblaðið - 29.09.1983, Blaðsíða 32

32
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 29. SEPTEMBER 1983
VIÐSKIPTI
VIÐSKIPTI - EFNAHAGSMÁL - ATHAFNALÍF
Umsjón: Sighvatur Blöndahi______
„Verður erfitt að
skipta um hjólfar“
— sagði Davíð Ólafsson seðlabankastjóri
um skipan gjaldeyris- og viðskiptamála
Vöruskiptajöfnuöur íslendinga
var óhagstæöur um iiðlega 914,2
milljónir króna fyrstu átta mánuði
ársins, þegar verðmæti útflutnings
var 11.280,8 milljónir króna, en
verðmæti innflutnings hins vegar
liðlega 12.195 milljónir króna.
Til samanburðar var vöru-
skiptajöfnuðurinn óhagstæður um
liðlega 2.089,6 milljónir króna á
sama tíma í fyrra, þegar verðmæti
útflutnings var tæplega 4.806,4
milljónir króna, en verðmæti inn-
flutnings hins vegar um 6.896
milljónir króna.
í ágústmánuði sl. gerðist það
síðan að vöruskiptajöfnuður
landsmanna var hagstæður um
liðlega 283,7 milljónir króna, þeg-
ar verðmæti útflutnings var lið-
lega 2.120,6 milljónir króna, en
verðmæti innflutnings hins vegar
liðlega 1.836,9 milljónir króna.
Til samanburðar var vöru-
skiptajöfnuður landsmanna
óhagstæður um liðlega 434,5 millj-
ónir króna á sama tíma í fyrra,
Plast hækk-
ar í verði
í Evrópu
— Þegar farið að hafa
áhrif hér á landi
HRÁEFNI til plastfilmu-
gerðar í Evrópu hefur
hækkað um 30—40% það
sem af er þessu ári og er
búizt við frekari hækkun-
um fram á næsta ár, sam-
kvæmt upplýsingum í nýj-
asta fréttabréfi Verzlun-
arráðs íslands.
Þar segir ennfremur að ástæðan
sé minni útflutningur frá Banda-
ríkjunum vegna efnahagsbatans
þar og aukin eftirspurn I Evrópu
erlendis frá, einkum frá Austur-
löndum og Kína.
Þetta hefur valdið því, að poly-
ethylene-framleiðendur í Evrópu
anna ekki eftirspurn. Áhrifa þess-
arar hækkunar er þegar farið að
gæta og hefur hún valdið um 30%
hækkun á verði á plastfilmum og
plastpokum.
þegar verðmæti útflutnings var
tæplega 504,4 milljónir króna, en
verðmæti innflutnings hins vegar
tæplega 938,9 milljónir króna.
I útflutningi fyrstu átta mánuði
ársins ber mest á áli og álmelmi,
en verðmæti þess á umræddu
tímabili var liðlega 1.980,9 millj-
ónir króna, en var til samanburð-
ar um 491,9 milljónir króna á
sama tíma í fyrra. Verðmæti álút-
flutningsins í ágúst var tæplega
325,3 milljónir króna, en var til
samanburðar liðlega 76,5 milljónir
króna á sama tímabili í fyrra.
Verðmæti kísiljárnsútflutnings
fyrstu átta mánuði ársins var lið-
lega 377,6 milljónir króna, en var
til samanburðar liðlega 131,9
milljónir króna á sama tíma I
fyrra.
í innflutningi til landsins fyrstu
átta mánuði ársins ber mest á inn-
flutningi fyrir ÍSAL, en verðmæti
hans var um 985,6 milljónir króna,
en var til samanburðar liðlega
407,6 milljónir á sama tíma í
fyrra.
Verðmæti innflutnings fyrii ís-
lenzka járnblendifélagið var tæp-
lega 139,5 milljónir króna, en var
til samanburðar 71,5 milljónir
króna á sama tíma í fyrra. Verð-
mæti skipainnflutnings fyrstu
átta mánuði ársins var liðlega
104,9 milljónir króna, en var til
samanburðar um 252,8 milljónir
króna á sama tíma í fyrra.
Við samanburð við utanríkis-
verzlunartölur 1982 verður að
hafa í huga að meðalgengi erlends
gjaldeyris í janúar til ágúst í ár er
talið vera um 103,5% hærra en
það var í sömu mánuðum í fyrra.
Af framangreindum tölum er
því ljóst, að útflutningur lands-
manna hefur aukizt allnokkuð að
raungildi á umræddu tímabili, þvf
aukningin í krónum milli ára er
tæplega 135%. Innflutningur hef-
ur hins vegar dregizt verulega
saman, en verðmætaaukningin
milli ára er aðeins tæplega 77%,
eða töluvert undir gengishækkun-
inni milli ára.
„VIÐ höfum ekið í sama far-
inu í rúm 20 ár og því verður
erfiðara að skipta um hjól-
far,“ sagði Davíð Ólafsson,
Seðlabankastjóri, um núver-
andi skipan gjaldeyris- og
viðskiptamála á fundi stjórn-
ar Verzlunarráðs íslands 5.
september sl.
Sem kunnugt er, er Davíð
Ólafsson formaður nefndar þeirr-
ar, sem Matthías Mathiesen við-
skiptaráðherra hefur skipað til að
endurskoða lög um gjaldeyris- og
viðskiptamál. Endurskoðunin skal
m.a. beinast að því að draga úr
viðskiptahömlum og rýmka reglur
um gjaldeyrismeðferð.
Davíð sagði, að brotið hefði ver-
ið blað í viðskiptalífinu árið 1960,
þegar horfið var frá innflutn-
ingshöftum, skömmtunum og fjöl-
þættu gengi. Sumum hefði þá
fundist breytingarnar djarflegar,
en eftir á að hyggja hefði þarna
verið farið að með gát. Megin-
stefnu laganna frá 1960 hefði síð-
an verið fylgt og litlar breytingar
orðið, nema hvað fyllt hefði verið
út í heimildir laganna. Þó hefðu
lögin frá 1979 opnað leið til aukins
frjálsræðis á ýmsum sviðum.
Davíð vék að núverandi fyrir-
komulagi í inn- og útflutnings-
verslun og meðferð gjaldeyris, en
nefndi síðan nokkur atriði, sem til
álita kæmi að breyta, en tók fram,
að nefndin væri nýtekin til starfa
og að sjálfsögðu væri ekkert hægt
að fullyrða um væntanlegar niður-
stöður hennar.
Um fyrirkomulag útflutnings,
sagði Davíð, að til athugunar væri
að heimila frjálsan útflutning
fjölbreytts iðnvarnings, en óvíst
væri hvernig tekið yrði á útflutn-
ingi á sjávarafurðum. Þar væri
rótgróið kerfi, sem ætti sér sögu-
legar og félagslegar forsendur, og
vissum vandkvæðum væri bundið
að hrófla við því.
Þá nefndi Davíð að til greina
kæmi að rýmka til um skilaskyldu
á gjaldeyri með því að lengja
skilatímann og heimila inneignir
á gjaldeyrisreikningi, t.d. að því
marki sem næmi kostnaði útflutn-
ingsfyrirtækja erlendis við gjald-
eyrisöflunina.
Ennfremur væri fyrirkomulag á
erlendum lántökum til athugunar,
bæði langtímalán og vörukaupa-
lán, svo og reglur um fyrirfram-
kaup á gjaldeyri, sem miðuðu að
þvf að draga úr gengisáhættu í
utanríkisviðskiptum.
Janúar—júlí:
Gjaldeyris-
kaupin nei-
kvæð um 509
milljónir
Neikvæð um 2.103 millj.
kr. á sama tíma í fyrra
Gjaldeyriskaup bankanna nettó
voru neikvæö um 509 milljónir
króna fyrstu sjö mánuði ársins, þeg-
ar keyptur gjaldeyrir var að verð-
mæti um 13.602 milljónir króna, en
verðmæti selds gjaldeyris var hins
vegar 14.111 milljónir króna á um-
ræddu tímabili.
Til samanburðar voru gjaldeyr-
iskaup bankanna nettó neikvæð
um 2.103 milljónir króna á sama
tímabili í fyrra, þegar verðmæti
keypts gjaldeyris var um 14.178
milljónir króna, en verðmæti selds
gjaldeyris hins vegar um 16.281
milljón króna. Tölur hafa hér ver-
ið umreiknaðar til gengis 1983
samkvæmt vísitölu meðalgengis.
í júlímánuði einum voru gjald-
eyriskaup bankanna nettó hag-
stæð um 224 milljónir króna, þeg-
ar verðmæti keypts gjaldeyris var
um 2.488 milljónir króna, en verð-
mæti selds gjaldeyris hins vegar
um 2.264 milljónir króna. Til sam-
anburðar voru gjaldeyriskaup
bankanna nettó óhagstæð um 528
milljónir króna í júlimánuði á síð-
asta ári, þegar verðmæti keypts
gjaldeyris var um 2.817 milljónir
króna, en verðmæti selds gjald-
eyris hins vegar um 3.345 milljón-
ir króna.
Á síðasta ári voru gjaldeyris-
kaup bankanna neikvæð um 1.172
milljónir króna, þegar verðmæti
keypts gjaldeyris var um 14.036
milljónir króna, en verðmæti selds
gjaldeyris hins vegar 15.208 millj-
ónir króna. Á árabilinu 1978 til
1981 voru gjaldeyriskaupin hins
vegar jákvæð.
Breytingar hjá Hafskip
í sl. mánuði lauk umfangsmikilli endurskoðun á starfsháttum vöruafgreiðslu
Hafskips hf., sem leiddi m.a. til breytinga á yfirstjórn hennar, að sögn Jóns Hákons
Magnússonar, framkvæmdastjóra markaðs- og flutningasviðs Hafskips.
Ciuðmundur H. Eyjólfsnon er
yfirverkstjóri, en hann er 42
ára Bolvlkingur. Guðmundur
lauk prófi frá Stýrimannaskól-
anum í Reykjavík 1969 og
prófi í hagnýtum verslunar-
stðrfum 1966 frá Verslunar-
skólanum. Hann hefur starfað
hjá Hafskip slðan 1962 og ver-
ið háseti, vélstióri, stýrimaður
og skipstjóri. Arið 1978 kom
hann I land og hefur verið
verkstjóri frá 1979.
Ólafur Magnússon, skipa-
tæknifræðingur, tók samtimis
við starfi rekstrarstjóra vðru-
afgreiðslu félagsins, en hann
er 31 árs Reykvikingur. Ólafur
lauk námi frá Elsinore-tækni-
skólanum i Danmörku 1977,
með B.Sc.-gráðu i skipatækni-
fræði og 1981 lauk hann námi
i rekstrarfræði frá Verslun-
arháskólanum f Kaupmanna-
höfn. Hann starfaði um tima
hjá Dwinger Marineconsult
AS og hjá Elsinore-skipa-
smíðastöðinni AS frá 1981, þar
til hann kom til Hafskips 1.
maí 1983.
Birna Ragnarsdóttir hefur
verið skipuð deildarstjóri f
farmskrárdeild Hafskips hf.
Hún er 27 ára Akurnesingur
og lauk prófi frá Verslunar-
skóla Isiands 1975. Eftir það
starfaði hún um tíma hjá
Landsbankanum á Akranesi
og Fálkanum hf., en réðst til
Hafskips 1977 i farmskrár-
deild og hefur starfað þar síð-
Þórður H. Hilmarsson.
rekstrarhagfræðingur, hefur
verið ráðinn deildarstjóri
skipulags- og hagdeildar Haf-
skips hf., en hann tekur við þvi
starfi af Jóni Sævari Jónssyni,
sem nú starfar hjá Slippfélag-
inu ( Reykjavik hf. Þórður er
32 ára Akurnesingur. Hann
lauk Samvinnuskólaprófi 1971
og cand.merc.-prófi frá Versl-
unarháskólanum i Kaup-
mannahöfn 1976, með skipu-
lagsfræði sem sérgrein. Þórð-
ur hefur starfað sem kennari
og undanfarin ár við rekstr-
arráðgjöf hjá Hagvangi hf., en
hóf störf hjá félaginu nú f
september.