Morgunblaðið - 11.12.1983, Page 16

64
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 11. DESEMBER 1983
„Skrifa
fyrir hina konuna“
Spjallað við Vigdísi Grímsdóttur,
rithöfund og kennara, um þykjustuleiki og alvörudrauma
„Þetta eru adallega sögur um drauma. Drauma, sem ganga á skjön
við þá leið sem við eigum að fara, eins og flestir draumar gera.“
Þetta er það fyrsta sem Vigdís Grímsdóttir segir þegar talið berst að
bókinni hennar „Tíu myndir úr lífi þínu“, smásagnasafni með und-
irtitlinum „Sögur um þykjustuleiki og alvörudrauma" og Ijóðum í
stað titla í upphafi hverrar sögu.
Vigdís er þrítug, fædd og uppalin í Reykjavík, nánar tiltekiö á
Kleppsveginum, að því er hún tjáir blm. og hefur unnið ýmis störf
um dagana, m.a. við ræstingar og á elliheimili. Undanfarin sex ár
hefur aðalstarf hennar þó verið íslenskukennsla við Flensborgar-
skóla í Hafnarfirði, auk þess að vera móðir Þórdísar og Hólmars,
sem eru fjögurra og níu ára, en faðir þeirra er við nám erlendis. Ljóð
eftir Vigdísi hafa birst í tímaritum, en „Tíu myndir ...“ er hennar
fyrsta bók. Eina „myndina“ gefur reyndar að líta í útfærslu
Stúdentaleikhússins á köflum úr nýjum verkum nokkurra ungra
höfunda; dagskránni „Draumar í höfðinu“, sem verið er að sýna í
Félagsstofnun þessa dagana og hafa gagnrýnendur gert mjög góðan
róm að þætti Vigdísar þar.
„í feimna félaginu“
Hún er fríð og fínleg og tjáir sig
ekki síður með höndum og augum
en orðum. Talar ekki hratt, en
ákveðið. „Ég fór að skrifa ljóð þeg-
ar ég var í Kennaraskólanum. En
af því að ég var í „feimna félag-
inu“ birtust þau ljóð alltaf undir
hinum ýmsu dulnefnum. Það er
einkennandi fyrir stelpur að vera
feimnar, þegar svona hlutir eru
annars vegar og fást við þá í fel-
um. Þetta er ennþá svona, því hef
ég kynnst í kennslunni og þessi
feimni vill loða við lengi fram eft-
ir aldri, oft alla ævi,“ segir Vigdís.
„Stelpurnar eru svo kröfuharð-
ar í eigin garð,“ bætir hún við,
„þær þurfa að standa svo vel í
stykkinu — ennþá betur en strák-
arnir — til að standa jafnfætis
þeim. Ég skrifa bara um konur af
því að ég þekki þær betur. Ég
reyni að sýna „hina konuna“, sem
ég held að allar konur eigi sameig-
inlega, á bak við bælinguna og
feluleikinn, sem við ástundum all-
ar. „Hin konan“ er sú sem kemur
fram í draumum okkar,“ segir
Vigdís og víst er það að flestar
fjalla sögurnar hennar um konur
sem segja eitt en meina annað —
með einum eða öðrum hætti.
„Karlmenn hljóta líka að eiga
sér sinn heim, jafn tragískan og
gleðilegan og heim kvennanna, ég
þekki hann bara ekki,“ segir hún.
„Kynin skilja ekki hvort annað. Ef
þau gerðu það og ynnu saman
væri þetta ekki svona erfitt og
engin þörf á kvennaflokkum og
framboðum eða kynskiptinu í bók-
menntum eins og nú er við lýði.
Það er talað um barnabókmenntir,
kvennabókmenntir og fyrir hvern
er það þá skrifað sem eftir er?
Fyrir „fólk!“ Hvaða „fólk“ ef kon-
ur og börn eru ekki þar með tal-
in?“ segir Vigdís og hefur langt í
frá lokið því, sem hún hefur að
segja um hugtakið „kvennabók-
menntir".
„Á móti vandamálum“
„Konur verða að standa með
körlunum í viðleitninni til þess að
brjóta niður vegginn milli kynj-
anna. Það er sorglegt að ham-
ingjusömustu stundirnar sem
maður á, skuli vera þær, sem mað-
ur á einn með sjálfum sér og
draumunum, þar sem það besta
kemur fram,“ segir Vigdís. En
blm. grípur fram í og spyr um
konuna í einni sögunni, sem biður
guð að gefa sér æðruleysi eftir að
búið er að berja hana eins og harð-
fisk út alla söguna og hún kemst
að þeirri niðurstöðu að sjálf hafi
hún bakað sér allan sinn vanda
með röngu framferði. Ekki er það
fagur draumur til að leita skjóls í
eða hvað? „Hún þarf á blekking-
unni að halda,“ segir Vigdís, „það
er búið að berja úr henni hinn
sanna draum, en hún verður að
lifa áfram með einhverju móti.
Kannski er ég að vonast til að
einhver einn, einhversstaðar,
breytist á einhvern hátt,“ segir
hún, aðspurð hvort hún hafi skrif-
að bókina með einhvern sérstakan
tilgang í huga. „Ekki það að mér
sé umhugað að þvinga mínum
skoðunum upp á fólk. Þessar sögur
eru bara myndir og örugglega ekki
nógu margar ...
Maður veit svo sem líka hvað
yrði gert við „hina konuna", ef hún
slyppi út. Hún yrði úrskurðuð
geggjuð og samstundis sett inn á
„réttan" stað.
Ég þekki ótalmargar konur á
ólíkum stöðum í tilverunni, ríkar
og fátækar. Allar leika þær og all-
ar brotna þær niður einhverntíma.
Það koma bara misjafnlega stórar
sprungur í skelina.
Hjá karlrithöfundum er vinsælt
að láta þessar sprungur myndast í
saumaklúbbunum, sem eru voða
táknrænir fyrir konur og þeirra
samskipti í augum karla,“ segir
Vigdís, og það tekur okkur enga
stund að verða sammála um þá
óhrekjanlegu staðreynd að þegar
konur koma saman, er það í þeim
tilgangi að segja kjaftasögur,
karlmenn ræða hins vegar lands-
ins gagn og nauðsynjar af miklum
móð yfir kaffibollunum, eða hvað?
„Þú skalt gefa þessa bók út, var
sagt við mig,“ segir Vigdís.
„Ástæðan fyrir því að viðmælanda
mínum fannst ég ætti að gefa bók-
ina út, var sú, að þetta væri
„kvennabók". Skrifuð af konu, um
konur og þeirra vanda. Ég varð
virkilega vond þegar ég heyrði
þetta. Ég er á móti þessu eilífa
vandamálatali.
Það er vandi að vera til, sama
hvort kynið á í hlut, en ekkert
vandamál, nema stundum ...“
bætir hún við.
„Kvennabókmenntir“
„Það er búið að skemma þetta
fallega hugtak, kvennabókmennt-
ir, og taka þannig á því, að það er
komin í það neikvæð merking og
ég held að það haldi hreinlega aft-
ur af mörgum konum, sem vilja
skrifa.
Annars er ég sammála því að
það þurfi að rannsaka bækur eftir
konur og það, hvernig heimur
kvenna birtist í skrifum þeirra.
Svo verður að reyna að sameina
heim karla og kvenna. Þá fáum við
friðinn og hver höndin hættir að
vera uppi á móti annarri," segir
Vigdís og svarar þeirri spurningu
játandi hvort hún sé þá þeirrar
skoðunar að hægt sé að tala um
„stríð“ milli kynjanna. „Já, þau
viðurkenna ekki hvort annað,“
segir hún.
— Hvað er það þá, sem kynin
þráast við að viðurkenna?
„Það verður að samræma
reynslu karla og kvenna. Það
stendur á þeim að skilja okkur og
á okkur að breyta aðferðunum til
þess að gera þeim það kleift.
Konur eiga að hætta barlómn-
um og nota þess í stað rök, skyn-

V—700 Midi
tölvustýröa hljómtækjasamstæðan
Þrýsta á einn hnapp er allt sem þart til,
fyrir upptöku eöa afspilun frá plötuspilara,
útvarpi eöa ööru. Engar flóknar stillingar á
° segulbandi eöa magnara.
Bæöi plötuspilarinn og segulbandið hafa
automatic „lntro-Play“, þaö er meö því aö
styöja á einn hnapp spilar hvort tækiö sem
er 10 fyrstu sek. af hverju lagi á plötunni
eöa kassettunni. Beindrifinn plötuspilarann
er hægt aö stilla til aö hlusta á lögin á
plötunni í þeirri röð sem þú óskar (og
endurtekur ákveðna röö allt aö 10 sinnum).
Sért þú að taka uþp frá plötuspilara, sér
segulbandið um aö alltaf sé jafnt bil á milli
laga á kassettunni. Segulbandiö er meö
bæði B og C dolby. Útvarpiö er með LB,
MB og FM stereobylgju og sjálfvirkan
stöövaleitara, einnig 12 stööva minni.
Magnarinn er 2x45 RMS wött og tilbúinn
fyrir Lazer plötuspilarann.
Allt þetta ásamt fleiru og sérstaklega fal-
legu útliti.
Kostar aöeins kr.
48.880,- staðgr.
frá AIWA býöur upp á ótrúlegar tækninýjungar.
Þá býöur AIWA upp á einn þynnsta og fyrirferöarminnsta og jafnframt einn fullkomnasta Lazer plötusþilara á
markaönum og á veröi sem erfitt er aö keppa viö eöa aöeins QQQ
Þaö borgar sig örugglega aö kynna sér AIWA.
D
r\daio

i r
ARMULA 38 (Selmúlamegin) 105 REYKJAVIK
SÍMAR: 31133 83177 PÓSTHÓLF 1366