Morgunblaðið - 22.05.1984, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 22. MAÍ 1984
Reglur
HOLLUSTUVERND ríkisins hefur
nýlega sent frá sér reglur um garða-
úðun, með staðfcstingu Heilbrigðis-
og tryggingamálaráðuneytisins. Mið-
ast reglurnar við úðun með efnum
og cfnasamsetningum í X og A-hætt-
uflokkum, en þau efni geta verið
banvæn og má ekki kaupa þau eða
meðhöndla nema með sérstöku leyfi
eiturefnanefndar. Þurfa þeir sem
stunda garðaúðun að hafa til þess
leyfi Hollustuverndar ríkisins, um-
sögn eiturefnanefndar og viðurkenn-
ingu heilbrigðiseftirlits viðkomandi
sveitarfélags á tækjabúnaði og varn-
armiðum sem umsækjandi hyggst
nota við úðunina.
VARÚÐ - EITUREFNI
Um flutning eiturefna segir í
reglunum, að þegar slík efni séu
flutt á milli staöa í magni sem
nemur 1 lítra eða meiru af
óþynntri lausn, sé skilyrði að
tankur sé tryggilega festur á
flutningstækið, að minnst 25 sm
bil sé á milli útjaðars tanksins og
útjaðars flutningstækis. Þá skulu
óþynnt eiturefni, ásamt áhöldum,
vera geymd í iæstum skáp á vel
vörðum stað í flutningstækinu, en
lok tanks vera það sterkt og þétt
að tankurinn þoli að velta á hlið-
ina, án þess að úr honum leki. Þétt
skilrúm sé á milli tanks og stjórn-
húss og flutningstækið vera
greinilega merkt með orðunum
„Varúð - Eiturefni“ utan á bifreið-
inni, þannig að vel megi lesa staf-
ina úr fjarlægð.
UPPLÝSINGAR Á
VARNARMIÐUM
Um varnarmiða segir, að áður
en úðun hefjist skuli varnarmiðar
settir upp á áberandi stöðum við
alla innganga og stíga á því svæði
sem úða skal. Skulu miðarnir vera
þannig gerðir að regn eyðileggi
ekki lesmálið, minnst 21x14,5 sm
Stykkishólmur:
Minna af
mink í
eyjunum
StykkLihólmi. 14. nui.
VORIÐ er komið og grundirnar gróa.
Gróóri hefir farió fram mjög nú það
sem af er maí. I>ÓM tvær frostnætur
hafi verið, hefir það ekki sakað. Snjór
er þó mikill enn í fjöllum, en allir vegir
auðir og eru teknir að jafna sig. Áætl-
unarbíllinn er á eðlilegum tíma og
samgöngur í besta lagi. Baldur hefir
þegar hafið sumaráætlun.
Ot í eyjar er farið til að gá að
hreiðrum og tína egg. Það setur allt-
af svip á þennan árstíma. Trillubát-
ar hafa verið lagfærðir og grá-
sleppuveiði í fullum gangi og þeir
sem ég hefi hitt að máli eru ánægðir
með veiðina og telja hana með mesta
móti.
Ég hefi átt tal við nokkra „eyja-
menn“. Þar er einnig verið að leita
að mink. En flestir telja að minna sé
um hann í eyjum en áður og telja að
það komi af frostlitlum vetri en
snjómiklum. Sem sagt. Ailir eru að
búa sig út í vorið og sumarið.
Árni
Leiðrétting
í FRÉTT í Morgunblaðinu á
sunnudag um doktorsvörn Garð-
ars Viborg misritaðist nafn hans.
Hlutaðeigendur eru beðnir afsök-
unar á þessum mistökum.
um eiturúðun í görðum
að stærð, með ljósum grunni og
rauðum bókstöfum. Það sem koma
skal fram á merkimiðunum er,
„Hætta“, yfirskrift með stóru
letri, verslunarheiti þess efnis sem
úðað er með og heiti virkra efna
sem það inniheldur. Nafn móteit-
urs. Tímasetning og dagsetning
úðunar og það hversu lengi garð-
urinn skuli lokaður allri annarri
umferð en bráðnauðsynlegri. Þá
skal gefa upp nafn, heimilisfang
og síma þess sem framkvæmir úð-
unina.
ÞÖRF Á ÚÐUN METIN
Um framkvæmd úðunar segir:
„Áður en úðun er framkvæmd skal
leyfishafi meta þörfina fyrir úðun.
Telji hann ekki þörf á úðun eða
einungis þörf á úðun einstakra
trjáa og runna, ber hinum að upp-
lýsa garðeiganda um það.
Áður en úðun hefst skal meta
hættuna á því, að úðinn berist
annaö, en honum er ætlað. Glugg-
ar skulu vera lokaðir og þvottur
má ekki vera á snúrum. Barna-
vagna og laus leikföng skal setja á
óhulta staði. Taka skal fullt tillit
til nágrannagarða og umferðar
fólks um gangstéttir.
ÚÐI FALLI EKKI Á MAT-
JURTIR OG LEIKTÆKI
Einungis skal úða þegar veður
er nægjanlega kyrrt til þess að
tryggt sé, að sem minnstur úði
berist út fyrir garðinn. Sérstak-
lega skal gætt að því að úðinn falli
ekki á matjurtir eða leiktæki
barna.
Við blöndun efnisins skal fara
eftir þeim fyrirmælum, er koma
fram á merkimiða. óheimilt er að
nota sterkari blöndu, en þar er
mælt fyrir um.
SÉRSTAKUR MAÐUR
GÆTI TANKS
Þegar tankur með úðunarvökva
stendur í meira en 10 metra fjar-
lægð frá þeim, er úðar, skal hafður
maður til að gæta tanksins. Skal
hann sjá til þess að engir óvið-
komandi komi í námunda við
tankinn og garðinn, meðan á úðun
stendur.
Að afloknu dagsverki skal
ganga tryggilega frá tækjum og
eiturefnum. Skulu þau geymd í
læstu geymsluhúsnæði, þegar þau
eru ekki í notkun. Ef ekki er unnt
að geyma tækjabúnaðinn innan-
dyra, skulu lokar og slöngur hafð-
ar í læstum skáp, þannig að óvið-
komandi geti ekki komist í snert-
ingu við eiturefnin."
Þá eru ennfremur í reglunum
greinar um geymslu efna, förgun
íláta og losun úðunarvökva og er
heilbrigðisnefndum á hverjum
stað gert að hafa eftirlit með
geymslu leyfishafa, en eiturefna-
nefnd tilkynnir hlutaðeigandi
heilbrigðisnefndum nöfn og heim-
ilisföng þeirra er leyfin hafa. Seg-
ir að tæmd ílát, önnur en eiturúð-
unarbrúsann, skuli brenna við
mikinn hita og helst grafa öskuna
í jörð. Bannað er að endurnota
tæmd ílát. Um viðurlög gegn broti
á reglunum segir, að um mál sem
kunna að rísa vegna brota á regl-
unum verði farið með að hætti
opinberra mála og um refsingar
fari samkvæmt 23. gr. laga
nr.85/1968 um eiturefni og hættu-
leg efni.
Bæklingur um skordýravarnir,
eiturúðun og aðrar aðferðir
VIÐ SKERUM á lífkeðjuna með
ómarkvissri skordýraeitrun. Við
þöggum niður í fuglasöngnum, kom-
um í veg fyrir að blóm frjóvgist og
stuðlum að myndun nýrra óvæginna
skordýratcgunda, ef við þolum ekki
að sjá „pöddu" í görðum okkar.
Svo segir m.a. í bæklingnum
„Um skordýravarnir, eiturúðun og
aðrar aðferðir" sem dreift var um
síðustu helgi á stór-Reykjavík-
ursvæðinu. Bæklingurinn er gef-
inn út af Heilbrigðisráði, Um-
hverfismálaráði Reykjavíkur,
Mossfellshrepps og Náttúruvernd-
arnefndum Bessastaðahrepps,
Garðabæjar, Hafnarfjarðar,
Kópavogs og Seltjarnarness í því
skyni að fræða fólk um skordýra-
varnir í görðum, bæði hvað varðar
val á trjátegundum og eiturúðun.
Hafði Kristín Þorkelsdóttir um-
sjón með útgáfunni, en ráðgjöf við
gerð bæklingsins veittu þeir Jón
Gunnar Ottóson, skordýrafræð-
ingur og Hafliði Jónsson, garð-
yrkjustjóri.
í bæklingnum segir að flestir
garðar á höfuðborgarsvæðinu hafi
á undanförnum 10 árum a.m.k.
verðir eiturúðaðir á hverju vori,
án tillits til hvort þess sé þörf, en
eiturúðun beinist helst gegn lirf-
um þriggja fiðrildategunda,
Haustfeta, Víðfeta og Skógvefara,
sem leggjast aðeins á ákveðnar
trjátegundir.
Þá er bent á að flest þeirra efna
sem notuð eru hér við úðun séu
ósérhæfð, en þau efni skaða öll
dýr sem nota efnið acetýlocholin
til að flytja boð á milli tauga-
fruma, s.s. öll hryggdýr, þar með
talinn maðurinn, öll skordýr og
ýmis smádýr. En ósérhæfð eitur-
efni eru ekki öll að sama skapi
sterk. Parathion (söluheiti m.a.
Egodan og Bladan), það ósérhæfða
eiturefni sem lang mest er notað
við garðaúðun hérlendis, er til að
mynda mjög sterkt og um 1300
sinnum hættulegra en Malathion,
sem notað er í nágrannalöndun-
um.
í bæklingnum er trjátegundum
skipað í fimm flokka, Á, B, C, D og
E, eftir því hve mikilar varúðar-
ráðstafanir þarf til að verja trén.
Þannig eru I A-flokki tré, eins og
greni, fura, lerki, þinur, alaskaösp,
gjávíðir, gullregn og fleiri, sem
engar aðgerðir þurfa, í B-flokki
eru tilgreind þau tré sem auðvelt
er að verja fyrir fiðrildalifru með
því að setja þar til gerða limborða
um bol trjánna (15. sept. til 15.
nóv.) þannig aö kvendýrin festist í
líminu og komist ekki upp í tréð til
varps. í C-flokki er trjágróður sem
verja má með vetrarúðun (des. til
15. apríl) og eru þar m.a. nefndar
allar víðitegundir, allir kvistir,
alparifs, rauðber, rósir og lágvaxið
birki.
Trjágróður sem fylgjast þarf
með að vori er tilnefndur í
D-flokki og er það birki og allur
víðir, nema gljávíðir. „Eiturlyfja-
sjúklingar" hafa tré í É-flokki ver-
ið nefnd, en þar ræðir helst um
brekkuvíðir, sem er mjög lússæk-
inn og viðkvæmur fyrir lirfum.
í bæklingnum er bent á að stað-
setning og umhirða trjágróðurs
geti valdið miklum um ásókn
skordýra, auk þess sem fólki er
bent á að hentugast sé að velja i
garða sína tré sem skordýr sækj-
ast síst í og leita til sérfróðra
manna um leiðbeiningar ef vafi er
á hvaða trjátegundir henta best.
Vortónleikar í Kristskirkju
Tonlist
Jón Ásgeirsson
Mótettukór Hallgrímskirkju
undir stjórn Harðar Áskelssonar
stóð fyrir tónleikahaldi í Krists-
kirkju sl. sunnudag og söng m.a.
mótettuna Jesu, meine Freude,
eftir J.S. Bach við íslenskan texta,
sem Sigurbjörn Einarsson fyrrum
biskup yfir íslandi og Heimir
Pálsson höfðu aðlaðað tónferli
verksins.
Það mátti vel merkja að ungar
raddir kórsins réðu ekki yfir
þeim styrk að flytja mótettuna
með þeim krafti er býr í verkinu,
en margt var þar fallega gert og
leikandi. Undirleik í mótettunni
annaðist Nora Kornblueh á selló
og Hrefna Eggertsdóttir á orgel.
Festival Te Deum eftir Britten
er á margan hátt áheyrilegt verk
og var það vel sungið en með
kórnum söng Steinunn Þor-
steinsdóttir og var undirleikur-
inn í höndum Marteins H. Frið-
rikssonar. Trúlega hefur höfund-
urinn ætlað verkið fyrir
drengjasópran, sem færi verkinu
mjög vel. Andreas Schmidt söng
nokkra þætti úr Biblíuljóðunum
eftir Dvorák við undirleik Mart-
eins H. Friðrikssonar. Vert væri
að hlýða á allt verkið sungnu af
þessum efnilega söngvara. Trist-
is est anima mea var flutt í
tveimur gerðum eftir Poulenc og
Kuhnau og söng Ásdís Krist-
mundsdóttir einsöng í verki
Poulenc.
Sami texti er uppistaðan í
verki Kuhnau, þrjár raddsetn-
ingar söng kórinn á gömlum
sálmalögum við texta eftir Hall-
grím Pétursson og voru þær
unnar af Jóni Nordal, Þorkeli
Sigurbjörnssyni og Jóni Hlöðver
Áskelssyni, fallegar raddsetn-
ingar er kórinn söng mjög vel.
Fyrsta verkið á efnisskránni var
svo smá mótetta eftir Hans Leo
Hassler, sem kórinn flutti mjög
Píanó.snillingurinn Jörg Demus
lék á laugardaginn var „Impromt-
ur“ Schuberts fyrir tónlcikagesti
Tónlistarfélagsins.
Þessi elskulegu tónverk, sem
jafnvel þola það að nemendur
hamist á þeim, eru sum hver alls
ekki auðveld í leik, en í einfald-
leika sínum eru þau uppljómuð
af fegurð og lífselsku. Einfald-
leiki verkanna byggist á því að
kaflaskil eru greinileg og hver
kafli eins stefja hugmynd. Úr-
vinnsla hugmyndanna er fast
mótuð eftir einni leikgerð en
samt er þar að finna ýmislegt
sérkennilegt, eins og t.d. tónteg-
undaskipti, þ.e. hljómskipti er
voru á tímum Schuberts ekki al-
geng. Kaflaskilin eru oftlega
mjög vel undirbúin og jafnframt
vandasöm í túikun, er mörgum
fallega. Hörður Áskelsson hefur
sannað sig sem frábæran stjórn-
anda og að sjá þennan kór, skip-
aðan ungu söngfólki nær algjör-
lega, minnir á það hversu söng-
saga íslensku kirkjunnar er ung
og mikið verk framundan að
vinna, svo að innan kirkjunnar
verði sköpuð stór saga á sviði
tónlistar, þar sem fólk geti leitað
sér mótvægis gegn vélknúinni
menningarafsiðun fjölmiðlunar
leiksnillingnum sést yfir, en Jörg
Demus náði þeim svo fallega og
sérlega „andaktinni", augnablik-
inu áður en nýja stefhugmyndin
birtist, rétt eins og maður haldi
niður í sér andanum eitt augna-
blik og svo í einni svipan blasir
við útsýni hinnar óendalegu feg-
urðar. Það sem einkennir leik
Jörg Demus er hógværð og hann
gerir aldrei tilraun til að sýna
sig með því að ofleika, eins og oft
má heyra sýningasnillinga gera,
t.d. í B-dúr tilbrigðunum og í
„forte“ kaflanum í báðum As-
dúr Impromptunum.
Ges-dúr Impromptan var
frábærlega vel leikin en það
truflaði nokkuð, að einn hljóm-
leikagesta hóstaði heldur ótæpi-
lega og ollu viðbrögð píanóleik-
arans því að hljómleikagestir
tóku til að hlusta eftir hósta
nútímans, sem með göldróttum
hraða sínum blindar og brjálar
fólk, svo að það hleypur beint af
augum eftir hvaða tildri sem
slegið er upp til að hremma fé,
vit þess og frelsi. Þarna á kirkj-
an verk að vinna, ekki með því að
hneykslast, heldur með því að
vinna þau verk sem allar heilvita
manneskjur vilja eiga þátt að og
finna sig í sér til andlegrar
heilsubótar.
hvers annars og skima í leit að
hóstaranum hverju sinni. Eftir
hlé var að mestu hóstafrítt og
leikur meistarans glampandi
fallegur. Tónleikarnir tóku
nokkuð óvenjulega stefnu, því í
stað þess að leika aukalög, kall-
aði píanóleikarinn upp á sviðið
til sín ungan söngvara, sem
staddur er hér á landi og þykir
um þessar mundir einn efni-
legasti ljóðasöngvarinn í Þýska-
landi. Hann er nýútskrifaður frá
Dietrich Fischer-Dieskau. Þessi
ungi söngvari heitir Andreas
Schmidt og söng hann nokkur
sönglög eftir Schubert. Andreas
Schmidt er frábær söngvari og
verður fróðlegt að fylgjast með
þessum efnilega listamanni, sem
rétt rúmlega tvítugur er þegar
orðinn svona slyngur í túlkun og
meðferð raddar sinnar.
Schubert-tónleikar