Morgunblaðið - 16.08.1984, Blaðsíða 4

4
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 16. ÁGÚST 1984
Skoðanir skiptar um atvinnumál á Isafirði:
Skynsamlegra er
að dreifa veiðimum
— segir Steingrímur Hermannsson, forsætisráðherra
Skotinn enn ófundinn
UMFANGSMIKIL leit að skoska rafmagnsverkfræðingnum, sem týnd-
ist í Skógá á sunnudaginn, bar enn ekki árangur í gær. Leitað var fram
í myrkur og átti leit að hefjast aftur í birtingu í dag. Meðfylgjandi mynd
Reynis Ragnarssonar sýnir glögglega við hvaða aðstæður leitarmenn
vinna — þessir fossar eru aðeins nokkrir af 17—18 fossum, sem eru
milli slysstaðarins og Skógarfoss.
„MÉR ER SAGT, að afli hafi ver-
ið mjög mikill á Vestfjörðum og að
fiski hafi verið mokað upp, jafnvel
umfram það sem fært hefur verið
að vinna og ég harma ef það hefur
verið gert,“ sagði Steingrímur
Hermannsson, forsætisráðherra
og 2. þingmaður Vestfjarðakjör-
dæmis í samtali við blaðamann
Morgunblaðsins, er hann var
spurður hvað hann vildi segja um
þær yfirlýsingar Haralds L. Har-
aldssonar, bæjarstjóra á ísafírði,
að illa horfí í atvinnumálum Vest-
fírðinga, vegna þess að fjölmörg
veiðiskip verði brátt búin að veiða
upp í þorskveiðikvóta sinn.
Steingrímur sagði að menn yrðu
að gera sér grein fyrir aðstæðum
og að skynsamlegra væri að dreifa
veiðunum á lengri tíma. „Það get-
ur enginn landshluti gert sér vonir
um að fá sérkvóta, umfram þær
reglur sem samkomulag var orðið
um á milli hagsmunafélaganna,"
sagði forsætisráðherra.
Skoðanir manna fyrir vestan
voru annars nokkuð skiptar um
þessar yfirlýsingar bæjarstjórans
og töldu sumir þær ekki tímabær-
ar þótt flestir væru sammála um,
að ástandið væri slæmt í atvinnu-
málunum, og þá einkum er varðar
stððu sjávarútvegsins. Jón Páll
Halldórsson, framkvæmdastjóri
Norðurtanga hf. á ísafirði, sagði
að „svona uppþot" væri tæpast
Lífeyrisskrá fjármálaráðuneytisins:
Veitir upplýsingar um
heildar lí feyrisréttindi
Fjármálaráðuneytið á sam-
kvæmt lögum no. 55 frá 1980 að
skrá heildarlífeyrissjóðsréttindi
allra landsmanna, en fram-
kvæmd þessara laga hefur verið
mjög þung í vöfum hingað til. Nú
horfír hins vegar til betri vegar f
þessu sambandi, samkvæmt því
sem Snorri Olsen, fulltrúi í tekju-
deild fjármálaráðuneytisins, upp-
lýsti blm. Mbl. og ástæða fyrir
því er að velflestir lífeyrissjóðir
landsins eru nú að tölvuvæðast,
sem auðveldar allt upplýsinga-
streymi til muna og segir Snorri
að ráðuneytið muni nú ganga
hart á eftir upplýsingum frá ein-
stökum sjóðum.
„Tilgangurinn er ef til vill svo-
lítið margþættur," sagði Snorri er
blm. ræddi þessi mái við hann,
„m.a. auðveldar svona skráning
okkur að hafa eftirlit með því að
menn sinni skyldunni og greiði í
lífeyrissjóði. Við krefjum lífeyr-
issjóðina um upplýsingar um
hverjir hafa greitt í lífeyrissjóð-
ina, fyrir hve langt tímabil þeir
hafa greitt og hversu há upphæð
hefur verið greidd. Þetta ætlum
við að skrá í eina heildarskrá, líf-
eyrisskrá fjármálaráðuneytisins,
þar sem liggja á fyrir hvaða rétt-
Auðveldar ráðuneytinu að hafa eftirlit
með þeim sem svíkjast undan greiðsluskyldu
indi til lífeyris hver einstaklingur
á. Bæði verður þá hugsanlegt að
við getum sent út tilkynningar til
einstaklinga, þar sem þeir fá upp-
lýsingar um heildarlífeyrisrétt-
indi sín, og svo geta einstaklingar
leitað upplýsinga há okkur.“
Snorri var spurður að því hvort
mikið væri um það að einstakl-
ingar þekktu ekki sín eigin lífeyr-
isréttindi: „Við keyrðum í fyrra í
gegnum tölvuna nafnaskrá og þar
kom t.d. fram einstaklingur sem
hafði greitt í 13 lífeyrissjóði. Þetta
var stúlka um tvítugt og ég hef
ekki nokkra trú á því að hún hafi
haft vitneskju um alla þá lífeyr-
issjóði sem hún var búin að greiða
í og þar af leiðandi hefur hún ekki
vitað um réttindi sín.“
— Teljið þið þá að fé það sem
námsmenn og aðrir, sem stoppa
stutt við í hinum ýmsu atvinnu-
greinum, greiða í lífeyrissjóði um
nokkurra mánaða skeið sé þeim í
mörgum tilvikum glatað? „í mörg-
um tilvikum er þetta fé fólkinu
glatað, því það veit ekki um rétt-
indí sín, eða man ekki alla þá sjóði
Hátíð í Odda
á Rangárvöllum
SUNNUDAGINN 26. ágúst
næstkomandi verður efnt til hátíð-
armes.su í Odda á Rangárvöllum, í
tilefni þess að á þessu ári eru 60
ár líðin frá því núverandi kirkja
var reist.
Athöfnin hefst kl. 2 e.h. með
messu þar sem sóknarprestur-
inn sr. Stefán Lárusson, prédik-
ar og þjónar fyrir altari. Kirkju-
kór Oddakirkju og Sigríður Sig-
urðardóttir annast söng undir
stjórn Friðriks Guðna Þorleifs-
sonar. Að messu lokinni hefst
sérstök dagskrá og verður hún
flutt á Gammabrekku, ef veður
leyfir. Þar mun m.a. Árni Böðv-
arsson cand. mag. flytja ræðu og
rifja upp ýmislegt úr sögu stað-
arins.
Ennfremur verður fluttur
hluti úr kvæði Matthiasar
Jochumssonar „Á Gamma-
brekku" og væntanlega munu
viðstaddir taka lagið með
kirkjukórnum milli atriða.
sem það hefur greitt í, því lífeyr-
issjóðirnir eru að mestu leyti
hættir að færa réttindin á milli
sjóða. Ef viðkomandi getur ekki
bent á réttindi sín fær hann þau
ekki metin. Það er rétt að leggja
áherslu á það hér, að litlu upp-
hæðirnar, sem greiddar hafa verið
kannski um nokkurra mánaða
skeið í hina ýmsu lífeyrissjóði,
koma til góða, þegar að lífeyris-
greiðslum kemur.“
— Þú talaðir um að þið gætuð
haft eftirlit með því að menn
sinntu skyldunni með greiðslur i
lífeyrissjóði — hafa verið miklir
vankantar í þeim efnum? „Það
hafa verið talsverðir brestir á að
menn greiddu í lífeyrissjóð. Með
þessari lifeyrisskrá okkar, fáum
við inn í tölvutæku formi hvaða
launþegar hafa greitt til lífeyr-
issjóðs. Þar af leiðandi getum við
um leið fengið lista yfir það hverj-
ir hafa ekki sinnt greiðsluskyld-
unni og neytt þá inn í einhverja
sjóði. Ástæðurnar fyrir því að
menn hafa ekki sinnt skyldunni,
eru kannski mismunandi — til
dæmis geta launþegar i sumum
tilvikum verið fegnir því að fá út-
borguð þau 4%, sem þeir eiga að
greiða í lífeyrissjóðinn, og þá get-
ur launagreiðandinn um leið stolið
þeim 6% sem hann á að greiða á
móti. Nú, þá eru einnig til fyrir-
tæki sem taka þessa upphæð af
launþegunum, en standa svo ekki
skil á greiðslum í lífeyrissjóðina.
Það er auðvitað langalvarlegasta
málið í þessu sambandi, þegar
launþegar halda að þeir séu að
greiða til lífeyrissjóðs og ávinna
sér þar með réttindi, en standa svo
uppi réttindalausir, þar sem engar
greiðslur hafa borist i sjóðina
fyrir þá. Með þessari skrá treyst-
um við því að við getum verulega
dregið úr svona misferli, þó okkur
takist sjálfsagt aldrei að koma al-
gjörlega í veg fyrir það.“
— Er stutt í það að einstakl-
ingar geti slegið á þráðinn til ykk-
ar í fjármálaráðuneytinu og feng-
ið upplýsingar um heildarlifeyris-
réttindi sin? „Það kemur ný
nafnaskrá út nú i haust, með
nafnnúmerum eingöngu en ekki
með neinum upplýsingum um
réttindi. Við erum búnir að krefja
lífeyrissjóðina um nánari skrár,
þar sem fram koma upplýsingar
um réttindi og tímabil. Við höfum
gert lifeyrissjóðunum að skila
slíkum skrám til okkar i ráðuneyt-
ið fyrir 30. apríl 1985 og einhvern
tima eftir þann tima, ættu heil-
legri upplýsingar að liggja fyrir
hjá okkur.“
— Má kannski líta svo á að
þetta starf sé undirbúningsstarf
að einum lífeyrissjóði allra lands-
manna? „Nei, ekki myndi ég segja
það, en hins vegar mun þetta starf
okkar, að safna öllum upplýsing-
um á einn stað, nýtast sem undir-
búningsstarf, þegar og ef um einn
lífeyrissjóð landsmanna verður að
ræða,“ sagði Snorri að lokum.
tímabært þótt vissulega væri
ástæða til að vara stjórnvöld við.
„Kvótakerfið er þó ekki það al-
varlegasta og jafnvel þótt kvót-
arnir klárist er það ekki stærsta
vandamálið," sagði Jón Páll. „Það
eru margvísleg önnur vandamál
sem steðja að og það er ekkert
launungamál, að staða fiskvinnsl-
unnar og útgerðarinnar er ákaf-
lega erfið og það er miklu frekar
sú erfiða staða, sem gæti kollvarp-
að atvinnulífinu hér ef ekkert er
að gert,“ sagði hann.
Pétur Sigurðsson, formaður Al-
þýðusambands Vestfjarða, sagði
m.a.: „Það kæmi mér mjög á óvart
ef hér yrði fólksflótti þótt á móti
blási. Hins vegar sjáum við fram á
alvarlegt ástand hér i haust og
það er fyrst og fremst vegna þess
ábyrgðarleysis, sem útgerðar-
menn hér hafa sýnt að undan-
förnu. Þeir hafa mokað fiski á
land án þess að hafa nokkur tök á
að vinna hann á viðunandi hátt.
Og svo kóróna þeir ábyrgðarleysið
með þvl að fara nú að sigla með
aflann. Vonandi hafa þeir i poka-
horninu einhverja lausn á at-
vinnumálunum seinna í haust þeg-
ar þeir eru búnir með kvótann.
Það er í sjálfu sér ekkert við því að
segja þótt þeir hugsi fyrst um eig-
in hag, en þeir verða lika að hugsa
um afkomu fólksins, sem hefur
unnið hjá þeim og byggt upp þessi
fyrirtæki. Ef það kemur hins veg-
ar á daginn að þeir ætli að skilja
þetta fólk eftir á köldum klaka
verður þjóðfélagið að grípa í
taumana og taka af þeim þessi
fyrirtæki.“
Guðmundur Guðmundsson hjá
Hrönn hf. sem gerir út togarann
Guðbjörgu hafði m.a. þetta að
segja: „Það segir sig sjálft, að þeg-
ar ekki má fiska þá leggst at-
vinnulífið niður. Hins vegar held
ég að það sé full djúpt tekið í ár-
inni að tala um hrun atvinnullfs-
ins og fólksflótta enn sem komið
er. Hins vegar má búast við að
þessi staða geti komið upp tvo síð-
ustu mánuði ársins. En þetta er
auðvitað afleiðing af kvótakerfinu
og það er út í hött að tala um að
treina sér fiskinn. Það hefur
veiðst vel hér að undanförnu og
auðvitað höfum við sótt fiskinn.
Bóndinn situr ekki inni í brakandi
þurrki og á sama hátt má segja að
sjómenn sæki fiskinn þegar hann
gefst,“ sagði Guðmundur.
Bálför Japan-
anna gerð í gær
JARÐNESKAR leifar Japananna
þriggja, sem fórust í
Rjúpnabrekkukvísl sl. fóstudag,
verða fluttar áleiðis til Japans á
morgun. Stutt kveðjustund með
ættingjum og vinum hinna látnu
var haldin í Fossvogskapellu um
hádegisbilið í gær áður en bálför
þeirra fór fram.
Þar flutti séra Hjalti Guð-
mundsson, dómkirkjuprestur,
nokkur kveðjuorð frá íslensku
þjóðinni og forseta Íslands, lesinn
var Davfðssálmur og leikin tónlist.
Japanirnir þrír höfðu komið
hingað til lands til að stunda
jarðfræðirannsóknir og aetluðu úr
landi daginn eftir að slysið varð.
Tveir þeirra voru jarðvlsinda-
menn en hinn þriðji ungur
háskólanemi, allir frá Tókýó. Elst-
ur þeirra, 36 ára, var dr. Hiroshi
Fukuyama, lektor í jarðfræði við
háskólann í Tókýó, en hann hefur
undanfarið lagt stund á rannsókn-
arstörf í Washington, D.C. Næst-
elstur, 32 ára, var dr. Sakuyama
Masanori, einnig jarðfræðikenn-
ari við Tókýó-háskóla, en stundaði
vísindastörf í Southampton á
Englandi. Yngsti maðurinn hét
Horikoshi Arato, 18 ára nemandi
við Tókýó-háskóla, aðstoðarmaður
hinna tveggja. Hann kom hingað
til lands frá Bandaríkjunum með
móðurbróður sínum, dr. Fukuy-
ama.
Ættingjar Japananna hafa beð-
ið Morgunblaðið að koma á fram-
færi hjartanlegum þökkum sínum
til allra þeirra, sem lögðu mikið á
sig viö leit og björgunarstörf, svo
og annarra þeirra, sem greitt hafa
götu þeirra á íslandi.