Morgunblaðið - 03.11.1984, Blaðsíða 15

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 3. NÓVEMBER 1984
15
og getur ekki fórnað öllu átaka-
laust. Persóna Don José hefur
oft verið túlkuð á þann veg að
hann sé hinn saklausi maður
sem verður bráð Carmenar, Don
José bregst hins vegar þegar
mest reynir á hann og þar kem-
ur best í ljós hversu ólík þau
Carmen eru. „Don José er ósköp
venjulegur maður, en hann er
ístöðulaus og óheppinn," sagði
Garðar Cortes sem fer með hlut-
verkið. „Skapið hleypur mjög
með hann í gönur en hann hefur
flúið heimabyggð sína, vegna
þess að þar hafði hann orðið
manni að bana. Hann elskar
Carmen mjög mikið, mér finnst
hann vera mjög sterkur pers-
ónuleiki á margan hátt en hefur
verið fyrst og fremst óheppinn."
Mikaela undirstrikar
Carmen
Ólöf Kolbrún Harðardóttir
fer með hiutverk Mikaelu, sem
móðir Don José hefur tekið í
fóstur. „Mikaela er sakleysið
uppmálað," sagði ólöf um hana.
„Hún er hin fullkomna and-
stæða Carmenar, hún býr ásamt
móður Don José í heimabyggð
hans og þekkir ekki iíf borgar-
innar, og þegar hún kemur að
hitta hann passar hún ekki inn í
það andrúmsloft, hún er líka
höfð allt öðruvísi tilhöfð til að
undirstrika andstæðuna. Hún
held ég sett inn í óperuna til
þess að undirstrika persónuleika
Carmenar, hver hún sé. Við
Þórhildur komum okkur saman
um að reyna að túlka hana sem
eðlilega og einlæga, en ekki
mjög feimna. Þetta er mjög ljóð-
rænt hlutverk, og oft mjög erf-
itt, en það liggur mjög vel fyrir
minni rödd og hentar mér mjög
vel.“
Nautabaninn, Escamillo, er úr
svipuðum heimi og Carmen,
hann iifir við stöðuga hættu sem
heillar Carmen, þeirra lífsaf-
staða mótast af áhættunni.
„Þetta hlutverk krefst þess að
syngja með miklum styrk og
ákveðni," sagði Simon Vaughan,
en hann fer með hlutverk nauta-
banans. „Escamillo er ekki eins
flókin persóna og t.d. Don José,
og fyrir honum er allt annað en
nautaat einskis virði."
Islenska óperan rekin
af hugsjón
Carmen er mjög fjölmenn
sýning en alls taka um 120
manns þátt í henni, þar af eru
12 einsöngvarar og 37 manna
kór og 38 manna hljómsveit
undir stjórn Marc Tardue.
Leikmynd gerir Jón Þórisson, en
búninga gerði Una Collins með
aðstoð Huldu Kristínar Magn-
úsdóttur. Með önnur einsöngs-
hlutverk fara Sieglinde Kah-
mann, Katrín Sigurðardóttir,
Kristinn Hallsson, Sigurður
Björnsson, Ólafur ólafsson,
Halldór Vilhelmsson, ólafur
Fredriksson og Svavar Berg
Pálsson.
Anna Júlíana Sveinsdóttir
mun taka við hlutverki Carmen,
þegar Sigríður Ella fer utan,
fleiri breytingar verða á hlut-
verkum þegar líða tekur á vetur-
inn.
Viðmælendur blm. þegar
hann var á ferð í íslensku óper-
unni í vikunni voru sammála um
að starfsandinn þar væri með
eindæmum góður. Þar legðust
allir á eitt um að gera hverja
sýningu eins vel úr garði og
kostur væri. Húsið er auðvitað
iítið miðað við óperuhús víða
annars staðar en það býður upp
á ótal skemmtilega möguleika.
Lítið hús eins og óperan gerir
líka að verkum að áhorfendur
eru í miklu meira návígi við sýn-
inguna en tíðkast.
Ekki hefur verið ákveðið af
forráðamönnum óperunnar
hvaða sýningar aðrar verða
settar upp í vetur, en óperan býr
nú við mjög þröngan fjárhag.
Það er ekki ofsagt að starfsemi
íslensku óperunnar sé fyrst og
fremst rekin af eldmóði og hug-
sjón. „Stór hluti þessa fólks hef-
ur barist sameiginlega fyrir til-
veru óperunnar," sagði Garðar
Cortes, „og ég held að það verði
mjög erfitt að brjóta það niður,
við höfum teflt djarft, en ég held
að við séum ekki óraunsæ."
Flestir stunda aðra vinnu með
óperunni en eru tilbúnir til að
fórna miklu fyrir hana. Eða eins
og Þórhildur Þorleifsdóttir
komst að orði þegar rætt var um
starfsandann í húsinu. „Hér rik-
ir sú afstaða til listarinnar og
listsköpunarinnar sem sprettur
af innri þörf og verður hvorki
bæld né hamin."
„Carmen er
mjög sterkur
persónuleiki“
— Rætt við Sigríði Ellu Magnúsdóttur
sem fer með hlutverk Carmenar
EINS og mörgum er eflaust í fersku
minni söng Sigrídur Ella Magnús-
dóttir hlutverk Carmen í Þjóóleik-
húsinu fyrir níu árum. Hún hefur nú
komið heim til aö syngja Carmen
aftur. Blm. hitti hana og spurði hana
um muninn á að syngja hana nú og í
Þjóðleikhúsinu áður.
„Ég var eiginlega of ung til að
syngja Carmen þá og réð ekki
raddlega alveg við hlutverkið,
ólíkt því sem nú er. Hlutverkið er
líkamlega mjög erfitt, þar sem
mikið er um dans og hlaup og auð-
vitað mikill söngur. Fyrir annan
þátt t.d. þarf maður að vera mjög
vel á sig kominn. Eg byrjaði líka í
sumar á því að undirbúa mig, æfði
þolið með því að hlaupa.
Þessi sýning er eðlilega mjög
ólík sýningunni fyrir níu árum,
enda hefur tískan breyst mikið í
leikhúsinu eins og annars staðar,
núna eru t.d. gerðar miklu meiri
kröfur til útlits óperusöngvara.
Það er mjög gaman að taka þátt
í þessari sýningu og er ótrúlegt
hvað vel hefur tekist. Kórinn er
mjög góður, það má eiginlega
segja að hann sé i sérflokki, og við
erum mjög heppin með leikstjóra.
En auðvitað þyrfti að búa mun
betur að fjárhag óperunnar."
Hvernig persóna er Carmen?
„Það er mjög mikill misskiln-
ingur að gera Carmen að kyn-
tákni, það sem gerir hana aðlað-
andi og ómótstæðilega er að hún
er sjálfri sér trú og samkvæm og
þvf er hún mjög sterkur persónu-
leiki. Hún veit hvar hún stendur í
tilverunni, og hefur þennan mikla
styrk, hún velur og hafnar. Enda
segir hún: „Frjáls er ég fædd og
frjáls lifi ég og dey.“ Þetta er sú
Carmen sem ég leitast við að
túlka og ég veit nákvæmlega
hvernig mín Carmen er. Mér
finnst mjög vænt um þetta hlut-
verk, heiðarleiki Carmenar fellur
mér mjög vel. Tónlistin í þessari
óperu er óskaplega falleg og efni
hennar verður aldrei gamaldags,
þessi saga gæti gerst í dag.“
Hvað er svo framundan hjá þér
þegar þú hættir í óperunni eftir
áramót?
„Næstu tvö árin eru mjög þétt-
setin og verður mikið að gera hjá
mér. 1 mars á næsta ári fer ég
með stórt hlutverk í frumflutn-
ingi á óperu eftir Boito, á lista-
hátíð í London. Svo verð ég með
óperutónleika á írlandi næsta vor,
fleira held ég að ég segi ekki frá
að svo stöddu."
„Draumurinn
að koma upp
óperuhljómsveit“
Segir Marc Tardue, hljómsveitarstjóri
MARC Tardue er hljómsveitarstjóri
í uppfærslunni á Carmen, hann vann
nýlega þriðju verðlaun í alþjóðiegri
keppni í hljómsveitarstjórn í Genf í
Sviss, auk þess sem hann vann
„Prix Suisse“-verðlaunin fyrir að
stjórna svissnesku hljómsveit-
arverki.
Hann hefur verið hljómsveitar-.
stjóri í fjölda uppfærslna í ís-i
lensku óperunni. Blm. hitti hann
að máli og ræddi við hann um
tónlistina í óperunni Carmen.
„Tónlistin er auðvitað fyrst og
fremst frönsk en með spönskum
stíl. Bizet er samtíða Wagner og
Verdi, og er undir áhrifum frá
þeim báðum. Það sem hann sækir
til Verdi er ákveðin samþjöppun í
uppbyggingu, það er að segja að
þeir hafa ekki t.d. hverja aríu
mjög langa, teygja ekki óhóflega
úr þeim. Það sem er hins vegar
líkt með Bizet og Wagner er að
þeir endurtaka sifellt ákveðin
stef, sem eru tákn hverrar per-
sónu.
í Carmen hafa líka aðalhlut-
verkin Carmen og Don José hvort
sína tóntegundina. 1 lok óperunn-
ar verður tóntegund Carmenar
ofan á og Don José syngur í henn-
ar tóntegund.
Tónlistin í þessari óperu er ekki
einungis erfið heldur gerir óperan
líka miklar kröfur leikrænt séð,
fólk stendur ekki bara á sviðinu
og syngur heldur verður að leika
mikið. Tónskáldið blandar saman
mörgum óllkum stílum, það er
töluvert um samræður, þetta er
létt og gáskafullt og einnig átak
anleg.“
Hvernig finnst þér þessi sýn
ing?
„Ég hef séð margar uppfærslur
á þessu verki, og ég held að þetta
sé sú besta. Húsið er mjög lítið og
það gefur meiri möguleika, fólk er
nátturulega í miklu meira návígi
en í stóru húsunum. Ég er mjög
ánægður að vera hér og andrúms
loftið er mjög gott. HÍjómsveitin
er góð en draumurinn er aö koma
upp sérstakri óperuhljómsveit
sem gæti einbeitt sér að verkefn
um fyrir óperuna."