Morgunblaðið - 03.11.1984, Blaðsíða 22

22
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 3. NÓVEMBER 1984
AF ERLENDUM VETTVANGI
eftir JOHN CARLIN
E1 Salvador:
LeiÖin til friðar
er löng og ströng
KORINGJAK skæruliða í El Salvador hafa látið í Ijós þá von, að viðræður
þeirra í síðustu viku við Jose Napoleon Duarte, forseta landsins, geti orðið
grundvöllur reglubundinna viðræðna í framtíöinni í þeim tilgangi að binda
enda á borgarastríðið í landinu. I*að hefur nú kostað 50.000 manns Iffið og
eru flestir hinna follnu óbreyttir borgarar.
Jafnframt er þaö þó viður-
kennt, að eigi þær viðræður,
sem fram fóru í síöustu viku í La
Palma, litlum fjallabæ, að verða
til þess að skapa gagnkvæmt
traust milli uppreisnarmanna
vinstri manna og stjórnarinnar,
þá verði yfirmenn stjórnarhersins
að taka þátt í þeim. Duarte og
einn af foringjum uppreisnar-
manna, Guillermo Manuel Ungo,
eru gamlir vinir og buðu sig sam-
an fram til forseta og varaforseta
1972. Þeir náðu þá kosningu, en
herinn kom í veg fyrir, að þeir
tækju við völdum.
Gagnkvæm tortryggni
Gagnkvæm tortryggni var þó
enn greinilega til staðar við upp-
haf viðræðnanna i síðustu viku.
Yfirmaður hersins, Vides Casa-
nova hershöfðingi, sem jafnframt
gegnir embætti innanríkisráð-
herra, og Fermin Cienfuegos, einn
úr fimm manna stjórnarnefnd
uppreisnarmanna, stóðu skyndi-
lega andspænis hvor öðrum í lít-
illi kaþólskri kirkju í La Palma.
Þeir voru báðir klæddir grænum
hereinkennisbúningum, sem voru
svo líkir, að vel mátti villast á
þeim. Sama máli gegndi um þá
aðra foringja uppreisnarmanna,
þrjá að tölu, sem tóku þátt í þess-
um viðræðum.
Vides og þessir fjórir foringjar
uppreisnarmanna heilsuðust með
handahandi, er þeir komu til
fundarins í kirkjunni. Þeir reyndu
meira að segja að gera að gamni
sínu. „Ekki veit ég, hvernig þér
líður," sagði Vides við næstæðsta
foringja skæruliða, Facundo
Guardado, „en mér líður ekki vel
við þá hugsun að hafa ekki
skammbyssuna mína með mér á
þennan fund.“ Þessu svaraði
Guardado þannig: „Það skil ég.
Mér líður líka bölvanlega af sömu
ástæöu.“ Siöan bætti hann við um
leið og hann tók hníf upp úr vasa
sínum: „En ég tók samt þennan
með til þess að vera viðbúinn
öllu.“
Allir hlógu, þar á meðal sá, sem
komið hafði fundinum á, en það
var erkibiskupinn í San Salvador,
Arturo Rivera Damas.
Til marks um, að þessi nýja ein-
drægni milli skæruliða og stjórn-
arhersins sé ekki aðeins bundin
við viðræðurnar í La Palma, hefur
yfirmaður stjórnarhersins í Mor-
azan — en það hérað hefur orðið
verst úti í borgarastríðinu —
skýrt frá því, að stjórnin hyggist
Iáta reisa brú yfir fljót það, sem
skilur þau svæði að, sem stjórnin
og skæruliðar ráða yfir í þessu
héraði. Hervörður verður ekki
settur við þessa brú, þar sem
áreiðanleg trygging er talin feng-
in fyrir því frá leiðtogum upp-
reisnarmanna, að þeir muni ekki
láta eyðileggja hana.
Breytt viðhorf
Ekki má gera of lítið úr mikil-
vægi þess, sem hér hefur gerzt.
Fram að þvi er Duarte kom öllum
á óvart — og þá ekki sízt banda-
rísku stjórninni — með tillögu
sinni á allsherjarþingi Sameinuðu
þjóðanna um friðarviðræður við
uppreisnarmenn, hafði viðhorf
uppreisnarhreyfingar FLMN og
hersins hvors til annars verið af-
dráttarlaust. FLMN var „hreyfing
kommúnista og hryðjuverka-
manna“ og stjórnarherinn „her
fasískra þjóðmorðingja“. Sambúð
var óhugsandi og því var það
nauðsynlegt að útrýma hinum að-
ilanum.
Það var þvf í algeru trássi við
venjulegt orðbragð skæruliða, er
Cienfuegos, sem er 37 ára gamall
og fyrrverandi læknanemi, sagði
að stjórnarherinn í landinu væri
nú agaðri en áður og að ástandið
hefði batnað undir stjórn Duart-
es, þrátt fyrir það að mannrétt-
indabrot ættu sér stað eftir sem
áður.
Eftir fundinn í La Palma gáfu
foringjar uppreisnarmanna og
stjórn landsins út sameiginlega
yfirlýsingu. Þar var ekki bara
lögð áherzla á nauðsyn þess að
koma á friði í landinu, heldur var
þar einnig sagt, að náðst hefði
samkomulag um það sem endan-
legt takmark að koma á „lýðræði
með fjölflokkakerfi og þjóðfé-
lagslegu réttlæti“, sem Duarte
viðurkenndi síðan — og vissulega
stakk í stúf við það, sem hann hef-
ur áður sagt — að ekki væri enn
fulkomlega fyrir hendi í E1 Salva-
dor.
Þjóðin þreytt á stríðinu
Samstaðan um átak I þvf skyni
að gera stríðið „mannlegra" hefur
verið túlkað af stjórnmálafrétta-
riturum f E1 Salvador sem til-
hliðrun við FLMN og stjórnmála-
arm hennar, svonefnda Lýðræð-
islega byltingarfylkingu (FDR).
Með því að gera stríðið mannlegra
er átt við það samkvæmt frásögn
Damas erkibiskups, að hætt veröi
loftárásum flughersins á sveita-
þorp, komið verði f veg fyrir
fjöldaaftökur hersins og starf-
semi svonefndra dauðasveita.
Bæði uppreisnarmenn og Du-
arte sjá sér nú stjórnmálalegan
ávinning í því að berjast fyrir
friði, þvl að almenningur er orð-
inn dauðþreyttur á stríðinu. Þessi
stríðsþreyta hefur búið um sig í
vaxandi mæli jafnt á meðal
skæruliöa sem stjórnarhermanna.
FLMN-FDR er farin að gera sér
þetta ljóst og það er sennilega
skýringin á því, að uppreisnar-
menn gera það ekki lengur að
ófrávikjanlegu skilyrði fyrir friði
af sinni hálfu, að þeir fái trygg-
ingu fyrir hlutdeild í völdunum.
Slíkt hefði verið óaögengilegt
fyrir stjórnarherinn og útilokað
frekari viðræður.
Höfundur greinarinnar, John Carf
in, er fréttaritari fyrir blaðið
Sunday Timcs.
Látinn sonur
fékk mikinn arf
Lundúnir, 2. nóvember. AP.
KONA EIN, sem lést níræð irið
1976, arfleiddi einkason sinn að öll-
um eigum sínum, þar á meðal land-
setri að verðmæti 850.000 punda, en
hún vildi ekki trúa því að hann hefði
látið lífið í síðari heimsstyrjöldinni.
Konan, frú Evelyn Green, bætti
við erfðarskrána, að ef sonurinn,
Peter Green, hefði ekki hreyft við
arfinum árið 2020 skyldi andvirði
eigna hennar renna til hinna
ýmsu dýraverndar- og góðgerð-
arsjóða. Nú flytja lögfræðingar
frú Green mál þetta fyrir rétti.
Þeir vilja ógilda erfðaskrána og
færa umræddum stofnunum tekj-
urnar strax, enda engar líkur á því
að Peter nýtist þær.
Peter Green var 21 árs gamall
er hann fór í sína síðustu ferð með
Halifax-sprengjuflugvél til árása
á Þýskaland. Flugvélin var skotin
niður og enginn úr 7 manna áhöfn
hennar hefur sést síðan. Væri
hann á lífi væri hann 62 ára gam-
all. Það sem stendur helst í vegin-
um fyrir því að erfðaskráin sé
ógilt er að sjö skyldmenni frú
Green eru alfarið á móti því að
það verði gert.
AP-mynd.
Hreindýr drukkna
Hreindýr þessi drukknuðu á dögunum þegar þau reyndu að komast
yfir Caniapiscau-ána, sem er i norðurhluta Quebec-fylkis í Kanada.
Hræin, sem sjást á myndinni, skipta tugum og eru heldur ógeðfelld
sjón.
Flestar fæðing-
ar í Póllandi
Varajá. A'*.
NÝLEGA fór pólska þjóðin yfir 37
milljóna markið, samkvæmt upplýs-
ingum hagstofu landsins.
Mitt í öllum efnahagserfiðleik-
unum hefur komið I ljós, að fæð-
ingar á síðustu árum eru fleiri i
Póllandi en nokkru sinni. Á síð-
asta ári voru fæðingar umfram
dauðsföll um 10,2 á hverja 1.000
íbúa, eða með því allrahæsta í
Evrópu. Gert er ráð fyrir að
pólsku þjóðinni fjölgi um 300.000
einstaklinga á næsta ári.
Sviss:
Fjöllin hækka en
landið dregst saman
Badca, Sywn, 2. aóvember. AP.
SVISS er hægt og rólega að drag-
ast saman, en fjöllin þar hækka,
að því er fram kemur í landmæl-
ingum sem kunngerðar voru í dag.
Fjarlægðin milli norður- og
suðurlandamæra landsins, sem
er um 210 kílómetrar, styttist
árlega um þrjá millimetra, en
Alparnir bæta ofan á sig um
einum og hálfum millimetra ár
hvert, segir í niðurstöðum rann-
sóknarinnar, sem byggð er á
samanburðartölum er ná aftur
til ársins 1906.