Morgunblaðið - 14.11.1984, Qupperneq 2

2
MORGUNBLAÐID, MIÐVIKUDAGUR 14. NÓVEMBER 1984
Veruleg umskipti í atvinnumálum Eyjamanna:
A einum degi tæmd-
ist listi atvinnulausra
Mikið Iff færðist f atrinnulffið f Eyjum þegsr sfldin kom. Mbl.: Sigurgeir.
V eHtmannaeyjum, 13. nóvember.
VERULEG umskipti til hins betra
hafa átt sér stað í athafnalífi bæj-
arins sfðasta mánuöinn eftir hálf
dapurlegt ástand á liðnum haust-
dögum. Hér skapaðist mjög alvar-
legt ástand í byrjun september
þegar allar stærstu fiskvinnslu-
stöðvarnar hættu móttöku hráefnis
og sögðu jafnframt upp kauptrygg-
ingarsamningum verkafólks.
Á fáum dögum létu hundruð
manna skrá sig atvinnulausa, en
það voru að meirihluta konur
sem urðu fyrir barðinu á þessu
alvarlega ástandi. Flestir karlar
höfðu áfram vinnu við ýmis
viðhalds- og endurnýjunarstörf í
frystihúsunum. Ástæða þessarar
ákvörðunar var sögð vera rekstr-
arerfiðleikar fyrirtækjanna.
Þetta slæma ástand var viðvar-
andi í rúmar þrjár vikur og það
sem gerði málið enn ískyggilegra
var, að þessi stöðvun frystihús-
anna fylgdi í kjölfar árlegrar
sumarlokunar húsanna f ágúst-
mánuði, sem stóð yfir í 20 daga.
Ástandið var því harla slæmt
hér í bæ síðla september-
mánaðar, dauflegt hljóð í fólki
og mikillar svartsýni gætti um
framtfðina og atvinnuöryggið
talið óviðunandi.
En svo kom sildin svamlandi
svo til upp í fjöru á Heimaey og
allar gættir hinna stóru og af-
kastamiklu fiskvinnslustöðva í
Eyjum opnuðust upp á gátt. Á
einum degi eða svo tæmdist list-
inn yfir atvinnulausa á bæjar-
skrifstofunum og allir sem vildu
höfðu verk að vinna. Sfldarsölt-
un hófst af miklum krafti og
unnið með miklum hamagangi f
sfldinni frá morgni til kvölds,
alla daga og allar helgar. Sann-
kölluð síldartörn og gamalkunn-
ug sfldarstemmning flæddi um
bæinn allan. Allir bæjarbúar
lifnuðu við og urðu til muna
léttstígari. Sfldarsöltun er nú
lokið og var saltað f um 15 þús-
und tunnur, auk þess sem tals-
vert hefur verið unnið af salt-
síldar- og kryddsíldarflökum. Nú
stendur yfir síldarfrysting en
ekki er gert ráð fyrir að mikið
verði fryst að þessu sinni vegna
slæmra sölumöguleika. Jafn-
framt síldarvinnslunni hefur
verið unnið við vinnslu hinna
hefðbundnari fiskitegunda, sem
að öllu jöfnu hafa verið undir-
staða fiskvinnslu og veiða hér f
Eyjum. Vor daglegi fiskur, ef svo
mætti segja.
Aflabrögð hjá báta- og
togaraflota Eyjamanna hafa
verið þokkalega góð að undan-
förnu og þvf næg atvinna við
sjávarsfðuna. Þá hefur það ekki
verið til þess að draga úr, að
hingað hafa borist um 21 þúsund
tonn af loðnu á þessari vertíð,
þrátt fyrir nær 30 klukkustunda
siglingu loðnubátanna hingað af
miðunum fyrir vestan og norðan.
Heimabátarnir hafa skilað sfnu.
Það munar um þetta á þessum
árstfma þvf loðnutörnin hér er á
vetrarvertíðinni, þegar loðnan er
komin suður fyrir land. Það þarf
þó varla að taka það fram, að
þegar vel veiðist og athafnasem-
in blómstrar við höfnina færist
allur bæjarbragurinn í léttara
og ánægjulegra horf.
Hér grundvallast öll afkoma
fólksins sem Heimaey byggir á
því sem sjómennirnir okkar
færa að landi og í fiskvinnslu-
stöðvunum á sér stað gffurlega
mikil verðmætasköpun, sem
þjóðarbúið allt nýtur góðs af,
ekki sfður en fólkið sem hér
vinnur verkin hörðum höndum á
löngum vinnudegi. Þegar það er
haft í huga er ekki óeðlilegt að
fólk hér spyrji, hvers vegna þarf
þá til þess að koma að allt at-
hafnalíf og atvinna fólksins í
stærstu verstöð landsins komist
á slika heljarþröm, sem raun
varð á í haust vegna þess, að
fyrirtækjum í sjávarútvegi eru
ekki sköpuð viðunandi rekstrar-
skilyrði. Ætli fólk almennt geri
sér grein fyrir þvf, hvernig
ástand myndi skapast f þjóðfé-
laginu, ef öll fiskvinnsla og veið-
ar myndu afleggjast á lands-
byggðinni um nokkurra mánaða
skeið. Svona má spyrja, en á
meðan er fólk til sjós og lands
hér f Eyjum í miklum önnum við
verðmætasköpunina og er ánægt
með núverandi ástand. Erfið-
leikatímabil er að baki, vonandi
góð tfð og næg atvinna framund-
an fyrir allar vinnandi hendur.
H.KJ.
Beint flug
til Bergen
Flugleiðir hyggjast
nota DC 8-þotu í
Evrópuflug á næsta ári
FLUGLEIÐIR hafa ákveðið að hefja
áætlunarflug til Bergen og Gauta-
borgar þann 1. júní næstkomandi.
Flogið verður einu sinni í viku að
morgni frá Keflavík til Bergen og
þaðan áfram til Gautaborgar. Félag-
ið hefur haldið uppi áætlunarflugi til
Gautaborgar um Ósló einu sinni í
viku og verður þvf haldið áfram.
Flugleiðir hafa f hyggju að bæta
DC 8-þotu í Evrópuflugið vegna
fjölgunar ferða, en nú eru tvær
Boeing 727-þotur félagsins notað-
ar í ferðir til Evrópu. Annað hvort
verða fest kaup á DC 8-þotu, eða
slík tekin á leigu.
„Með þessu viljum við bjóða
bandarfskum ferðamönnum upp á
ferðir til íslands og Noregs, jafn-
framt að við bindum vonir við að
fólk í V-Noregi nýti sér þá mögu-
leika, sem gefast með ferðum milli
Bergen og íslands," sagði Sigfús
Erlingsson, framkvæmdastjóri
markaðssviðs Flugleiða, í samtali
við Mbl.
„Við munum í fyrstu aðeins
halda uppi áætlun til Bergen og
Gautaborgar yfir sumartfmann en
vonumst til að geta haldið uppi
áætlun árið um kring þegar á ár-
inu 1986,“ sagði Sigfús.
Mörg loðnuskip héldu á svæðiö út af Norðausturlandi:
Búnir að leita
á öllu svæðinu
en ekkert fundið
— segir Jón Eiríksson á Hörpu
LÍTIL sem engin loðnuveiði var aðfaranótt þriðjudags. Á vestursvæðinu
hefur lítil veiði verið að undanfórnu vegna þungra strauma og héldu margir
bátar á nýtt veiðisvæði út af Norðausturlandi, þar sem fiskifræðingar um
borð í hafrannsóknarskipunum Bjarna Sæmundssyni og Árna Friðrikssyni
fundu talsvert magn af loðnu aðfaranótt laugardags og Hjálmar Vilhjálms-
son tilkynnti bátunum um þegar hann kom til Akureyrar á mánudag. Loðnu-
skipin leituðu þar í alla fyrrinótt en fundu enga loðnu.
„Við komum hingað snemma í eitthvað fram á nóttina en svo för
gærkvöldi og erum búnir að fara
um allt það svæði sem Hjálmar
gaf okkur upp en ekkert fengið,
ekki nokkurn skapaðan hlut,“
sagði Jón Eiríksson skipstjóri á
loðnubátnum Hörpu í talstöðv-
arspjalli í gær en hann var þá á
miðunum út af Norðausturlandi.
Jón sagði að 10 til 15 skip væru á
miðunum og mörg fleiri hefðu ver-
ið á leiðinni en væntanlega snúið
við. „Ætli við skoðum þetta ekki
um við vestureftir aftur. Útlitið er
ekki glæsilegt, við finnum ekkert,"
sagði Jón og kvaðst vona að veiðin
færi að glæðast á vestursvæðinu
þegar aftur drægi úr straumnum.
„Við erum óskaplega óhressir með
að Hjálmar skyldi ekki láta vita
um þetta fyrr en hann fór inn til
Akureyrar, því hér voru bátar á
ferðinni og hefðu þeir þá getað
haft samráð hér á miðunum,"
sagði Jón.
Áhyggjur meðal Alþýðuflokksmanna vegna formannskosninganna:
Leitað þriðja aðila
í „sáttaframboð“
Gylfí Þ. Gíslason og Magnús H. Magnússon hafa báðir sagt nei
MARGIR Alþýöuflokksmenn hafa
verulegar ihyggjur af þróun mála
innan Alþýöuflokksins vegna for-
mannskosninga á flokksþinginu um
næstu helgi, þar sem allt útlit er
fyrir aö Kjartan Jóhannsson núver-
andi formaður og Jón Baldvin
Hannibalsson þingmaöur flokksins í
Reykjavflc muni leiöa saman hesta
sína í formannskosningum. Mikil
umræöa var í gangi f gær um að leita
þriðja aðila f formannskjöriö, sem
sætt gæti hin strföandi öfl. Magnús
H. Magnússon varaformaður flokks-
ins sagöi, í viðtali við blm. Mbl. í
gærkvöldi, það rétt vera aö leitað
heföi verið til sfn í gær í þessu skyni,
en hann hefði svarað þvf á sama hátt
og meö áframhaldandi varafor-
mennsku, þ.e. að sér væri það
ókleift vegna búsetu og starfa sinna.
Gylfí Þ. Gfslason fyrrverandi
formaður Alþýðuflokksins og
ráðherra, sagði, f viðtali við blm.
Mbl. í gærkvöldi, það rétt vera, að
leitaö hefði verið til sin um að
hann gæfi kost á sér til for-
mannskjörs á komandi flokks-
þingi, en hann hefði þá gefið
afdráttarlaust neikvætt svar við
því. Hann kvað það hafa komið
fram í máli þeirra sem til sfn
hefðu leitað, að þeir teldu hann
eina lfklega Alþýðuflokksmann-
inn, sem gæti hlotið einróma
kosningu á þinginu, þ.e. að Kjart-
an myndi þá draga sig í hlé. Gylfi
sagði ennfremur, að ekki hefði
verið leitað til sín á ný eftir að Jón
Baldvin tilkynnti um framboð sitt,
enda ætti öllum að vera kunnugt
um afstöðu hans og ennfremur þá
staðreynd, að hann yrði erlendis í
opinberum erindagjörðum flokks-
þingsdagana, færi utan nk. föstu-
dag og kæmi til baka á mánudag.
I umræðum um hugsanlegan
frambjóðanda, sem sætt gæti
strfðandi fylkingar, hefur nafn Jó-
FJÁRMÁLARÁÐHERRA, Albert
Guðmundsson, hefur lagt fram frum-
varp fyrir hönd ríkisstjórnarinnar um
breytingar á lögum um tekjuskatt og
eignaskatt, sem gerir ráð fyrir að tely-
ur seinasta vinnuárs launþega verði
skattfrjálsar.
í greinargerð frumvarpsins segir
að lagt sé til að menn sem láta af
störfum fyrir aldurssakir geti dreg-
ið að fullu frá skattskyldum tekjum
sinum hreinar launatekjur sfðustu
tólf starfsmánuði. „Það greiðslu-
kerfi beinna skatta sem ríkir hér á
landi skapar mönnum ætfð erfio-
hönnu Sigurðardóttur þingmanns
Reykjavíkur, sem lýst hefur yfir,
að hún ætli að gefa kost á sér til
varaformanns á komandi flokks-
þingi, einnig borið á góma. Hún
hefur verið talin líklegur sátta-
maður, með einhvern góðan mann
sér við hlið í varaformannssæti. í
viðtali við Mbl. í gærkvöldi sagðist
Jóhanna alls ekki kannast við
neitt slíkt, ekki hefði verið rætt
við sig um nokkuð í þá átt.
leika þegar tekjur minnka snðgg-
Iega, enda skattar greiddir ári eftir
að þeirra tekna er aflað sem skatt-
lagðar eru.“ A árinu 1983 öðluðust
menn rétt til að draga frá helming
hreinna launatekna sfðustu tólf
starfsmánuðina, en f frumvarpinu
er lagt til að þessi frádráttur tvö-
faldist og því heimilt að draga frá
eins og áður segir, allar launatekj-
urnar.
Gert er ráð fyrir að tekjutap rík-
issjóðs vegna þessa verði um 30
milljónir króna á ári, miðað við
verðlag ársins 1984.
Fjármálaráðherra:
Tekjur síðasta starfs-
árs verði skattfrjálsar