Morgunblaðið - 27.03.1985, Blaðsíða 59

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 27. MARZ 1985
59
SVARAR í SÍMA
10100 KL. 11-12
FRÁ MÁNUDEGI
Ttt. FÖSTUDAGS
ujt* -u ii
Ólafur segir að Draugasaga hafi ekki hafið sig til flugs vegna þess hve texti Odds Björnssonar var magnaður
heldur vegna hinna kvikmyndalegu töfra Viðars Víkingssonar.
Svar til Helgu Ágústsdóttur
Kæri Velvakandi:
Síðastliðinn fimmtudag
birtist í dálki þínum athuga-
semd frá Helgu Ágústsdóttur
Hagamel 24 í Reykjavík, er
varðaði grein mína um Drauga-
sögu Viðars Víkingssonar er
bar fyrir á skjánum sunnudag-
inn 17. mars. Ég fagna þessari
athugasemd, því fátt er baga-
legra fyrir gagnrýnanda en
tómlæti og afskiptaleysi hins
almenna lesanda. Grein Helgu
er líka rituð af skynsemi og
laus við rætni og illgirni.
Bendir Helga réttilega á, að ég
vék í dómi mínum um fyrr-
greinda draugasögu lítt að
Oddi Björnssyni leikskáldi er
átti hér vissulega hlut að
handriti. Þó gleymi ég Oddi
Björnssyni ekki alveg, en legg
höfuðáherslu á tæknilega úr-
vinnslu þeirrar hugmyndar er
liggur að baki textans. Því er
það Viðar Víkingsson kvik-
myndaleikstjóri og hans hjálp-
arkokkar er standa í sviðsljós-
inu að þessu sinni. Viðar Vík-
ingsson er hér sagnameistar-
inn og það eru töframeðöl
kvikmyndarinnar er vekja upp
drauginn fremur en áhrifarík-
ur textinn.
Eða eins og ég segi í dómin-
um: Það var sum sé fyrst og
fremst hin tæknilega hlið er
var í svo öruggum höndum, að
sagnameistaranum Viðari
Víkingssyni tókst að magna
upp draugaganginn.
Eg rek ennfremur í inngangi
greinar minnar, hversu upp-
numinn ég varð eitt sinn í
skíðaferðalagi, af draugasögu
er þar var flutt af sagnameist-
ara: Ekki man ég orð af því er
þessi ágæti sagnaþulur töfraði
fram í næturkyrrð svefnskál-
ans, en eins og ég sagði þá sitja
enn í huga mér hinir svarbláu
skuggar er flugu af orðum
hans, uns hrikti og brakaði í
hverri taug hinna ungu skíða-
manna. Þessi maður kunni að
segja draugasögu. Ég vík enn
fremur í dðminum að mis-
heppnaðri tilraun erlends
kvikmyndaleikstjóra, að setja
á filmu margsagða og býsna
óhugnanlega draugasögu.
Ég var sum sé í dómi mínum
að reyna með beinum og óbein-
um hætti að benda lesandan-
um á þá staðreynd að
„Draugasaga" Viðars Vík-
ingssonar hóf sig til flugs, ekki
vegna þess hve texti Odds
Björnssonar var magnaður
heldur vegna hinna kvik-
myndalegu töfra.
Og nú vil ég koma þér á
óvart, Helga Ágústsdóttir, þú
segir undir lok greinar þinnar:
Það hefur löngum verið farsæl
aðferð að drepa niður sköpun-
argleði að hundsa menn, þ.e.
virða þá ekki viðlits. Hér áttu
náttúrlega við að ég minntist
lítt á Odd Björnsson í grein
minni. Kannski gerði ég það
einmitt af tillitssemi við þann
ágæta leikritahöfund. Ég var
hrifinn af kvikmyndinni
Draugasögu þrátt fyrir að
handrit Odds Björnssonar
heillaði mig ekki sérstaklega.
Hinar kvikmyndalegu eigindir
verks Viðars Víkingssonar
gerðu það að verkum að frem-
ur ófrumlegur texti Odds
Björnssonar skipti engu höfuð-
máli. Það sem skipti höfuðmáli
var, að hér tókst mönnum að
segja draugasögu og þar með
varð meira úr texta Odds
Björnssonar en efni stóðu til.
Það er leitt til þess að vita,
Helga Ágústsdóttir, að óvart
hefir þú með þinni ágætu grein
dregið Odd Björnsson fram í
sviðsljósið, þegar hann mátti
vel við una að standa í skugga
Viðars Víkingssonar og félaga.
Eins og við öll vitum hrífa
oss stundum leikverk og
kvikmyndaverk, án þess að oss
sé að fullu ljós ástæðan. Oftast
er hér um ljúft samspil fjöl-
margra þátta að ræða, en
stundum heppnast einn hluti
verksins með slíkum ágætum,
að hann ljær öllu verkinu
töfraljóma. Auðvitað getur
hitt eins gerst að eitt tannhjól
í gangverkinu brotni, með
þeim afleiðingum að verkið
hefst ekki til flugs. Hlutverk
gagnrýnandans er ekki bara að
skoða kerfisbundið alla helstu
þætti leiksýningar og kvik-
myndar. Finnist honum
ástæða til getur hann jafnvel
sleppt umfjöllun um ákveðna
þætti verksins, sem hann telur
ekki hafa gildi fyrir heildar-
gerð þess og lífslíkur. ólafur
heitinn Jónsson minntist eitt
sinn á þetta atriði á fundi hjá
Félagi íslenskra gagnrýnenda.
Taldi ólafur að þvi sjóaðri sem
hann varð í skrifum um leik-
list því frjálsari hafi hann orð-
ið gagnvart verkinu. Þannig
sagðist hann við upphaf ferils
síns hafa kembt vélrænt
hverja þá sýningu er fyrir
augu bar, en með árunum
hefði honum lærst sú list, að
rýna einkum þá þætti sýn-
ingar, er réðu mestu um lífs-
líkur hennar.
Auðvitað er þetta viðhorf
okkar nafnanna umdeilanlegt,
sérstaklega í þvi litla landi er
vér byggjum, þar sem allir
þekkja alla og ýmsir verða sár-
ir, gleymist þessi og hinn. En
við miðum okkur gjarnan við
milljóna þjóðirnar og þar er
svo sannarlega ekki alltaf unn-
ið samkvæmt þeirri forskrift
að enginn megi verða útundan.
Ég held raunar að listdómur er
byggist fyrst og fremst á upp-
talningu, verði næsta mark-
laust plagg. Hitt er næsta mik-
ilvægt að þeir er rita slíka
dóma líti ekki fram hjá kjarna
hvers listaverks. Hvort sá sem
nær til þess kjarna í listinni
nefnist Viðar Víkingsson eða
Oddur Björnsson skiptir aftur
á móti ekki höfuðmáli. Oddur
Björnsson hefir oft á tíðum
snert á kviku listarinnar í
verki sínu og kannski átti
hann óbeinan þátt í því að gull-
eplið hafnaði að þessu sinni í
munni Viðars Víkingssonar.
Um slíkt get ég hins vegar ekki
dæmt.
Kær kveðja.
Ólafur M. Jóhannesson
Herrafrakkarnir
komnir aftur
Hinir margeftirspuröu dönsku
herrafrakkar komnir, m.a. yfir-
stæröir. Marqir litir. Verö aöeins frá
kr.
3röir. Margir liti
3.250,-.
GETSIPJJ
TÖL VUtiÁMSKEIÐ
MULTIPLAM
Markmið námskeiðsins er að gefa stjórnendum og
öðrum sem starfa við áætlanagerð ogflókna útreikninga
innsýn í hvernig nota má tölvur á þessu sviði, með
sérstöku tilliti til þeirra möguleika sem Multiplan býður.
EFHI; • Uppbygging töflureikna
• Valmyndir kerfisins
• Skipanir útskýrðar
• Uppbygging líkana
Hámskeiðið er að langmestu leyti í formi verklegra
æfinga og miðast við að þátttakendur geti staðið á
eigin fótum við vinnu í Multiplan að námskeiði loknu.
TÍMI:
1.-3. apríl
M. 9.00-13.00
LEIÐBEIHAtlDI:
Valgeir Hallvarðsson,
deildarstjóri hjá Eimskip
ATH! Starfsmannafélag Reykjavíkurborgar, Starfsmenntun-
arsjóður starfsmannafélags ríkisstofnana og Verslunar-
mannafélag Reykjavikur styrkja félagsmenn sína til þátttöku
á námskeiðinu.
TIMABÆR
vSTJÓkNUNARFÉLAG
SvíSlANDS §M23