Morgunblaðið - 05.06.1985, Blaðsíða 26

26
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 5. JÚNÍ 1985
EVRÖPSK ORRUSTUÞOTA
Líkanið á myndinni er af nýrri evrópskri orrustuþotu, sem líklega mun fljúga fyrsta sinn á næsta ári. Gengur
flugvélin undir heitinu EFA, og það eru brezku flugvélaverksmiðjurnar British Aerospace sem byggja flaugina,
sem nokkur Evrópuríki standa saman að. Líkanið, sem er í fullri stærð, er nú til sýnis á Parísarflugsýningunni.
Walesa kveðst
veikur og mætti
ekki fyrir rétti
Udai8k, 4. júní. AP.
LECH Walesa boðaði veikindaforföll og mætti ekki sem vitni yfirvalda
við réttarhiild yflr þremur leiðtogum Samstöðu, sem sakaðir eru um að
hafa kynt undir ólgu í Póllandi með því að hvetja til allsherjarverkfalls.
Walesa fordæmdi réttarhöldin og sagði þau „móðgun“ við réttlætið.
Danuta Walesa, kona Sam-
stöðuforingjans, lagði í morgun
fram læknisvottorð í réttarsaln-
um, þar sem kom fram að Walesa
hefði verið veitt fimm daga leyfi
frá vinnu vegna magakvilla og að
hann væri of sjúkur til að mæta
fyrir rétti.
Walesa kvað réttarhöldin reg-
inhneyksli og framkomu yfirvalda
gagnvart þremenningunum Bogd-
an Lis, Adam Michnik og Wladys-
law Frasyniuk. Walesa sagði að
bæði lögum landsins og réttlæti
væri misboðið. Réttarhöldin hefðu
verið sett á svið í krafti valds.
Vestrænum fréttamönnum hef-
ur verið meinaður aðgangur að
réttarsalnum, en ættingjar sak-
borninganna og fleiri hafa lýst
gangi réttarhaldanna. Michnik
var fluttur úr réttarsalnum annan
daginn í röð. Reyndi hann að
koma á framfæri þeirri kröfu
sinni að dómurunum þremur yrði
vikið frá þar sem þeir neituðu þre-
menningunum um réttláta
málsmeðferð. Krzysztof Zieniuk
yfirdómari greip stöðugt framí
fyrir Michnik og heimtaði loks að
hann yrði fjarlægður.
Walesa var í hópi sjö vitna, sem
yfirvöld ætla að kalla til vitnis við
réttarhöldin. Fimm vitnanna eru
lögreglumenn.
Verða fóstureyðingar
takmarkaðar í Sviss?
8VISSLENDINGAR ganga að kjörborðinu á sunnudaginn og greiða
atkvæði um tillögu um verulega takmörkun fóstureyðinga og bann
við sumum verjum, átta árum eftir að róttæk tillaga um rýmkun
fóstureyðingalaga var felld með litlum mun.
Kaþólskir og íhaldssamir
borgarar standa að hinni nýju
tillögu um breytingu á stjórn-
arskránni og hafa safnað 227.000
undirskriftum. í Sviss nægja
100.000 undirskriftir til að knýja
fram þjóðaratkvæði.
Veður
víða um heim
Lægat Haaat
Akureyri 7 hálfek.
Amaterdam 15 22 heiðakírt
Aþena 17 29 akýjað
Barcetona vantar
Bertin 14 30 heiðakírt
Briiasel 13 28 heiðekírt
Chicago 8 17 rigning
DubUn 10 17 heiðakírt
Feneyjar vantar
Frankturt 12 27 heiðakírt
Genf 10 25 akýjað
Heleinkí 5 14 akýjað
Hong Kong 26 29 ekýjað
Jerúsalem 18 28 akýjað
Kaupm.höfn 12 26 heiðakírt
Lea Palmaa vantar
Liaaabon 15 21 heiðakírt
London 11 24 heiðakírt
Loa Angelee 14 22 heiðakirt
Luxemborg 27 léttak.
Malaga vantar
Mallorca vantar
Miami 26 36 heiðekírt
Montreal 6 20 heiðakirt
Moakva 6 20 akýjað
New York 21 30 akýjað
Osló 8 22 heiðakírt
París 18 29 ekýjað
Peking 18 30 heiðakírt
Reykjavík 9 léttak.
Río de Janeiro 17 29 akýjað
Rðmaborg 15 30 heiðakirt
Stokkhólmur 12 23 heiðakírt
Sydney 9 17 heiðekfrt
Tókýð 20 27 akýjað
Vínarborg 15 18 aký|að
Þðrahöfn vantar
Tilfinningaþrungnar umræður
hafa farið fram um tillöguna í
margar vikur.
Deilt hefur verið um það orða-
lag í henni að „líf hefjist við
getnað ... “
Stuðningsmenn tillögunnar
segja að með þessu orðalagi sé
stefnt að því að takmarka fóstur-
eyðingar þannig að til þeirra sé
aðeins gripið þegar það sé nauð-
synlegt til að bjarga lífi móður.
Samkvæmt gildandi lögum frá
1942 eru fóstureyðingar leyfðar í
Sviss til að koma í veg fyrir að
þunguð móðir bíði alvarlegt
heilsutjón. Lögunum hefur verið
beitt af stöðugt meira frjálsræði
á liðnum áratugum.
Stuðningsmenn tillögunnar
halda því fram að læknisfræði-
legar ástæður liggi ekki til
grundvallar 95 af hundraði
þeirra 15.000 fóstureyðinga, sem
framkvæmdar eru í Sviss á ári
hverju. Árlega fæðast um 75.000
börn í Sviss.
Ríkisstjórnin og báðar deildir
svissneska þingsins hafa hvatt
kjósendur að fella tillöguna.
Kaþólskir biskupar styðja hana,
en evangelíska kirkjan er henni
mótfallin.
Andstæðingar tillögunnar
halda því fram að ef hún verði
samþykkt muni ólöglegum fóst-
ureyðingum fjölga verulega og
konur, sem vilji eyða fóstri, muni
streyma til annarra landa, þar
sem lög um fóstureyðingar séu
frjálslegri.
Skoðanakannanir gefa til
kynna að tillagan verði felld, en
þær hafa ekki verið öruggur
mælikvarði í Sviss. Tillaga um að
fóstureyðingar yrðu leyfðar á
fyrstu 12 vikum meðgöngutíma
var felld með 70.000 atkvæða
mun árið 1977.
Græn bók bresku stjómarinnar:
Breytingar boðaðar
á velferðarkerfinu
london, 3. júní. AP.
BRESKA stjórnin, sem heldur því fram, að velferðarríkið sé á villigötum,
kynnti í dag fyrirhugaðar breytingar á almannatryggingakerflnu. Af þeim
má m.a. nefna, að gert er ráð fyrir, að eftirlaun verði söm og jöfn fyrir
alla en ekki hlutfall af fyrri tekjum.
í grænni bók ríkisstjórnarinn-
ar, sem Norman Fowler, trygg-
ingaráðherra, segir að sé mesta
úttekt á velferðarríkinu síðan
Verkamannaflokkurinn kom því
á laggirnar árið 1945, er ekkert
getið um hugsanlegan sparnað
af breytingunum en bresku blöð-
in halda því hins vegar fram, að
hann sé ekki nema einn milljarð-
ur punda af þeim 40 milljörðum,
sem tryggingakerfið kostar ár-
lega.
Tryggingakerfið í Bretlandi
gleypir þriðjung fjárlaga ríkis-
ins og er það helsta ástæðan
fyrir því, að Margaret Thatcher
hefur ekki tekist að minnka
ríkisútgjöldin og lækka skatta
eins og hún þó lofaði.
„Breska velferðarríkið er kom-
ið út í hreina vitleysu,“ segir í
Grænu bókinni. „Frá heims-
styrjaldarlokum hefur það vaxið
fimm sinnum hraðar en verðlag-
ið, tvisvar sinnum hraðar en
efnahagskerfið í heild og stefnir
í stóraukningu á næstu 40 ár-
um.“
Mestu breytingarnar verða á
eftirlaununum, sem hingað til
hafa miðast við fyrri tekjur
manna. Af 56 milljónum manna
í Bretlandi eru 12 milljónir á eft-
irlaunum, sem að jafnaði nema
um hálfum meðallaunum vinn-
andi manns og eru mjög oft
helmingi hærri en lágmarkseft-
irlaun eiga að vera. Hefur
Thatcher oft bent á og varað við
því, að vegna aukins fjölda aldr-
aðs fólks í landinu og minni
tekna af Norðursjávarolíunni
muni eftirlaunin verða orðin
„skelfilegur baggi“ um næstu
aldamót.
íhaldsmenn leggja til, að kom-
ið verði í veg fyrir, að konur
yngri en 45 ára og karlmenn
yngri en 50 geti fengið eftirlaun
og auk þess er lagt til, að fjöl-
skyldur, sem alveg eru á fram-
færi þess opinbera, fái ekki
meiri styrki en nemur lægstu
launum vinnandi fólks.
Tillögur stjórnarinnar gera
ekki ráð fyrir neinum breyting-
um á grundvallarbótum úr
tryggingakerfinu, sem nú eru
nokkuð á fjórða þúsund kr. á
viku fyrir hjón með tvö börn, eða
á bótum til sjúklinga og fatlaðs
fólks. Einnig verða óhreyfðar
fastar bætur með hverju barni,
sem nema um 370 kr. á viku og
eru greiddar jafnt ríkum sem fá-
tækum. Um þessar bætur hefur
lengi staðið mikill styr enda eru
þær skattlausar og kosta ríkið
árlega 4,3 milljarða punda.
Sameiginlegt markmið með
breytingunum er að gera það
eftirsóknarverðara fyrir fólk að
hafa vinnu en vera á opinberu
framfæri. „Kostnaðurinn við
velferðarkerfið má ekki verða að
því oki, að hann komi í veg fyrir
efnahagslegar framfarir, sem
einar geta ráðið bót á fátækt-
inni,“ sagði í Grænu bókinni.
Búist er við miklum og áköfum
deilum um tillögur stjórnarinn-
ar en þær verða kynntar betur í
Hvítri bók síðar á árinu. Stefnt
er að því að fyrstu breytingarnar
gangi í gildi í apríl árið 1987.
Alnæmis-
smitfar-
aldur í
Danmörku
Alnæmis-smitfaraldur er kom-
inn upp í Danmörku að sögn yf-
irmanns alnæmisdeildar Ríkis-
spítalans í Kaupmannahöfn, dr.
Viggo Faber.
Fram að þessu hafa um 50
Danir tekið sjúkdóminn, en
5—10.000 einstaklingar hafa
smitast af honum
í Danmörku greinist nú eitt
alnæmistilfelli í viku hverri,
eða tvöfalt fleiri en í fyrra.
Alis 20 sjúklingar hafa látist
af völdum sjúkdómsins frá því
að hann var fyrst greindur
fyrir 10 árum.
Lundúna-
lögreglan
sprengir
sprengju
London, 4. júní. AP.
Lögreglan sprengdi sprengju
fyrir dögun í morgun í því skyni
að eyðileggja aðra sprengju, sem
sýrlenskur sendiráðsmaður sá
úti fyrir sendiráðsbústaðnum I
London, að sögn Scotland Yard.
Talsmaður lögreglunnar
kvað þar hafa verið um að
ræða 4,5 kg tímasprengju og
hefði hún verið skilin eftir í
rauðum bakpoka á sendi-
ráðströppunum.
Breughel-
verki stolið
úr safni í
Róm
Kóm, 4. júní. AP.
Litlu málverki, sem talið er
vera eftir flæmska meistarann
Peter Breughel, var stolið í dag í
('apitoline-safninu í Róm, stuttu
eftir að sýningarsalurinn var
opnaður, að sögn framkvæmda-
stjóra safnsins.
Málverkið „Emmaus-píla-
grímarnir“, sem er um 25x10
sm á stærð, var á sínum stað,
þegar safnið opnaði kl. níu, en
var horfið tæplega klukkutíma
síðar.