Morgunblaðið - 23.06.1985, Side 52

52
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 23. JÚNl 1985
IÞINGHLÉI
eftir STEFÁN FRIÐBJARNARSON
Virðisaukaskattur:
„Vísað til ríkis-
stjórnarinnar
— eftir tíu ára athugun í kerfinu
Það bar til tíóinda á síðustu dögum þings að fjárhags- og viðskiptanefnd
efrí deildar Alþingis lagði einróma til, stjórnarliðar og stjómarandstæðingar,
að stjórnarfrumvarpi um virðisaukaskatt væri vísað til ríkisstjórnarinnar, þar
sem það „þarfnist fyllri undirbúnings og frekari athugunar". Þingdeildin
samþykkti síðan, einnig samhljóða, frávísunartillögu nefndarinnar.
Sennilegt er að stjórnarfrum-
varp um virðisaukaskatt hafi
frekar verið lagt fram til kynn-
ingar en samþykktar, enda þótt
það eigi langan aðdraganda, en
virðisaukaskattur hefur verið til
umræðu hér á landi i meira en
áratug.
Hér á eftir verður lítillega fjall-
að um söluskatt og virðisauka-
skatt.
Söluskattur fjörutíu ára
Söluskattur hefur verið inn-
heimtur hér á landi í einhverri
mynd allt frá árinu 1945, að und-
anskildum tveimur árum, 1946 og
1947. Frá 1945-1960 var innheimt-
ur „fjölstigasöluskattur" með mis-
munandi hætti. Hann gekk undir
ýmsum nöfnum, svo sem veltu-
skattur, og skattstofnar vóru ekki
þeir sömu á tímabilinu.
Árið 1960 var nýtt söluskatts-
kerfi tekið upp með lögum nr.
10/1960, sem enn eru í gildi að
stofni til. Söluskattur er nú lagður
á andvirði seldra vara og þjónustu
í innlendum viðskiptum og á inn-
fluttar vörur til eigin nota eða
neyzlu. Söluskatturinn er almennt
bundinn við síðasta stig viðskipta
eða sölu til neytenda og er því ein-
stigasöluskattur, með nokkrum
undantekningum. Skatturinn
leggst einnig á fjölmörg aðföng
fyrirtækja, svo sem fjárfestingu,
orku og ýmsar rekstrarvörur.
Fyrirtæki ríkis og sveitarfélaga
greiða söluskatt á sama hátt og
annar rekstur.
Undanþágur frá söluskatti eru
margar. Hér verða tíundaðar
helztu undanþáguvörur, en ekki
tæmandi: 1) hverskonar matvörur,
2) vörur, sem seldar eru úr landi,
3) sala á fasteignum, skipum og
flugvélum, 4) vélar og tæki til
samkeppnisiðnaðar, 5) fóðurmjöl
og áburður og 6) fiskumbúðir.
Af þjónustu, sem er undanskilin
söluskatti, má nefna: 1) vinna við
húsbyggingar, 2) vinna við við-
gerðir samgöngutækja, skipa og
flugvéla, 3) vöru- og fólksflutn-
Söluskattur og virðisaukaskattur af einkaneyslu 1980
og dæmi um áætluð verðhækkunaráhrif virðisaukaskatts
Lauslega Par af: Álagður Álagður Áælluð
áztlud útgjöld Skattstofn sölu- virdisaukaskattur verdhækkunaráhrif
1980 án Skattstofn virðisauka- skattur m.v.
Fjárharðir I m.kr. skatts soluskatts skatts (23%) 20% 21% 20% VASK 21%. VASK
1. Matvæli 1 573 117 1 573 27 315 330 18,0% 18,9%
2. Drykkjarvörur og tóbak 468 468 468 108 94 98 -2,4% -1,7%
3. Fatnadur og einkamumr 881 881 881 203 176 185 -2,5% -1,7%
4 Húsnædi, Ijósog hiti 1 358 212 441 49 88 93 2,8% 3,1%
5. Varanlegir búsmunir 857 857 857 197 171 180 -2,5% -1.6%
6 Heilsuvernd og snyrting 522 93 93 21 19 20 -0,4% -0,2%
7. Samgöngur 783 623 703 143 140 148 -0,3% 0,5%
8 Menntun og skemmtanir 839 670 154
9. Onnur neysla 105 52 | 834 12 | 167 }175 | 0.1% | 0,8%
10. Einkaneysla alls 7 386 3 973 5 850 914 1 170 1 229 3,1% 3,8%
11 Flutt af töflu 2 2 414 1 812 555 362 381
12. Samtals 6 387 7 662 1 469 1 532 1 610
Tafla 2
Söluskattur og virðisaukaskattur af íbúðarbyggingum, opinberum byggingum,
samgöngumannvirkjum, samneyslu og skattskyldum aðföngum
Fjárhædir í m.kr. Lauslega áztlud útgjöld 1980 án skatts í»ar af: Skattstofn Skattstofn virðisauka- söluskatts skatts Álagdur sölu- skattur (23%) Álagður virðisaukaskattur 20% 21% Áztlud verðhzkkunaráhríf midad við miðad við 20% VASK 21% VASK
1. íbúðarbyggingar 665 338 338 78 68 71 -1.3% -0.9%
2. Opinberar byggingar 192 97 192 22 38 40 7,5% 8.4%
3. Samgóngumannvirki 362 170 362 39 72 76 8.2% 9,2%
4 Samncysla 1 576 200 550 46 110 116 3,9% 4.3%
5. Skattskyld aðföng atvinnurekstrar o. fl. . 1 609 370 370 74 78
Samtals 1.—5. 2 414 1 812 555 362 381
, Hækkunaráhrif virðisaukaskatts
Töflur þær sem hér sjást sýna verðbækkunaráhrif virðisaukaskatts, ef upp væri tekinn, sem einkum bitnuðu á
matvælum, en þau eru undanþegin söluskatti hér á landi. Frumvarpi um virðisaukaskatt var vísað til ríkisstjórn-
arinnar til nánari undirbúnings.
ingar, 4) rekstur sjúkrahúsa, 5)
sala á neyzluvatni, heitu vatni,
olíu og rafmagni til húshitunar, 6)
þjónusta lækna, lögfræðinga,
verkfræðinga og hliðstæðra aðila
og 7) þjónusta banka og spari-
sjóða.
Undanþágur frá söluskatti eru
það margar hér á landi að þær eru
taldar „hafa veruleg áhrif á alla
framkvæmd kerfisins og öryggi
þess“. Þær valda mismunun í sam-
keppnisaðstöðu atvinnugreina og
framleiðsluaðferða (uppsöfnun-
aráhrif). Ljóst er að neytendur
beina vali sínu fremur að vörum
og þjónustu sem eru undanþegnar
söluskatti. Söluskatturinn hefur
því áhrif á neyzluvenjur.
Kostir söluskattskerfis, eins og
hér ríkir, er einföld og ekki sízt
ódýr framkvæmd. Gallar þess eru,
eins og fyrr segir, fólgnir í mis-
munun í samkeppnisaðstöðu,
Einar Aron
Pálsson - Minning
Hundadagahátíð
á Akureyri
Fæddur 10. janúar 1968
Dáinn 16. júní 1985
Stórt skarð hefur myndast í
okkar vinahóp er Einar Aron er
hrifinn svo snögglega frá okkur í
blóma lífsins og þetta skarð verð-
ur aldrei fyllt.
Einar Aron var sonur hjónanna
Ingu Einarsdóttur og Páls Arons-
sonar. Hann var yngstur sjö
systkina.
Flest okkar hafa fylgt Einari
allan grunnskólann og stór vin-
átta myndaðist utan og innan
skólaveggjanna. Hann lagði sig
strax fram við námið og það sem
hann tók sér fyrir hendur kappk-
ostaði hann að gera vel. í skólan-
um tók hann drjúgan þátt í félags-
lífinu og átti hann stóran hlut í að
mynda þann góða anda sem ríkti
meðal okkar skólafélaganna.
Einar var alltaf einu skrefi
framar en aðrir. Mikið keppnis-
skap var í honum og ætíð var hann
til í að keppa við hvern sem var
hvort heldur var í íþrótt sem
tengd var huganum eða líkamlegri
íþrótt. Hann tók ósigri vel og
reyndi þá bara að gera betur næst
ef svo vildi til að hann bæri lægri
hlut.
Við munum minnast Einars sem
dugmikils og atorkusams drengs
sem horfði björtum augum til
framtíðarinnar.
Við vottum foreldrum hans
Ingu og Palla, systkinum hans og
öðrum aðstandendum hans dýpstu
samúð og biðjum Drottin Guð að
blessa þau og styrkja í þessari
miklu sorg.
Fyrir hönd bekkjarfélaga
úr Austurbæjarskóla.
Díana ívarsdóttir,
Björn Óskarsson og
Jón Örn Kristinsson.
HALDIN verður svokölluð „Hunda-
dagahátíð“ á Akureyri dagana
8.—14. júlí nk. Að hátíð þessari
standa ýmsir aðilar, sem kjósa að
kalla sig áhugamenn um fjölbreytt
og skemmtilegt bæjarlíf.
„Verður þetta nokkurs konar
framhald á hinni velheppnuðu
karnivalhátíð, sem haldin var hér
nyrðra fyrir réttu ári,“ sagði Har-
aldur Ingi Haraldsson, fram-
kvæmdastjóri, er blm. innti hann
eftir nánari upplýsingum um há-
tíðarhöld þessi.
Meðal dagskráratriða verða t.d.
íþróttakeppnir ýmiss konar, sigl-
ingar og sjóveiðar, tónleikar,
ljóðaupplestur, leikþættir, dans-
leikir og margvíslegar uppákom-
ur.
Að sögn Haralds er mikill áhugi
fyrir framtakinu meðal bæjarbúa
og allt útlit fyrir að þátttaka al-
mennings í gleðskap þessum verði
góð.
Hólar í Hjaltadal:
Heyskapur
að hefjast
Bjp. Höfdastrtfnd, 21. jiní.
SENN líður að heyskaparbyrjun að
Hólum í Hjaltadal. Sauðburður gekk
þar með ágætum og hliðargreinar í
búskapnum hafa gengið vel.
Þar er nú verið að hefja smíði á
þremur kennaraíbúðum. Umsókn-
ir um skólavist eru miklu fleiri en
hægt er að sinna. Jón Bjarnason,
skólastjóri og frú hans sögðu mér
að á staðnum væru um 40 til 90
manns í heimili yfir árið, sem
væri að þeirra mati sem ein fjöl-
skylda. Raftahlíðin, fyrir ofan
Hóla, er senn að verða að sam-
felldum skógi og að Hólum komu
hinn 19. júní siðastliðinn 140
skagfirskar konur, sem plöntuðu
út 3.300 trjáplöntum. Unnið er að
því að skógarvörður í Skagafirði
verði búsettur að Hólum og fleiri
framtíðarmál fyrir Hóla eru í at-
hugun.
Vesturgata 3 hf.:
Markmiðið að tryggja árangur af kvennaári
HLUTAFÉLAG hefur verið stofnaö um kaup á húseigninni Vcsturgata 3 í
Reykjavík og eru það konur á öllum aldri sem hafa tekið höndum saman
um húsakaupin. Markmiðið er að koma á fót menningar- og félagsheimili
fyrir konur hvaðanæva af landinu og tryggja þar með að áþreifanlegur
árangur náist af kvennaáratugnum.
Heimilið skal rekið af konum
en karlmenn eru velkomir svo
vitnað sé í orð formanns félags-
ins Helgu Bachmann á stofn-
fundi: „Heilsaðu kónginum
gæskan sagði drottningin, ég tók
manninn minn með sr. Filippus
það er skemmtilegra.“
í tilefni að listahátíð kvenna
hafa konur i arkitektafélagi ís-
lands ákveðið að kanna alla þá
möguleika, sem húsin hafa upp á
að bjóða. Hvaða starfsemi geti
farið þar fram og hvernig þau
nýtast sem best. Þegar eru uppi
hugmyndir um að útbúa lítið
leikhús og að tónlistafólki verði
gefinn kostur á tónleikahaldi.
Komið verði upp sýningarað-
stöðu fyrir myndlist og aðrar
skyldar listgreinar, annaðhvort í
veitingasal eða í smærri sölum
en meiningin er að koma upp
kaffi eða veitingahúsi, sem fyrst
í einu húsanna.
í húsunum verður ennfremur
hægt að halda ýmis námskeið og
þar getur farið fram útgáfu-
starfsemi. Hægt verður að halda
fundi ef svo ber undir en húsin
verða algerlega óháð öllum póli-
tískum samtökum.
Tímabundinni vinnuaðstöðu
verður komið upp fyrir konur,
sem vantar afdrep til að sinna
hugðarefnum sínum hvort sem
þær eru búsettar á Stór-
Reykjavíkursvæðinu eða eru
utan af landi. Þá er einnig gert
ráð fyrir að hægt verði að leigja
út aðstöðu til margskonar starf-
semi tengdri menningu eða list-
um í húsunum og að konur af
landsbyggðinni eigi kost á gisti-
rúmi í húsunum á meðan þær
sinni hugðarefnum sínum.
Hlutabréfin eru hönnuð af sjö
íslenskum listakonum og sölu
bréfanna er dreift á eitt ár.
Skrifstofa hlutafélagsins Vest-
urgata 3, er opin alla virka daga
frá kl 16—18 og síminn er 1-90-
55. Þar er hægt að skrá sig sem
hluthafa og greiða hlutaféð.
Einnig er tekið við greiðslum um
póstgiróreikning 40544-2 í öllum
pósthúsum og bönkum.
Björn í Bæ.