Morgunblaðið - 24.07.1985, Blaðsíða 4

4
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 24. JÚLÍ1985
Útflutningur á freðfiski:
Rúmlega 12 % hærra
meðalverð hjá SÍS
HLUTDEILD sjávarafuröadeildar Sambandsins í heildarfreðfiskútflutn-
ingi landsmanna hefur farið mjög vaxandi á undanförnum árum. Þannig
jókst útflutningur frystra sjávarafuröa um 18 %á síóasta ári eóa um 7.080
tonn, á sama tíma og hlutdeild annarra framleióenda fór minnkandi. Sé
litið á þróunina síðustu fimm ár 1980—84, þá eykst hlutdeild sjávar-
afurðadeildar Sambandsins í heildarfreðfiskútflutningnum úr 22,6 af
hundraði 1980 í 34 af hundraði 1984. Aukningin nemur 49%eða 13.600
tonnum.
Þá hefur sjávarafurðadeildin
einnig skilað hærra meðalverði
fyrir útfluttan freðfisk, en aðrir.
Munurinn á Sambandinu og
Sölumiðstöð hraðfrystihúsanna í
þessu tilliti reyndist vera 12,1%
í könnun sem Þjóðhagsstofnun
gerði fyrir fyrstu sjö mánuði síð-
astliðins árs. Erlendur Einars-
son forstjóri gerði þetta atriði að
umtalsefni í skýrslu sinni til að-
alfundar Sambandsins í vor og
sagði þar að tölum sjávarafurða-
deildar fyrir allt árið 1984, bæri
saman við tölur Þjóðhagsstofn-
unar. Samsvarandi tala fyrir ár-
ið 1983 er 9,8% hærra meðalverð
sjávarafurðadeildar. Sagði hann
að þetta hærra meðalverð jafn-
gilti 400 milljónum króna á síð-
astliðnu ári, auk þess sem fram-
leiðsluaukningin á síðasta ári f
krónum talin nemur 620 milljón-
um miðað við núverandi gengi.
Samtals er því um rúman millj-
arð að ræða.
Erlendur sagði í samtali við
Morgunblaðið að ef aðrir fram-
leiðendur hefðu náð samskonar
meðalverði á afurðum sínum og
sjávarafurðadeildin og hefðu
verið með sömu framleiðslu-
aukningu, þá hefði það skilað
þjóðarbúinu á þriðja milljarð
króna hærri gjaldeyristekjum á
síðasta ári.
í ræðu sinni á aðalfundinum
nefndi Erlendur þessar ástæður
fyrir hærra meðalverði sjávaraf-
urðadeildar á frystum botnfiski.
Hærra þorskhlutfail hjá Sam-
bandsframleiðendum, en með
bættum tækjabúnaði hefði þeim
tekist að auka frystingu á þorsk-
afurðum og koma þannig í veg
fyrir að þorskurinn færi í aðrar
vinnslugreinar sem gæfu minna
af sér. I öðru lagi hærra meðal-
verð fyrir þorskblokk og í þriðja
lagi hærra vöruþróunarstig hjá
Sambandsframleiðendum, ekki
aðeins hvað þorskafurðir snert-
ir, heldur almennt í verkun á
botnfiski.
„Það má sennilega rekja um
það bil helminginn af þessum
mun á skilaverði til hærra
þorskhlutfalls okkar framleið-
enda, en hinn heiminginn til
þess að við höfum verið að setja
afurðirnar í verðmætari pakkn-
ingar," sagði Sigurður Markús-
son, framkvæmdastjóri sjávar-
afurðadeildar Sambandsins í
samtali við Morgunblaðið. „Við
viljum hins vegar telja okkur
nokkuð til gildis þetta hærra
þorskhlutfall. Það er ekki bara
tilviljun sem ræður, heldur helg-
ast það meðal annars af því að
við höfum verið með hærra hlut-
fall lausfrysta í frystihúsum
okkar umfram þessa hefðbundnu
plötufrysta og því höfum við get-
að fryst meira og ráðið betur við
toppa í veiðunum. Þannig höfum
við síður þurft á því að halda, að
setja fisk í söltun og ekki heldur
misst hann út í gámum,“ sagði
Sigurður ennfremur. Hann sagði
að sennilega væri um 3% aukn-
ing í frystingu hjá Sambands-
frystihúsunum, það sem af væri
þessu ári.
Jón Sigurðsson, forstjóri Þjóðhagsstofnunar:
SH og SÍS fengu sama
verð fyrir sömu vöru
— en meiri þorskur og verðmætari pakkningar hjá SÍS
„Á ÁRINU 1984 fengu sölusamtökin, Sölumiðstöð hraðfrystihúsanna og
sjávarafurðadeild Sambandsins, næstum undatekningarlaust sama verð
fyrir sömu vöru, þ.e.a.s fyrir sömu pakkningar á freðfiski," sagði Jón
Sigurðsson, forstjóri Þjóðhagsstofnunar, er Morgunblaðið spurði hann
um ástæðurnar fyrir hærra meðalverði sjávarafurðadeildar Sambandsins
á framleitt pund af freöfiski, en í könnun Þjóðhagsstofnunar fyrir fyrstu
sjö mánuöi síöasta árs, kemur fram 12,1 % hærra meðalverð sjávarafurða-
deildarinnar.
„Ástæðurnar fyrir þessum
mun eru einkum tvær. Annars
vegar hafa frystihús á vegum
Sambandsins meiri þorsk í sinni
framleiðslu. Um helmingurinn
af framleiðslu þeirra er þorskur,
en um þriðjungur hjá frystihús-
um innan SH. Auk þess unnu
frystihús Sambandsins bæði
þorskinn og annan fisk í verð-
mætari pakkningar. Þannig er
meðalverð á hvert unnið pund af
endanlegri freðfiskframleiðslu
rúmlega 12% hærra en hjá
frystihúsum SH,“ sagði Jón Sig-
urðsson ennfremur.
Jón sagði að þó allt síðastliðið
ár væri tekið, en ekki aðeins
fyrstu sjö mánuðirnir, yrði
niðurstaðan mjög svipuð eða
rúmlega 12% hærra meðalverð
hjá Sambandsfrystihúsunum. Á
það væri þó rétt að benda að
væntanlega hefði hráefni og
vinnulaunakostnaður verið
hærri á hvert pund hjá Sam-
bandinu fyrir þessa verðmeiri
framleiðslu.
Morgunblaöiö/Júlíus
Árekstur á Vesturlandsvegi
HARÐUR árekstur varð á mótum Höfðabakka og Vesturlandsvegar
klukkan 17.20. Þar skullu saman fólksbifreið og strætisvagn og er
fólksbifreiðin talin ónýt. Ökumaður var einn í bifreiðinni og var hann
fluttur í slysadeild.
Samþykkt Norræna skáksambandsins:
Einvígi Norður-
landa og Banda-
ríkjanna hérlendis
Verða 4 íslendingar í liðinu?
Á FUNDI Norræna skáksambandsins, sem haldinn var í gær í Gjörvik í
Noregi, var samþykkt tillaga frá Einari S. Einarssyni, ritara sambandsins,
um einvígi milli 10 beztu skákmanna Norðurlanda og Bandaríkjanna á
íslandi í febrúar 1986.
í tillögu Einars er ráð fyrir því
gert að Visa International og
Norræna skáksambandið sjái um
og standi straum af kostnaði við
einvígið. Skáksamband Bandaríkj-
anna hefur fallist á að senda 10
sterkustu skákmenn Bandaríkj-
anna til einvígisins.
Skáklið Norðurlandanna verður
ekki valið fyrr en í janúar nk. en
samkvæmt lista, sem lagður var
fram á fundinum í Gjörvik,
myndu íslendingar eiga 4 skák-
menn í liðinu miðað við styrkleika
skákmanna í dag, þá Margeir Pét-
ursson á 3. borði, Helga Ólafsson á
5. borði, Jóhann Hjartarson á 7.
borði og Jón L. Árnason á 9. borði.
Á fundinum í Noregi var enn-
fremur þegið boð Færeyska skák-
sambandsins þess efnis að næsta
Norðurlandamót í skák fari fram í
Norræna húsinu í Þórshöfn haust-
ið 1987.
Misjafnlega gengur hjá hafbeitarstöðvunum:
Endurheimturnar orðnar 7 %
það sem af er sumri í Lárósi
Selur gerir mikinn usla hjá Vogalaxi
Nauðgunarkæran:
Síðari
maðurinn
handtekinn
MAÐURINN, sem liðlcga tvítug
kona kærði, ásamt félaga hans, fyrir
nauðgun og að ógna sér með hnífi
við ofbeldisverkið, var handtekinn
seint á mánudagskvöldið. Rann-
sóknarlögregla ríkisins setti í gær
fram kröfu um gæzluvarðhald yfir
manninum til 14. ágúst vegna rann-
sóknar málsins. Engar játningar um
verknaðinn liggja enn fyrir.
Atburðurinn átti sér stað í íbúð
í Norðurmýri. Lögregia var kvödd
á vettvang vegna háreystis í íbúð
og var liðlega þrítugur maður
handtekinn en félagi hans var þá á
brott og var hann handtekinn
tæpum sólarhring síðar.
HEIMTUR í hafbeitarstöðvarnar ganga misjafnlega vel. Flestar eru stöðv-
arnar með um eða undir 1 % heimtur það sem af er sumri og er þá miðað við
beildarheimtur í hlutfalli við sleppingu síðasta árs. Tvær stöðvar skera sig úr
með góðar heimtur það sem af er: Lárós (tæp 7%) og Vogalax (tæp 4%).
I Lárósstöðina eru komnir 1.600
laxar en þar var sleppt 24 þúsund
seiðum í fyrra (sem er tæplega 7%).
Jón Sveinsson er mjög ánægður
með heimturnar, sagði að hlutfall
merktra laxa væri hærra en nokkru
sinni áður og mikið líf fyrir utan
stöðina. Hann sagði að vatnið hefði
kólnað og við það hægt aðeins á
göngu laxins í stöðina.
820 laxar eru komnir í Vogalax-
stöðina á Vatnsleysuströnd en þar
var sleppt 21 þúsund seiðum í fyrra
(tæplega 4% heimtur). Sveinbjörn
Oddsson sagði að heimturnar væru
mun betri en á sama tíma í fyrra og
útlit fyrir betri heildarheimtur en í
fyrra, sem þá voru 5,5% og þær
bestu yfir landið. Sagði Sveinbjörn
að þeir ættu í miklum vandræðum
vegna ágangs sela í laxinn. Væru
margir laxar sem kæmu í stöðina
selbitnir og sumir illa farnir. Hann
sagði að þeir sæu enga seli við stöð-
ina, en þeir virtust sitja fyrir torf-
unum, því hlutfall bitinna laxa í
torfunum hefði farið allt upp í 10%.
Á mánudaginn voru komnir 900
laxar í Kollafjarðarstöðina en þar
var sleppt 60 þúsund seiðum í fyrra
(1,5%). Sigurður Þórðarson sagði
að þeim þættu þetta lélegar heimt-
ur og kenndi um vatnsleysi. Hins
vegar væri mikið líf fyrir utan stöð-
ina, en fiskurinn vildi ekki ganga
inn. Hann sagði að þeim þætti lé-
legt að fá mikið minna en 5—6 þús-
und iaxa í sumar.
Um 1.000 laxar eru komnir í Pól-
arlaxstöðina í Straumsvík af rúm-
lega 100 þúsund seiða sleppingu í
fyrra (1%). Á dögunum var rofið
gat á stíflu utan við lónið við stöð-
ina þar sem laxinn vildi ekki ganga
í gegn um stokk, sem þar var, og í
kistu og eftir það hefur hann gengið
stöðugt inn í lónið og eru starfs-
menn þar ánægðir með útkomuna
eftir þessa aðgerð.
170 laxar hafa skilað sér hjá
ÍSNÓ hf. í Kelduhverfi, en þar hef-
ur um 20 þúsund seiðum verið
sleppt á hverju ári (tæplega 1%).
Er þetta svipað og á sama tíma í
fyrra, en í fyrra komu í allt um 350
laxar.
23 laxar eru komnir hjá Fljótum
hf. í Haganesvík í Fljótum, en þar
var sleppt 20 þúsund seiðum í fyrra
(0,1%). Teitur Arnlaugsson sagði að
þeir hefðu aldrei náð góðum heimt-
um, en í ár vonuðust þeir eftir að fá
talsvert af smálaxi, vegna þess að
seiðunum í fyrra hefði verið sleppt
við mjög góð skilyrði. Taldi Teitur
tíma til kominn að laxinn færi að
sýna sig.
137 laxar hafa skilað sér hjá
Dalalaxi hf. 1 Saurbæ 1 Dölum en
þar var sleppt 35 þúsund seiðum í
fyrra. öllum laxinum hefur verið
sleppt upp í árnar (Staðarhóls- og
Hvolsár) og verður ekki byrjað að
slátra fyrr en búið er að sleppa 370
löxum upp í árnar. Mest er þetta
2ja ára lax í sjó, en smærri Iaxinn
er að byrja að skila sér, að sögn
Harðar Guðmundssonar á Kvern-
grjóti.
Enginn lax hefur skilað sér í
Hafnardalsá í Isafjarðardjúpi, en
þar sleppti Islax 4.500 seiðum í haf-
beitartilraun í fyrra. Þá hafa fáir
laxar skilað sér í í Reykjarfjarðar-
botn (1 lax hafði skilað sér þegar
síðast fréttist), en þar sleppti
Djúplax hf. 2.000 seiðum í fyrra í
tilraunaskyni. Nánast engar heimt-
ur hafa verið hjá Djúplaxi frá 1979,
en fyrir þann tíma voru sæmilegar
heimtur á laxi í Reykjafjarðarbotn.
Þingflokkur
Sjálfstæðisflokksins:
Næsti fundur
á Höfn í
Hornafirði
NÆSTI fundur þingflokks Sjálf-
stæðisflokksins verður haldinn á
Höfn í Hornafirði dagana 12.—13.
ágúst næstkomandi.
Að sögn Sigurbjörns Magnús-
sonar framkvæmdastjóra þing-
flokksins verður undirbúningur
fjárlaga fyrir næsta ár aðalmál
fundarins. Hann sagði að einnig
væri gert ráð fyrir að þingmenn
færu í fyrirtæki og stofnanir og ef
til vill yrðu haldnir almennir
stjórnmálafundir á Austurlandi í
tengslum við þingflokksfundinn.