Morgunblaðið - 24.07.1985, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 24. JÚLÍ 1985
KJörbúd Verslunarfélags Austurlands að Lagarfelli 4, í Fellabæ. Verslunin er opin til kl. 19 á fostudögum og á Úr kjörbúö VAL. Veruleg söluaukning varð hjá félaginu eftir að hin nýja
laugardögum kl. 10—15. Það kunna ferðamenn vel að meta. kjörbúð var opnuð í desember 1983. MorgunblaðiA/Ólafur
Egilsstaðir:
Jöfnun yöruverðs er mjög brýnt
hagsmunamál landsbyggöarinnar
— segir Sigurður Grétarsson, framkvæmdastjóri Verslunarfélags Austurlands
Kgilsstödum, 19. júlí.
„ÞAÐ ER mjög áríðandi fyrir okkur
öll á landsbyggðinni að fá flutn-
ingskostnað vörunnar felldan niður
með einhverjum hætti — nánast
lífsspursmál — sagði Sigurður Grét-
arsson, framkvæmdastjóri Verslun-
arfélags Austurlands, í stuttu spjalli
við tíðindamann Morgunblaðsins.
Ég treysti raunar á skilning
heildsalanna i þessu máli og æ
fleiri munu feta í fótspor Davíðs
Schevings hjá Smjörlíki hf., sem
sér nú um dreifingu á öllum vör-
um sínum til smásöluverslananna
á landsbyggðinni, þeim að kostn-
aðarlausu. Þetta hefur Smjörlíki
hf. raunar lengi gert varðandi eig-
in framleiðsluvörur en það tekur
nú orðið til allra vörutegunda er
þeir selja i heildsölu. Þessi vöru-
flutningur fer þannig fram hingað
til Austurlands að Smjörlíki flyt-
ur vöruna sjóleiðis til Reyðar-
fjarðar en Austmat á Reyðarfirði
sér síðan um dreifinguna til hinna
ýmsu smásöluverslana hér um
slóðir og fleiri fylgja í kjölfarið.
Heildverslunin Sund hf. gerir nú
tilraun til að dreifa vöru sinni vítt
og breitt um landið með eigin bif-
reiðum, smásölunni að kostnaðar-
lausu — og ég hef ástæðu til að
ætla að fleiri heildsalar séu að at-
huga þessi mál og sjái sér hag í
því að minnka flutningskostnað-
inn svo sem frekast er unnt. Heil-
dsalan hefur mun betri aðstöðu til
að semja við flutningsaðilana og
koma flutningskostnaðinum niður
en einstaka smásöluverslanir.
Heildsalinn getur t.d. samið um
svonefnda framhaldsflutninga til
hafna innanlands þegar samið er
um flutning vöru til landsins er-
Sigurður Grétarsson, framkvæmda-
stjórí Verslunarfélags Austurlands,
á skrifstofu sinni.
lendis frá og lækkað þannig flutn-
ingskostnaðinn verulega.
— Hvað er flutningskostnaður
stór hluti af vöruverði hér?
„Sífellt auknar kröfur um öryggi þeirra
sem vinna við blóðtökur og blóðsýni“
— segir dr. Ari Kr. Sæmundsen, örverufræð-
ingur og stjórnarformaður Grócó, sem
flytur inn lokað blóðtökukerfi
NOTKUN lokaðra blóðtökukerfa
færist í vöxt í Morgunblaðinu laug-
ardaginn 6. júlí var kynnt eitt slíkt
kerfi frá bandarísku fyrirtækis. En
það eru fleiri tegundir lokaðra blóó-
tökukerfa flutt til landsins og er eitt
þeirra frá fyrirtækinu Starstedt í
Þýskalandi og er það flutt inn af
Grócó hf.
„Því meiri sem þekking okkar
verður á veirum og hegðun þeirra
eykst krafan um fullkomið öryggi
þeirra sem vinna við blóðtökur og
rannsóknir á blóðsýnum, en ljóst
er að ýmsar hættulegar veirur
berast fyrst og fremst með blóði
eins og til dæmis AIDS-veiran,
sem veldur ónæmistæringu," sagði
Dr. Ari Kr. Sæmundsen, örveru-
fræðingur og stjómarformaður
Grócó hf. í samtali við blm. Morg-
unblaðsins.
„Við höfum einbeitt okkur við
þjónustu við sjúkrahús og rann-
sóknarstofur og hefur fyrirtækið
notið góðs af sérþekkingu þeirra
sem að því starfa. Og talandi um
AIDS-veiruna þá er væntanlegur
um mánaðamótin sérfræðingur
frá bandaríska stórfyrirtækinu
Du Pont, sem mun kynna nýtt
próf til mælinga á mótefnum gegn
AIDS-veirunni í blóði,“ sagði Ari
um starfsemi Grócó hf. En hvern-
ig er framkvæmd blóðtöku með
lokuðu kerfi?
„Með lokaða blóðtökukerfinu
Safety-Monvette er blóðtakan
framkvæmd þannig að tvívirkri
nál er stungið í æð sjúklings. Nál-
Morgunblaðið/Þorkell
Ari Kr. Sæmundsen, örverufræðing-
ur og stjórnarformaður Grócó hf„
sem flytur inn lokað blóðtökukerfi
frá Starstedt í Þýskalandi.
in er lokuð í annan endann með
gúmmíhettu, þannig að að engin
hætta er á því að blóð leki úr nál-
inni. Lofttæmdu glasi er síðan
þrýst upp á nálina. Lofftæmið sér
svo um að draga blóðið inn í glas-
ið. Með þessu kerfi á að vera
tryggt að blóðdropi leki ekki út
sem gæti valdið hættu fyrir þann
sem framkvæmir blóðtökuna."
— Hverjir eru helstu kostir
þýska blóðtökukerfisins frá
Sarstedt?
„Fyrst má nefna að kerfið er úr
plasti og eru glösin því óbrjótandi
en t.d. ef glas brotnar við með-
höndlun á tilraunastofu og við-
komandi sker sig á veiran mjög
greiðan aðgang. Sermisglösin eru
sérstaklega meðhöndluð þannig að
storknun er eðlileg og blóðstorkan
klessist ekki. f öðru lagi eru glösin
með skrúfloki sem kemur í veg
fyrir myndun smitúða þegar glös-
in eru opnuð og ekki er hætta á að
starfsfólk komist í snertingu við
sýnið með því að snerta innri hlið
tappans. Þá má nefna að á þessu
kerfi er stútur tappans hliðstæður
sem auðveldar blóðtöku. Að lokum
er einn stærsti kosturinn, að sá
sem framkvæmir blóðtökuna býr
til lofttæmið sjálfur, rétt áður en
blóðtakan er framkvæmd og því er
sú hætta ekki fyrir hendi að loft-
tæmið tapist í geymslu. Ég er
sannfærður um að þetta er eitt
snjallasta blóðtökukerfi sem er á
markaðnum."
— En hvernig hefur gengið að
kynna þessa hönnun hér atlandi?
„Það er tæpt ár síðan við fórum
að flytja inn vörur frá Sarstedt og
kynna hér en það er oft erfitt að
koma nýjungum á framfæri því
markaðurinn er mjög íhaldssamur
og lengi að taka við sér. Nokkur
sjúkrahús og heilsugæslustöðvar
hafa tekið upp þetta kerfi úti á
landi og er notkunin alltaf að
aukast og hér í Reykjavík er kerfið
í prófun. Það má nefna að
Sarstedt hefur nú um 90% af
markaðnum í Þýskalandi og vinn-
ur stöðugt á í öðrum löndum, en
það eru fimm ár síðan fyrirtækið
setti þetta nýja blóðtökukerfi á
markaðinn. Ég á von á að flest
sjúkrahús og heilsugæslustöðvar
verði búin að taka lokað kerfi í
sína þágu eftir u.þ.b. 1 ár.“
Við fyrstu sýn lítur Safety Monovette-kerfið út eins og
venjuleg sprauta en þetta er í raun sprauta, lokað kerfi
og glas, allt í senn.
Bullan er dregin í botn þar til bulluhausinn smellur
fastur, þannig er myndað lofttæmi. Þá er bulluskaftið
brotið eða skrúfað af. Nálin er tvívirk og þegar henni
hefur verið stungið í sjúklinginn er hinum endanum
stungið í gegnum himnu á stút glassins, blóðtakan
hefst. Hver nál er útbúin sérstökum kraga sem hent er
með nálinni að notkun lokinni.
Eftir blóðtöku er nálin fjarlægð og eftir er tilraunaglas
með kvarða og skrúfloki, en tilhneiging er í þá átt að
nota glös með skrúfloki á rannsóknarstofum nú.