Morgunblaðið - 24.07.1985, Blaðsíða 36

36
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 24. JÚLÍ 1985
Um Lima-skýrsluna,
Prestastefnu og sam-
kirkjulega hreyfingu
— éftir Jón Habets
Að undanförnu hefur Morgun-
blaðið birt nokkrar greinar um hina
svonefndu Lima-skýrslu. Hún er
ávöxtur af margra ára vinnu all-
margra guðfræðinga af ýmsum
kirkjudeildum og fjallar um skírn,
altarissakramenti og þjónustu
presta í kirkjunni. Hugmyndin með
útgáfu þessarar skýrslu er að heyra
viðbrögð kirkjudeildanna og komast
þannig að niðurstöðum um sameig-
inleg trúaratriði ef það mætti verða
til að binda enda á skiptingu þeirra
í trúnni, sem heiðnum mönnum
virðist bera kristninni miður gott
vitni.
Mér virðist sú spurning eiga rétt á
sér hvort samkirkjuleg starfsemi
hafi jafnmikla þýðingu fyrir Norð-
urlandaþjóðir og aðrar kristnar
þjóðir. Ég er ekki sérfræðingur í
. þessum málum, en leyfi mér þó að
láta álit mitt í ljós. Ég er kaþólskur
prestur og tel mig vita ýmislegt um
kaþólska trú og hef ennfremur gert
mér far um að kynna mér nokkuð
kenningar Lúters og trú fylgjenda
hans. Því ber ég fram spurninguna:
Er samkirkjulegt starf mikilvaegt
fyrir Norðurlandaþjóðir, fyrir Is-
lendinga?
Ef til vill má segja, að svo hafi
ekki verið fyrir síðari heimsstyrjöld.
Þá voru kjör íslendinga fremur
bágborin, og fátæk þjóð sem ies
biblíu sína, biður og hefur sína
presta er tengd Guði. En í kjölfar
stríðsins komu velmegun, mammon
og allar afleiðingar heimshyggjunn-
ar. Auðæfum fylgja oft, eins og við
vitum, freistingar og spilling. í
stuttu máli sagt: Eftir mínum kynn-
um af lúthersku hefur hún ekki
þann innri kraft til að bera sem þarf
til að standast þar á móti. Lúthersk-
una skortir burðarás kristninnar,
þar sem hún gætir ekki nægjanlega
fyrirmæla Krists er hann sagði: Ef
þér etið ekki hold Mannssonarins og
drekkið ekki blóð hans, hafið þér
ekki lífið í yður“ (Jóh. 6,53). Lúth-
erskan viðurkennir aðeins tvö
sakramenti og sinnir öðru þeirra lít-
ið. Hana skortir hið mikilvæga
sakrament iðrunarinnar (skriftir),
yfirbót er í engum hávegum höfð,
því síður meinlæti eða kenningin
um góðverk að ekki sé talað um það
að helga sig Guði í klausturlífi.
Lúther, sem sjálfur var munkur,
braut heit sín og kvæntist nunnu.
Um heilaga menn og konur er þagað
og hvatning Guðs í Biblíunni: Verið
heilagir, því ég er heilagur, er að
engu höfð. Ekki á að nefna boðorð,
aðeins „trú“.
Grein Heimis Steinssonar: „Það
rúmast allir," sem nýlega birtist í
Morgunblaðinu, er afar lúthersk að
þessu tilliti en miður biblíuleg.
Hann telur boðorð kross, sem
mönnum líki ekki við. En Jesús
sagði: „Ef þú vilt ganga inn til lífs-
ins, þá haltu boðorðin" (Matt. 19,17)
og ennfremur „Hver sem tekur ekki
sinn kross og fylgir mér, er mín ekki
verður" (Matt. 10,38). Og Páll post-
uli segir: „Ég ásetti mér að vita ekk-
ert á meðal yðar nema Jesú Krist og
hann krossfestan" (1 Kor 2,2). Ef
lútherskir menn vilja ekki fást við
„boðorð og góð verk“ er það trú, sem
er eins „dauð og líkaminn án anda“
eins og Jakob postuli kemst að orði
(Jak. 2,26).
En hafa lútherskir menn þá að
minnsta kosti sanna útskýringu á
Heilagri ritningu? Jesús sagði ekki
við Lúther: „Sá, sem á yður hlýðir,
hlýðir á mig, og sá sem yður hafnar,
hafnar mér“ (Lúk. 10,16), hann sagði
ekki heldur við Lúther: „Þú ert Pét-
ur, kletturinn, og á þessum kletti
mun ég byggja kirkju mína, og
máttur heljar mun ekki á henni
sigrast. Ég mun fá þér lykla himna-
ríkis" (Matt. 16,18), en allt þetta
sagði hann við Pétur og frá fyrstu
tíð var kristnum mönnum ljóst, að
Pétur hlyti að eiga sér eftirmann, og
hver skyldi það vera annar en eftir-
maður hans á biskupsstóli í Róm?
En veitir Guð þá kristnum mönnum
utan hinnar kaþólsku kirkju náð
sína og hjálp? Kaþólska kirkjan
álítur að svo muni vera ef menn eru
í góðri trú, þannig mega jafnvel
heiðingjar vænta freisunar.
Þá kemur fram sú spurning, hvort
dæma megi íslendinga eftir lúth-
erskri kenningu? Mér virðist, að
þeir muni fremur fáfróðir um kenn-
ingar sinnar eigin kirkju. Þeir lesa
sína biblíu ef þeir á annað borð
skeyta nokkuð um trúmál. Það kann
að virðast framandlegt, en ég tel að
sýna mætti fram á að jafnvel Lúth-
er sjálfur hafi hagað lífi sínu meira
eftir Biblíunni, jafnvel kaþólskri
kenningu, en samkvæmt þeim skoð-
unum, sem hann varð upphafsmað-
ur að. Hér á ég t.d. við þá virðingu
sem hann sýndi hinu heilaga
altarissakramenti og mat hans á
skriftum allt til síðasta dags. Og
hver var frjálslyndari og stórlynd-
ari en hann? Hann lagði einnig
áherslu á góð verk í sínu eigin lifi.
En þó svo að þessu hafi þannig verið
varið, þá má segja, að við misnotum
frjálslyndi og stórlyndi Guðs ef við
höfnum náð samkirkjulegs starfs og
virðum ekki bæn Jesú fyrir einingu.
„Þeir séu eitt, eins og vér erum
eitt, ég í þeim, og þú í mér ...“ (Jóh.
17,22). Ég óttast, að lútherska kirkj-
an á Islandi muni fara varhluta af
styrkri og nauðsynlegri handleiðslu
og leiðbeiningu, ef hún reynir ekki
að nálgast uppsprettulindir náðar
og upplýsingar móðurkirkjunnar i
samkirkjulegu starfi, einkum í sam-
bandi við sakramentin. Nýlega
mátti fylgjast með því hversu mik-
ilvæg heimsókn og leiðbeiningar
páfans voru fyrir kirkjuna í Hol-
landi. Þar var sungið: „Styrk þú
bræður þína“ (Lúk. 22,32). Hefur
nokkur lúthcrskur biskup umboð til
að gera það? Lúther sjálfur sagði:
„Sérhver skírður maður er páfi.“
Það var hlutverk nýafstaðinnar
prestastefnu að ræða hina sam-
kirkjulegu Lima-skýrslu. Mér virð-
ist augijóst, að þar kom enginn
raunverulegur áhugi á samkirkju-
legu starfi fram, og það er uggvekj-
andi, því ísland þarfnast þess.
Mér virðist þetta áhugaleysi
koma skýrt fram í rangtúlkun og
misnotkun hins sígilda texta „svo að
þeir séu eitt, eins og vér erum eitt,
ég í þeim og þú í mér, svo að þeir
verði fullkomlega eitt...“ (Jóh
17,22). í textanum er talað um al-
Séra Jón Habets
„Það var hlutverk ný-
afstaðinnar prestastefnu
að ræða hina samkirkju-
legu Lima-skýrslu. Mér
virðist augljóst, að þar
kom enginn raunveru-
legur áhugi á sam-
kirkjulegu starfi fram,
og það er uggvekjandi,
því ísland þarfnast
þess.“
gera einingu. Þýðir þetta algera
eðliseiningu eins og þá, sem Jesús
hafði við Föðurinn, hinn eina sanna
Guð? Hún er okkur ekki möguleg.
Þýðir það einingu í helgisiðum,
bænum eða málfari? Alls ekki, því
innan rómversk-kaþólsku kirkjunn-
ar eru til mismunandi helgisiðir. En
í hverju er þá einingin fólgin? Að
minnsta kosti í innihaldi trúarinn-
ar. Það er mismunandi innihald trú-
arinnar sem sundrar. Jesús notar
um þessa einingu líkinguna af vín-
viðnum og greinunum (Jóh. 15,1—6).
Páll notar líkingu af líkamanum (1
Kor. 10,17): „Vér hinir mörgu erum
einn líkami." Við vitum að Pétur og
Páll vara við sundrungu (1 Kor
3,3.4) og (2 Pét. 2,1): „Eins munu
falskennendur líka verða á meðal
yðar, er smeygja munu inn háska-
legum villukenningum.“ Af þessu
má draga eftirfarandi ályktun: Jes-
ús biður þess að við séum eitt f
trúnni, að innihald trúarinnar sé
eitt og hið sama.
Þá má spyrja hvernig presta-
stefna hafi notað þennan texta.
Augljóst bænarefni Jesú er látið
lönd og leið, textinn er misnotaður
til að finna afsökun fyrir sundrung-
unni með því að benda á að þar
standi ekki: „Þeir séu eins“. Sú
niðurstaða er ekkert annað en af-
sökun: Það er alls ekki nauðsynlegt
að við séum allir eins. Þannig er
krafan um einingu í trúnni bæld
niður og samviskan friðuð og í sömu
andrá gengið frá samkirkjulegum
hugsjónum. Þetta er álit mitt á
niðurstöðum prestastefnunnar.
Lútherskir prestar og þátttakendur
prestastefnu munu vita eins vel og
ég, hver það var, sem með undan-
brögðum breytti kröfum áðurnefnds
texta í afsökun fyrir sundrung-
unni... Orðrétt sagði einn prest-
anna: „Kristur vildi að við værum
öll eitt en ekki öll eins.“ Annar sagði
jafnvel: „Hver veit hver eru raun-
verulega fræði Guðs? Þetta er
dæmigerð lúthersk kenning og það
er rökrétt niðurstaða ef öllu kenni-
valdi er afneitað og hver maður er
sinn eigin páfi. Þetta minnir á
spurningu Pílatusar: „Hvað er sann-
leikur?" Af þessu má draga þá
ályktun, að kirkjunni sé það um
megn að segja til um og túlka inni-
hald trúarinnar. En hvers virði eru
þá orð Páls til Tímóteusar: „Varð-
veit það, sem þér er trúað fyrir, og
forðast mótsagnir hinnar rang-
nefndu þekkingar sem nokkrir hafa
játast undir og orðið frávillingar í
trúnni."
I áðurnefndri grein séra Heimis
Steinssonar tekst mér heldur ekki
að koma auga á umhyggju fyrir
samkirkjulegri einingu í trúnni.
Fyrirsögnin segir sitt: „Það rúmast
allir“. Og um Lima-skýrsluna segir
hann: „í raun og veru komumst við
hreint ekki svo skammt." Er hann
ekki heldur bjartsýnn þegar hvorki
hann né aðrir sýna nokkurn raun-
verulegan áhuga á samkirkjulegu
starfi? Hann hvetur einungis til
„trúar".
Hver er þá ástæðan fyrir þessu?
Skortir ef til vill kærleika? Okkur
mun ekki takast að taka bæn Jesú
alvarlega nema kærleikur okkar til
hans aukist. Kærleikur er undir-
staða samkirkjulegrar starfsemi.
Við skulum vona, að við þurfum
aldrei aö hlýða á orð engilsins í
Opinberun Jóhannesar, sem hann
mælti til safnaðarins í Laódíkeu
(Opinb. 3,16): „... af því að þú ert
hálfvolgur og hvorki heitur né kald-
ur, mun ég skyrpa þér út af munni
mínum.“ Þessi varnaðarorð gilda
fyrir okkur öll, undantekningar-
laust.

atvinna — atvinna — atvinna — atvinna — atvinna — atvinna J
Meinatæknar Rannsóknastofa mjólkuriðnaðarins óskar aö ráöa meinatækni til starfa viö júgurbólgu- rannsóknir. Uppl. á staönum. Rannsóknastofamjólkuriönaöarins, Laugavegi 162, Brautarholtsmegin. Gott framtíðarstarf 21 árs gömul stúlka óskar eftir góöri framtíöarvinnu. Er reglusöm og stundvís. Margt kemur til greina. Uppl. í síma 51816. Bakari óskast Vantar bakara til afleysinga út á land. Framtíö- arvinna kemur einnig til greina. Nánari upplýsingar í síma 94-4400.
raðauglýsingar — raðauglýsingar — raðauglýsingar
Atvinnuhúsnæði óskast
Ca. 150 fm húsnæöi óskast undir þjónustufyr-
irtæki. Upplýsingar í síma 687972 eftir kl. 8.30
á kvöldin.
íbúö óskast
Höfum verið beðnir aö útvega á leigu fyrir einn
umbjóðanda vorn rúmgóöa 5 herb. íbúö eöa
raöhús í Reykjavík, helst í Háaleitishverfi.
Fyrirframgreiösla.
Upplýsingar á skrifstofu vorri í síma 53590.
Ingvar Björnsson hdl.,
Pétur Kjerúlf hdl.,
Strandgötu 21, Hafnarfiröi.
Járniðnaðarvélar
Til sölu notaöar járniönaöarvélar. Fræsari,
rennibekkur, snittvél, vökvapressa, plötu-
klippur, kantpressa, smerglar, vökvatein-
klippur, punktsuöuvél. Einnig ventla- og
ventlasætaslípivélar o.fl.
Kistill, Smiöjuvegi E 30.
Sími 79780.
húsnæöi óskast
Iðnaðarhúsnæði
eöageymsluhúsnæöi óskast sem fyrst fyrir léttan
iðnað. Æskileg stærö ca. 30 fm og aö húsnæöiö
sé á jaröhæö. Uppl. í síma 10816 e. kl. 19.00.
Sérbýli óskast
Einbýlishús eöa raöhús óskast á leigu, helst í
Hafnarfiröi eða Garöabæ.
Tilboö leggist inn á augl.deild Mbl. fyrir 1.
ágúst merkt: „Sérbýli — 2517“.