Morgunblaðið - 11.08.1985, Blaðsíða 21

B 21
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 11. ÁGtTST 1985
Á leið yfir Lindá. Sum vatnsfttllin reyndnst nokkntt erflð.
Leiðin til Akureyrar var nokknð „lttnf“, laft af atað f Qttfurra manna leigubíl
frá BSÍ kl. 5 að morgni og ekki komið tfl Aknreyrar fyrr en eftir miðnætti.
Rúturnar fóru á tveimur dttgnm þeaaa leið.
Áð í Ódáðahrauni. Ekki var á ttræfnnum nm grttengan garð að ganga, eða
haga handa hestum.
góðan svefn í tjaldi við Gróðrar-
stöðina á Akureyri var daginn eftir
samið við Kristján á BSA um bíl,'
nú sjö manna bíl, til að komast f
Bárðardalinn. Gat hann ekki farið
fyrr en um kl. 7 um kvöldið, þar
sem allir bílar voru í flutningum á
fólki á skemmtun f Vaglaskógi. Þvf
ekki komist í svefnpokana í Vfðkeri
fyrr en kukkan hálf þrjú um nótt-
ina, sem ekki gerði til þar sem
næsti dagur fór í að búa farangur á
hestana. En lagt var af stað klukk-
an sex að morgni á langferðabrokki
suður Bárðardalinn eftir að hafa
feilt tjald og borðað morgunverð.
Ferðafólkið kom að syðsta bæ í
byggð austan Skjálfandafljóts kl.
9.30 og hitaði sér mat í sfðasta hag-
anum í Suðurárbotnum um ellefu-
leytið. Þá lá fram undan ódáða-
hraun, breitt, kolsvart og sandorpið
með einstaka grávíðishríslu á víð og
dreif, eins og Axel orðar þar í dag-
bók sinni. 1 suðvestri sást til
Dyngjufjalla og í þeim allmikill
snjór. Litlu austan við Dyngjufjöll
stendur Herðubreið eins og klettur
úr hafinu, hátt og hrikalegt, snævi
þakið að ofan. Víða þurfti að fara
mjög varlega, því hraunbungurnar
höfðu víða sprungið og þurfti að
gæta þess vel að baggahestarnir
rækju ekki baggana í grjótið og rifu
þá af sér eða í sundur. Urðu hey-
pokarnir því nokkuð götóttir. Nokk-
ur leit varð að Öskjuopi, sem lýst er
sem 500—1000 metra breiðu skarði,
er gengur gegn um fjöllin norðaust-
an til í Dyngjufjöllum. Þar var
mjög úfið hraun og illt yfirferðar.
En nú varð snjórinn að miklu liði,
því hann var svo mikill að allar
lautir og holur i hrauninu voru
huldar, en aðeins smánibbur stóðu
upp úr. Samt fóru hestarnir stöku
sinnum gegn um snjórinn og upp í
hné, en enginn meiddist þó. Rétt
fyrir neðan gfginn Vfti, sem lagði
frá megna brennisteinsgufusvælu,
var tjaldað.
Fáum árum áður hafði orðið gos
í Öskju og mátti sjá þess merki.
Axel segir frá því að í fjallgöngu
um nóttina sunnan Öskjuvatns hafi
þau stoppað við smá gfg, en þaðan
hafði hrauntunga frá 1926 oltið út í
vatnið og gufaði upp úr gjallinu.
Hitamælirinn hennar Rannveigar
sýndi frostmark niðri við vatnið
enda allir pollar lagðir og 7—8 stiga
hiti ofan í gjallhrúgunni, en 14—15
stig er komið var 15—25 sm ofan í
hana. En fjögurra stiga frost var
um nóttina í tjaldstað. Erfiðasti
kaflinn á þessari leið var þó vestan
megin við Öskjuvatn. Þar hafði
runnið nýtt hraun frá gfghólum
vestast í Dyngjufjöllum alla leið
ofan í vatnið og varð að fara þar
yfir til að komast út um Suðuropið.
Vegna snjóskaflanna var hægt að
komast yfir það allt, nema um 50
metra breiða rennu, þar sem varð
að „selflytja" hestana yfir og „guðs
mildi að við skyldum ekki lappa-
brjóta þá eða stórskemma", skrifar
Axel. Ellen lýsir því svo að karl-
mennirnir hafi næstum orðið að
bera hvern hestinn af öðrum yfir og
hún hafi sjálf átt nóg með að
bjarga eigin fótum á leiðinni yfir. í
suðvesturhorni Dyngjufjalla voru
nokkrir spánnýir sprengigígar og
hafði frá þeim runnið allstórt
hraun suður og niður að Jökulsá á
Fjöllum. Úr suðuropi niður á sand-
ana fyrir sunnan Dyngjufjöll er líð-
andi halli, mjög sandorpið hraun.
Varð að krækja fyrir nýja hraunið,
sem breiddist talsvert út yfir sand-
ana — hraunið mun hafa runnið
1930 og var tveggja tíma krókur að
komast fyrir það. Ellen getur þess
að J. Kock hafi nýtt snjóinn í
Dyngjufjöllum þegar hann var 1912
að þjálfa hestana fyrir ferðina yfir
Grænlandsjökul.
Þar fóru fiskibollur
og haframjöl
Nú var Jökulsá á Fjöllum fram-
undan og sögur fóru þar af kvik-
syndi og svaðilförum, en áin reynd-
ist svo snemma dags aðeins ríflega
á miðjar síður þótt straumhörð
væri. Eftir kortinu áttu að vera eft-
ir tvær kvíslar, en í ljós kom eftir
„herforingjaráðsfund í hraunbolla"
að þau höfðu farið yfir þær án þess
að þekkja þær. Fylgdarmaðurinn
hafði meðferðis langan broddstaf,
sem þeir Axel notuðu til að kanna
árnar, og einnig var hægt að nota
hann til að þreifa fyrir sprungum á
jöklinum. Þetta var löng dagleið,
frá klukkan fimm að morgni og
ekki farið að tjalda í Hvannalind-
um fyrr en klukkan að ganga sjö.
Þá kom í ljós sú óþægilega stað-
reynd að allar fiskibollurnar voru
kasúldnar í dósunum og voru þar
grafin 9 kg af bollum.
Þarna var gist í tvær nætur. Ekki
blés byrlega um að hægt yrði að
ganga á jökulinn f Kverkfjöllum,
því þoka var og rigning í 800—1000
metra hæð og var búið að búa upp á
hestana daginn eftir og lagt af stað
til baka í Herðubreiðarlindir um
flmmleytið daginn eftir er þau sáu
frá Kverkfjallarana að farið var að
birta upp. Þau tóku því stefnuna
suður með vesturhlíðum ranans og
upp í undirhlíðar Kverkfjalla þótt
bratt væri. Þar var stansað hjá
snjóskafli um kl. 2, svo að hestarnir
gætu fengið vatn. Vitanlega var
þarna ekki stingandi strá, enda
sýndi mælirinn 1000 m hæð þar
sem þau hófu gönguna. Til að svelta
ekki hestana alltof mikið var
ákveöið að fórna öllu haframjölinu,
sem mun hafa verið um 13 pund.
Átti Egill að sjá fyrir því, enda varð
hann eftir hjá hestunum.
Ætlunin var að ganga á hæsta
tind Kverkfjalla, sem er austanvert
við Kverkjökul og í um 1.800 m
hæð, en þegar göngufólkið kom upp
að jöklinum og sá hann allan í
heild, var of freistandi að ganga yf-
ir skriðjökulinn og á vestari hnjdk-
inn og skoða þessa miklu hveri
vestan til í fjallinu. Enda var komið
sólskin og suðlæg átt og jökullinn
búinn að hreinsa sig. Strax og kom-
ið var á skriðjökulinn bundu göngu-
menn sig saman, enda hafði til þess
verið tekinn með kaðall er átti að
halda um 300 pundum. Fyrir 50 ár-
um var ekki hægt aö kalla á hjálp
og fá þyrlu ef einhver færi I
sprungu. Hver var sjálfum sér
næstur. Filipus gekk fyrstur með
broddstaf Egils og mannbrodda
Axels, þá Ellen og Rannveig og Ax-
el var „arrieregarde", enda var það
besti staðurinn frá sjónarmiði
Ijósmyndarans.
Skriðjökullinn var ekki svo mikið
sprunginn fyrst, en um miðbik og
vestan til var hann talsvert úfinn
og þó nokkuð sprunginn. Nokkuð
bratt reyndist þó af jöklinum upp
vestara fjallið og snjórinn ofar f
fjallinu blautur af snjóbráð, svo að
göngumenn fóru ofan f allt upp á
miðjan legg í hverju spori. Varð að
höggva stiga f allharðan snjóskafl
upp brúnirnar af skriðjöklinum og
skrifar Axel að þetta hafi verið
hættulegast á öllu ferðalaginu. Ell-
en sökk einu sinni upp í mitti f
sprungu í skriðjöklinum og meiddi
sig dálítið á fæti. Varð úr að gengið
var eftir vestara fjallinu endilöngu
og niður á sama stað. En útsýni var
frábært og einkennilegt að sjá mót-
in þar sem jökull og sandur mætast
f um 20 m snarbröttu falli fram á
sandinn. Þarna gaf að líta bullandi
hveri undir jökli og var sagt að
þangað hefði enginn komið fyrr
nema fyrrnefndur Koch á leið sinni
yfir Vatnajökul. Efst i Kverkfjöll-
um var ferðalagið nákvæmlega
hálfnað og staðurinn þar sem hóp-
urinn sneri aftur. Um kl. hálf níu
Bladburóarfólk
óskast!
JMtargmiÞIiifetfe

Vesturbær
Tómasarhagi 32—57
Austurbær
Laugavegur 34—80
Njálsgata 24—112
Bergstaðastræti 1—57
Miöbær II
Úthverfi
Hraunbær 44—68
Ystibær og fl.
Þykkvabær og fl.
Þingás
Laugarásvegur 1—37
foswb°
0ndra«*W-se & ; senn
e\dhússto ' • blandar'/
9ra? T*é\hr»rWé\ °9
hakWave\> .n.ngabók
meBuPP 4900.
| Ver& W kr>
EINAR FARESTVEIT & CO. HF.
BERGSTAÐASTRÆ.TI I0A Sími I6995