Morgunblaðið - 11.08.1985, Blaðsíða 13

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUÐAGÚR 11. ÁGÚST 1966
B 13
breytingum sem urðu á þjóðfélag-
inu. Sá siður hélst að börnin voru
við búin og unnu foreldrunum,
sjálfsagt átt einhverjar skepnur
en ekki haft neitt sérstakt kaup.
En þegar kóm fram undir 1960
stóðu allar sveitir hér austan
sands mjög höllum fæti. Ég held
að það hafi bara verið mjólkursal-
an sem hélt fólkinu hér, en hún
komst á þá. Það hefðu annars svo
margir orðið að gefast upp að hin-
um hefði ekki verið vært.“
Það var ekki mitt fag
„Menn eru hér gamansamir
svona heldur og margir góðir
bændur. Þó er það misjafnt, ég
segi fyrir mig að ég hef aldrei get-
að náð árangri í búskap og hefi ég
þó haft mig allan við. Það var eins
og það dygði ekki og fyrir það hefi
ég haft miklu minna fyrir mig að
leggja en ella. Ég tel mig ekki
bónda. Þetta verða menn að hafa
fyrir guðs náð, þá gengur það. En
það var ekki gaman að þessu. Þó
menn vildu mennta sig og læra þá
var ekki aur til og maður var ekki
nógu harður og duglegur að
„redda" sér. Það var ekki mitt fag.
Þetta hafa sumir menn alltaf get-
að gert þó engir möguleikar væru
í sjónmáli ef viljinn var nógu mik-
ill. En ég er ekki ósáttur við mitt
hlutskipti. Maður hefur séð svo
marga sem hafa haft peninga eins
og skít og samt farið illa út úr
lífinu."
Víndrykkja
Þorbergur segir að drykkju-
skapur hafi ekki verið mikill á
Síðu og fáir séu þar alkóhólistar.
„Ég veit varla um neinn," segir
hann, „en sumum þykir vín
kannski helst til gott. Ég get ekki
láð mönnum það. Ég hef alltaf
drukkið brennivín, kannski ekki
frá því ég man eftir mér, en mjög
lengi — og aldrei farið flatt á því.
Þorði aldrei að slást, fannst það
ruddalegt. Það þótti afar karl-
mannlegt í gamla daga. í Grinda-
vík lenti ailtaf allt í slagsmálum
og þá var bara það sem gilti að
forða sér því þá var hver sleginn
sem til náðist þó hann hefði ekk-
ert til saka unnið.“
Trúmál
Talið berst að handleiðslu guðs
og trúmálum: „Ég býst við að ég sé
ekki trúmaður að áliti kirkjunn-
ar,“ segir Þorbergur, „en að mínu
eigin áliti þá trúi ég á æðri öfl. Ég
veit þau eru til og ég trúi á lif eftir
dauðann. Trúin á æðri mátt hefur
fylgt mannkyninu frá því það gat
staðið í lappirnar, það eru mér
næg sannindi." Nú verður stutt
hlé á samtalinu meðan Þorbergur
lætur hugann reika, svo segir
hann: „Hafi ég beðið um hjálp hef
i, ég fengið hana samstundis. Én ég
hef ekki oft beðið um aðstoð, mað-
ur hefði sjálfsagt átt að stunda
þetta meira. Ég bað ekki nema ég
gæti ekki „reddað" mér öðruvísi.
Þegar ég missti konuna þá var ég
illa staddur, orðinn 60 ára og var
þá oft einn hérna, leið ömurlega
og gat ekki sofið. Þá bað ég um að
þetta yrði fjarlægt frá mér og það
var gert og eftir það sofnaði ég á
hverju kvöldi eins og ekkert væri.
Ói Þetta fannst mér alveg áþreifan-
li legt.“
an
Reimleikar
Nú hníga samræðurnar í átt að
hinu yfirnáttúrulega. Þorbergur
hefur ákveðna skoðun á þeim mál-
um. „Það er ekkert yfirnáttúrulegt
til, menn eiga bara eftir að skilja
ýmislegt." Þorbergur segist fátt
hafa reynt í þessa veru — og þó:
„Það var eitt sinn á gamlársdag,
hjarn var yfir öllu, ég var að koma
upp túnið um þrjúleytið um dag-
inn. Þá sé ég að stúlka kemur
gangandi hér að vestan og er held-
ur kuldaleg, kippir kápukraganum
upp fyrir eyrað og snýr höfðinu
undan veðri, hafði það á hlið. Ég
vissi strax að þetta gat ekki verið
stúlka af venjulegri gerð, enda
gekk hún upp fyrir bæinn, ég fór
samt strax og gáði að henni en
hafði ekkert uppúr því. Hún hefði
ekki getað horfið á svona skömm-
um tíma hefði allt verið með
felldu.“
Þessu næst fer Þorbergur að
rifja upp frá bernsku sinni atvik
sem erfitt er að skýra: „Hér hafði
allt verið í eyði áður en við flutt-
um hingað og byggðum upp. Það
er oft sagt að við slíkar kringum-
stæður safnist ýmislegt fyrir og
nokkuð var það að þegar við vor-
um háttuð uppi í baðstofu þá var
iðulega farið að vinna í eldhúsinu
sem var annað hús til hliðar. Það
glamraði í diskum og bollum og
við krakkarnir vorum að spyrja
mömmu hver væri í eldhúsinu.
Hún sagði að við skyldum ekki
fást um það, það væru sjálfsagt
einhverjir sem þyrftu að brúka
það. Svona gekk þetta í nokkur ár,
en svo hætti það. Ég held að þetta
hafi verið ákaflega saklaust."
Stjórnmál
Þorbergur verður svolítið sposkur
á svip þegar talið berst að stjórn-
málum, segist eiginlega alveg vera
búinn að losa sig við pólitíska
skoðun. „Hafi maður aðhyllst ein-
hvern flokk,“ segir hann „þá hefur
hann alltaf brugðist að einhverju
leyti. Ég er ekki að halda því fram
að stjórnmál verði ekki að vera, en
þetta hefur nú einhvern veginn
farið svona hjá mér. Fyrst að-
hylltist ég íhaldsflokkinn, fram-
sóknarmaður var ég aldrei, en dá-
lítið var ég til vinstri, jafnaðar-
maður og sósíalisti. Það varði í
nokkur ár en svo varð ég fyrir svo
miklum vonbrigðum að ég gafst
upp á þvi. Núna finnst mér að þó
einkaframtakið sé varasamt þá
megi vera að það sé það sem gildi.
Ég veit að hitt hefur mikla yfir-
burði, en það er svo misnotað að
það verður verra. Ef menn ætla að
stunda samvinnu og sameignar-
stefnu þá sé ég ekki annað en það
verði að vera eitthvað öðruvísi
fólk en nú er.“
Heimspekilegir þankar
Frá stjórnmálunum berst talið
að sannleikanum. Þorbergur ligg-
ur ekki á skoðun smni í þeim efn-
um: „Það er gott og blessað að
segja sannleikann þegar það á við,
en ef menn segðu alltaf sannleik-
ann, hvernig færi það? Oft má
satt kyrrt liggja og meira en það,
þannig verður það oft að vera ef
ekki á allt að fara í háa loft.“ Nú
verður Þorbergur þögull og inn-
hverfur um stund en segir svo:
„Ég hef hugsað mikið, enda yfir-
leitt unnið einn. Hef verið gjarn á
að hugsa heimspekilega. Það pass-
ar ekki að hugsa mikið um það
sem ekki verður látið í askana.
Þetta vissi margur og græddi á því
peninga. Ég hafði fáa til að ræða
við um það sem mig helst langaði,
t.d. tækniundur, rúm og tíma og
það sem skrifað var um slíkt efni.
En fólk braut ekki heilann um
þetta og las ekki slíkar bækur."
Sögur af náunganum
„Ég er afar vandlátur á sögur að
segja frá,“ segir Þorbergur, „sum-
um finnst ýmislegt merkilegt og
jafnvel fyndið sem mér finnst
ekki. Fólk segir mér heldur ekki
frá neinu. Það sniðgengur mann af
því maður hefur ekki áhuga. Því
finnst ég líklega eitthvað daufur
að ræða málin. Ég frétti oft ekki
fyrr en seint ýmislegt sem fólki
hefur þótt gott að hafa á milli
tannanna. Ef fólk hefur þurft að
ræða það sem gerðist í sveitinni
þá hefur það ekki komið á þetta
heimili. Það er alveg pottþétt að
sækjast sér um líkir.“
Þorbergur hefur orð á þeirri
skoðun sinni að mörg óþægindi og
jafnvel sjúkdómar stafi af miklum
hraða og áhyggjum manna af sér
og sínum og ótta manna við að
þeir séu útundan i lífinu. Hann
segir að streita hrjái menn lítið í
Síðusveit og sjálfur hafi hann ver-
ið algerlega laus við þá plágu.
Hann hnykkir á skoðun sinni með
því að segja: „Andlegheitin, það er
stóra stykkið í lífinu, líkaminn er
tæki sem notað er og sé andlega
lífið í flækju þá er líkamanum
hætt.“
Texti: Guðrún Guðlaugsdóttir
Myndir: Benedikt Jónsson
SKIPHOLTI 31

óofeyrac mL eg
L7 LíCsRevr 3S La
1 u Stórkostleg Tíbetsferð í boði
n
í október efnir Kínversk - íslenska menningarfélagið og Ferða-
skrifstofa stúdenta til ævintýraheimsóknar til Tíbets fjallalandsins
mikla, sem kallað hefur verið „þak heimsins.“
19 dagar í október: Reykjavík - London - Peking - Tíbet.
Fyrsta ferð íslendinga til Tíbets!
Flogið verður út til London þann 18. október og heim aftur þaðan
þann 7. nóvember. Hægt er að dveljast lengur í London ef óskað
er.
TÍBET, fjallalandið mikla, „þak
heimsins", hefur lengi verið nær lokað
land. í október gefst 12 íslendingum
færi á, í fyrsta sinn, að heimsækja þetta
einstaka land, sem m.a. geymir hæsta
fjall veraldar, MT. EVEREST, upptök
helstu stórfljóta Asíu, ævaforna og
heillandi menningu og óteljandi
leyndarmál.
FERÐATILHÖGUN:
Flogið verður til PEKING, þar sem dvalið
verður í þrjár nætur. Þaðan er flogið til
hinnar fornu höfuðborgar XIAN þar sem
stoppað er í tvo daga. Á sjötta degi er flogið
til CHENGDU, höfuðborgar Sichuan- fylkis
og dvalið þar í tvær nætur. Á áttunda degi
er flogið vestur til LHASA, höfuðborgar
Tíbets, sem er í 3600 m hæð yfir
sjávarmáli. Þaðan er ekið um hrikalegt
fjalllendið, um kvikfjárræktar- og akuryrkju-
lönd, til XIGAZE, næststærstu borgar
landsins. Á þrettánda degi verður haldið til
baka frá LHASA til PEKING, þar sem
dvalið verður tvær síðustu nætur þessarar
ævintýralegu og einstæðu ferðar.
Fararstjóri í þessari ferð verður
Kristján Jónsson, reyndur leiðsögu-
maður og þaulvanur austrinu.
* ath. ferðir okkar eru ekki bara fyrir
námsfólk, þær eru fyrir ALLA.
GÓÐIR GREIÐSLUSKILMÁLAR
Innifalið í verði ferðarinnar:
- Allar flugferðir, lestarferðir og siglingar.
- Hótelgisting i tveggja manna T-
herbergjum með baði. ^ ,
- Fullt fæði, kínverskt eða \
vestrænt, eftir óskum hverju sinni. M
- Allarskoðunarferðir, “
skemmtiferðir, leiksýningar, ^_____
fjðlleikasýningar FF R F)A
- Kinversk leiðsðgn blvKJ ib | UrA
- Islenskur leiðsögumaður. STÚDENTA
Hringbraut. sími 16850
„Heimurinn er stór bók. Þeir sem aldrei ferðast
að heiman lesa aðeins eina síðuna." -Ágústínus.