Morgunblaðið - 24.09.1985, Síða 26

26
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 24. SEPTEMBER1986
Gordievsky
vissi um njosn-
ir Treholts
Flýtti Treholt-málið fyrir flótta hans?
Osló, 23. septcmber. Frá Jsn Erik Lssre, fréturitara MbL
SOVÉSKI KGB-maðurinn Oleg
Gordievsky, sem leitaöi hælis S Bret-
landi, hafði lengi látið leyniþjónustur
á Vesturlöndum vita af því, að í
Noregi hefðu Sovétmenn mikiivæg-
an mann á sínum snærum. Lengst
af vissi Gordievsky hver maðurinn
var en svo komu allt í einu skilaboð
frá honura: Maðurinn heitir Arne
Treholt. Nokkrum mánuðum síðar
var Treholt handtekinn.
Frá þessu segir í blaðinu Verd-
ens Gang, sem hefur fréttina eftir
„áreiðanlegum“ heimildum, en það
hefur raunar áður sýnt sig, að
blaðið hefur mjög trausta heim-
ildamenn innan norsku leyniþjón-
ustunnar.
Gordievsky var i sömu KGB—
deild og Gennady Titov, tengiliður
Treholts, eða i þriðju svæðisdeild-
inni, sem hefur á sinni könnu
njósnir í Bretlandi, á Norðurlönd-
um, i Ástralíu og á Nýja-Sjálandi.
Gordievsky skýrði vestrænum
leyniþjónustum fyrst frá því, að í
Noregi hefði KGB náð tangarhaldi
fram fyrir luktum dyrum. Gordi-
evsky bað þó ekki um hæli í Bret-
landi fyrr en mörgum mánuðum
eftir réttarhöldin, sem sýnir, að
nafn hans hefur ekki lekið út. í
blaðinu eru þó vangaveltur um, að
Treholt-málið hafi flýtt fyrir því
að hann flýði, því að hann hafi
óttast, að upp um sig kæmist í
kjölfar þess.
Treholt
Gordievsky
á mjög mikilvægum manni. Síðan
sagði hann frá því hvaða skjöl og
hvaða upplýsingar þessi norski
njósnari hefði látið KGB fá og það
fylgdi með, að KGB teldi þennan
njósnara vera meðal þeirra mikil-
vægustu sem Sovétmenn hefðu
nokkru sinni haft.
Nokkrum mánuðum fyrir hand-
töku Treholts gat Gordievsky stað-
fest þær grunsemdir, sem þegar
lágu á Treholt, og skýrt frá nafni
hans.
f Verdens Gang segir, að upp-
lýsingar Gordievskys hafi verið
lagðar fram í réttarhöldunum
gegn Treholt, sem þá hafi farið
Veður
víða um heim
Lasgvt Mawt
Akurayri 7 akýjaó
Amslerdam 10 18 akýjaó
Aþona 19 31 heiöekírt
Barcelona 26 heióaklrt
Berim 10 15 akýjað
BrUasel 9 20 akýjað
Chicago 16 23 akýjað
OuWln 14 18 heióakirl
Feneyjar 27 heióakiri
Frankfurt 10 29 akýjaó
Gení 11 27 heióskirt
Helainki 4 12 heióskirl
Hong Kong 26 30 heióakirt
Jerusalem 17 32 heióakirt
Kaupmannah. 7 13 heióakírt
Laa Patmaa 29 hetóakirt
Uaaabon 16 27 heióakiri
London 15 20 heióakíri
Loa Angelea 17 30 heióakirt
LÚxemborg 20 skfeó
Malaga 25 skýjaó
MaHorca 28 tóttakýjeó
Miaml 25 31 heióakírt
Montreal 11 22 akýjaó
Moakva 6 10 akýjaó
New Vork 20 24 afcýjaó
Oaló 1 13 heióakirt
Paria 16 28 akýjaó
Peking 10 20 heiðakírt
Reykjasik 9 akýjaó
Rióde Janeiro 15 25 heióskirt
Rómaborg 13 34 heióakirt
Stokkhóhnur 5 12 heióakíri
Sydney 10 22 heióskirt
Tókýó 16 20 rigning
Vínarborg 16 27 heiðskirl
Þórsholn 8 akýjað
Fjöldi eldri embættismanna innan kínverska kommúnistaflokksins bauðst til að segja af sér í síðustu viku til þess
að hleypa yngri mönnum að. Þessir tveir Kínverjar sjást hér standa fyrir framan Hlið hins himneska friðar í
Peking og halda á tveimur blöðum, öðru á ensku en hinu á kínversku, þar sem skýrt var frá þessum afsögnum.
Kína:
Þingi kommúnista-
flokksins lokið
Deng boðar strangari flokksstefnu á ný
Pekinx, 23. september. AP.
SÉRSTOKU þingi kínverska kommúnistaflokksins lauk í dag með því að
samþykkt var ályktun þar sem flokksfélagar voru alvarlega varaðir við
„hættulegum áhrifum" kaptalismans og hvers konar spillingu í framtíðinni.
Leiðtogi flokksins, Deng Xiao-
ping, var ómyrkur í máli í ræðu,
sem hann flutti. Sagði hann, að
einungis sósíalisminn gæti „bund-
ið enda á þá græðgi, spillingu og
óréttlæti, sem kapaitalisminn fel-
ur í sér“. Þrátt fyrir framleiðslu-
aukningu undanfarinna ára hefði
ekki verið unnt að „útrýma skað-
samlegum áhrifum kapitalismans
að fullu“. Þess í stað væri ljóst, að
margt slæmt, sem horfið hafði eft-
ir byltinguna, hefði „lifnað við að
nýju“.
Hagfræðingurinn Chen Yun,
sem er áttræður að aldri og lengi
hefur átt sæti í stjórnmálaráðinu,
gagnrýndi harðlega það fólk, þar á
meðal suma flokksfélaga, sem
hann sagði, að hefðu horfið af
braut sósíalisma og kommúnisma
og snúið „baki við alþýðunni".
Báðir þessir menn lögðu áherzlu
á afturhvarf til hreinni flokks-
stefnu og marxískrar hugmynda-
fræði á ný. Þetta vekur athygli
sökum þess, að það stingur 1 stúf
við stefnu kínverska kommúnista-
flokksins að undanförnu, en þar
hefur verið stefnt markvisst að
umbótum í efnahagslífinu og á
mörgum öðrum sviðum þjóðlífs-
ins.
Hin nýja miðstjórn flokksins
kemur saman á morgun, þriðju-
dag, til að kjósa nýja menn í þau
sæti í stjórnmálaráði flokksins,
sem losnað hafa að undanförnu.
Nú eru 10 sæti laus af alls 24 sæt-
um í stjórnmálaráðinu vegna af-
sagna, sem áttu sér stað 16 sept-
ember sl.
Á flokksþinginu nú, sem var hið
fyrsta sinnar tegundar í 30 ár, var
samþykkt einróma fimma ára
áætlun fyrir árin 1986 til 1990. Þar
er gert ráð fyrir 7% hagvexti ár-
lega í stað 10% frá árinu 1980.
Deng flokksleiðtogi lýsti undan-
förnum 7 árum sem þeim beztu í
36 ára sögu Kínverska alþýðulýð-
veldisins. Þetta tímabil hefur ein-
kennzt af þeirri viðleitni að af-
nema hið róttæka yfirbragð, sem
setti svo mikinn svip á allt þjóðlíf-
ið og komst á í tíð Mao Tse Tungs.
„Það hefur ekki verið auðvelt að
koma þessum breytingum á. Það
er einkum tvennt, sem við höfum
gert. Við höfum bætt úr því, sem
miður fór, og byrjað umfangs-
mikla umbótaáætlun á öðrum
sviðum,“ sagði Deng.
Deng hvatti jafnframt meðlimi
flokksins, sem nú eru um 40 millj-
ónir, að iðka sjálfsgagnrýni og
forðast hvers konar spillingu. Að
undanförnu hafa mörg fjármála-
hneyksli verið afhjúpuð í Kína,
þar sem um stórar fjárhæðir hef-
ur verið að ræða, stundum margar
milljónir dollara.
Norska ríkisútvarpið:
Fréttamenn sakað-
ir um hlutdrægni
Ósló, 23. sepL AP.
RÁÐAMENN í norska ríkisútvarp-
inu hafa ákveðið að taka til athugun-
Blaðakóngurinn
Springer látinn
Berlín, 23. september. AP.
ÞÝSKI blaðakóngurinn Axel Springer er látinn, 73 ára að aldri. Springer-
fyrirtækið hefur tilkynnt að hann hafl dáið á sunnudag eftir skammæ og
óvænt veikindi. Klaus-Dieter Nagel, aðalaðstoðarmaður hins látna blaðajöf-
urs, sagði á mánudag að dánarorsök hefði ekki enn verið ákvörðuð. Hann
sagði að Springer hefði þjáðst af hitasótt og hjartveiki en síðan fengið
lungnabólgu. Nagel sagöi að Springer hefði verið fluttur á gjörgæsludeildina
í Martin Luther-sjúkrahúsinu 17. september sl.
Springer var búsettur og hafði
aðalstöðvar fyrirtækis sins f hinni
tvískiptu Berlínarborg til að und-
irstrika hina and-kommúnísku
hugsjón sína, sem skýrt kom fram
f greinum og leiðurum í dagblöð-
um hans og tímaritum.
Fyrsta blaðið sem hann gaf út
var „Hörzu“, útvarpsdagskrár-
kynningarblað sem hóf göngu sfna
1946 og gefið er út nú í 4 milljón-
um eintaka á viku.
Dagblaðið Bild, sem stofnað var
1952, hristi á sínum tfma upp f
hinum evrópska blaðaiðnaði. Það
var einkum ætlað fólki sem ferð-
aðist með strætisvögnum og neð-
anjarðarlestum og kemur nú út í 5
milljónum eintaka á viku. Það er
fullt af myndum af nöktum og
hálfnöktum konum, íþrótta-
fréttum, glæpafréttum og pólitísk-
um fréttum í æsifregnastfl. Bild
hefur orðið fyrirmynd sfðdegis-
blaða í Evrópu og reyndar víðar.
En Bild flytur einnig alvarlegt
efni — hin nánu tengsl sem blaðið
hefur við ríkisstjórn Helmuts
Kohl hefur gert ritstjórn þess fært
að verða á undan öðrum með stór-
fréttir, svo sem af njósnahneyksl-
inu sem nú stendur yfir f Bonn.
Axel Springer.
Meðal þeirra stórblaða er
Springer-samsteypan, sem hefur
um 11 þúsund manns á launaskrá,
gefur út, er hið útbreidda blað Die
Welt — harðsnúið íhaldsamt
dagblað sem þekkt er fyrir árás-
argjarnar fréttir um erlenda við-
burði og náin tengsl við núverandi
samsteypustjórn hægriflokkanna.
Hinum íhaldssama Springer var
mjög umhugað um „spurninguna
um Þýskaland" — föðurlandi hans
var að lokinni síðari heimsstyrjöld
skipt í tvennt, og varð þannig að
víglínu kalda stríðsins. Nánir að-
stoðarmenn Springers segja að
útgáfustarfsemi hans hafi haft
fjögur meginmarkið: Sameiningu
þýskrar þjóðar, sætt milli Þjóð-
verja og gyðinga, höfnun póli-
tískra öfgahópa og varðstöðu um
frjálst markaðskerfi.
Springer varð fyrir mörgum á-
föllum í persónulegu lffi sínu. Son-
ur hans sem rak vel þekkta ljós-
myndamiðlunarskrifstofu f Evr-
ópu, réð sér bana með skamm-
byssu árið 1980. Barnabarni hans,
Axel Sven Springer, var rænt úr
svissneskum heimavistarskóla f
janúar sl. en hann var þó látin
laus án þess að lausnargjaldið
væri greitt.
Springer var sonur útgefenda
smáblaðs í Altonaúthverfi Ham-
borgar og byrjaði sem aðstoðar-
maður föður sfns. Hann gekk ekki
í her nasista f síðari heimsstyrj-
öldinni af heilsufarsástæðum.
Uppgangur Springer-samsteyp-
unnar á árunum eftir strfð varð
samstiga vestur-þýska „efnahags-
undrinu“ er þjóðin reis úr rústum
styrjaldarinnar á nokkrum árum.
ar þær ásakanir, að fréttamenn
stofnunarinnar hafl gert sér far um
að segja sem mest og best frá mál-
flutningi vinstrimanna I kosninga-
baráttunni en látið undir höfuð leggj-
ast að gera frambjóðendum borgara-
flokkanna sömu skil.
Egil Sundar, ritstjóri Aften-
posten, segir f grein i blaðinu, að
norskir vinstrimenn standi I mik-
illi þakkarskuld við ríkisútvarpið,
sér í lagi við sjónvarpið. Nefndi
hann m.a., að Káre Willoch, for-
sætisráðherra, hefði farið fram á
það við forráðamenn sjónvarpsins,
að hann fengi að leiðrétta hreinar
vitleysur, sem komið hefðu fram f
kosningabaráttunni, en verið þver-
lega neitað. Segir Egil, að forsætis-
ráðherrann hafi fengið miklu
minni umfjöllun en flestir aðrir.
Ríkisútvarpið hefur svarað þess-
ari gagnrýni með því að birta tölur
um þann tíma, sem flokkarnir
fengu, en samkvæmt þeim virðist
á engan hallað. Borgaraflokkarnir
svara því aftur, að ekki sé verið
að gagnrýna tímann, heldur þann
hátt, sem hefði verið á umfjöllun-
inni. Bjartmar Gjerde, útvarps-
stjóri, er mjög ósammála þessari
gagnrýni en telur þó hagsmunum
útvarpsins best borgið með því að
láta kanna ofan í kjölinn hvað
hæft er í henni.