Morgunblaðið - 24.09.1985, Blaðsíða 47

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR24. SEPTEMBER1985
47
Bergsteinn Gizurarson
raforku samkvæmt smásölugjald-
skrá heldur samkværut samningi,
og á lægra verði. í síðasta dálki
samnorrænu töflunnar er miðað
við 800 Gwh notkun á ári og 8000
stunda nýtingartíma. Uppgefið
raforkuverð er nú allt í einu orðið
lægst. Hér mun vera miðað við
verð raforku til ÍSAL, sem alls
ekki á heima í þessum saman-
burði. Á hinum Norðurlöndunum
er miðað við taxta til stórra not-
enda en ekki sérsamninga eins og
við ÍSAL. f Noregi er verð raforku
til álvera t.d. lægra en það er hér
til ISAL. Eðlilegast hefði því verið
að halda sig við taxta Rafmagns-
veitu Reykjavíkur, þó augljóst sé
að hann á ekki heldur við í þessum
samanburði. Miðað við afltaxta
Rafmagnsveitu Reykjavíkur og
8000 stunda nýtingartíma hefði
verið orðið 1,34 kr. á kílówatt-
stund eða 37 aurar sænskir. Sam-
kvæmt afltaxta gjaldskrár Raf-
magnsveitu Reykjavíkur er lág-
mark 30 kílówött í afli og til dæm-
is lágmarksnotkun 75.000 kwh á
ári miðað við 2500 stunda
nýtingartíma. Að öðru leyti ræður
nýtingartíminn verðinu og ekki
skiptir máli hvort keyptar eru
100.000 kílówattstundir eða 1
milljón.
Samkvæmt afltaxta RR var raf-
orkuverð 1/6 ’84 eftirfarandi:
Nýtingartími fsl. kr/kWh n kr/kWh
2500 stundir 2,47 0,67
4000 stundir 1,85 0,50
5000 stundir 1,65 0,45
8000 stundir 1,34 0,37
Menn geta gert sér til gamans
að bera þetta saman við verðið á
hinum Norðurlöndunum og er
þetta verð greinilega á líku bili og
í Danmörku. Það verður að hafa í
huga, að þar er um miklu stærri
notendur að ræða og í slíku tilfelli
myndi verðið hér að öllum líkind-
um lækka vegna sérsamninga. f
málflutningi greinarhöfunda FÍI
voru bornar brigður á að það raf-
orkuverð er undirritaður setti
fram með nýtingartímana 2500 og
4000 stundir væri rétt. Ekki þarf
annað en lesa grein hans er skrif-
uð var undir nafni Ffl til að sjá,
að þar er ekki farið með rétt mál
og að verð reiknað eftir taxta
Rafmagnsveitu Reykjavíkur í feb.
1985 á hér ekki við heldur verð frá
júní 1984 eins og kemur fram hér
að framan. Það hlýtur að vera
ljóst að sú staðhæfing, að íslensk-
ur iðnaður kaupi að jafnaði raf-
orku á 150% hærra verði en á hin-
um Norðurlöndunum stenst ekki.
Þetta stenst þegar um er að ræða
iðnfyrirtæki með svo litla eða
óhagstæða raforkunotkun að það
verður að kaupa hana á heimilis-
taxta og þá einungis í samanburði
við sum Norðurlandanna. Þegar
notkunin er meiri og nýtingartími
hagstæðari er þessi munur miklu
minni. Niðurstöðu könnunar FÍI,
sem vel að merkja er ekki lokið,
hefði mátt lýsa með því að segja:
„íslensk iðnfyrirtæki eru mörg
smá og með svo litla raforkunotk-
un að þau verða að kaupa raforku
eftir heimilistaxta, sem er hæstur
hér á Norðurlöndunum."
Hér á landi hefur sú stefna ráð-
ið gangi mála að halda rafhitun
húsnæðis á- mjög lágu verði en
hækka í þess stað aðra taxta og þá
sérstaklega taxta fyrir heimilis-
notkun. Draga má þá ályktun af
þeim samanburði sem gerður hef-
ur verið á raforkuverði á Norður-
löndum, bæði töflu Ffl og sam-
norrænu töflunni, að þessar töflur
gefa alis ekki raunhæfar og réttar
upplýsingar.
Það kom fram í grein talsmanns
Ffl að íslensk iðnfyrirtæki eru
smá í samanburði við iðnfyrirtæki
á Norðurlöndum. Þetta hefur auð-
vitað áhrif á það orkuverð sem
fyrirtækin greiða. Lítill notandi
greiðir hærra verð og á erfiðara
með að nýta sér taxta sem byggj-
ast á nýtingartíma og magni. Lág-
markskrafa hlýtur að vera, að hér
sé verið að bera saman sambæri-
lega taxta. Eflaust mætti lækka
kröfuna í afltaxta Rafmagnsveitu
Reykjavíkur um keypt afl, sem er
nú 30 kw, og það þýddi lækkað
raforkuverð fyrir sum iðnfyrir-
tæki. Að öllum líkindum hækkaði
þetta samt raforkukostnað þeirra
fyrirtækja er keyptu minni raf-
orku en þau mörk gerðu ráð fyrir.
Raunar er sú niðurstaða, að fyrir-
tæki, sem nota ekki meiri raforku
en meðalheimili, greiði sama taxta
eða heimilistaxta, í samræmi við
yfirlýsta stefnu FÍI.
Stefna FÍI er, að það sem ráði
verði raforku sé hvernig raforkan
sé notuð eða magn og nýtingar-
tími, en ekki til hvaða nota. Skyn-
samleg stefna stjórnvalda væri ef-
laust að reyna að hlúa að smáum
og uppvaxandi iðnfyrirtækjum en
haldbetra gæti verið að gera það á
öðrum sviðum en því, að mismuna
notendum raforku í þessum not-
endaflokki. Þeim notendum, er
nota raforku í meira mæli til iðn-
aðar, gefst kostur á lægra verði
eins og bent hefur verið á hér að
framan og fyrr. Athugandi væri
samt, hvort ekki væru möguleikar
á að minnka þann skatt er þeir
greiða nú til jöfnunar rafmagns-
verðs í landinu. Þetta kæmi jafnt
til góða iðnaði í Reykjavík sem
annars staðar á landinu.
Vandasamur
samanburður
Samanburður á raforkuverði
milli landa er mjög vandasamur.
Hér kemur til mismunandi gengi,
gengisbreytingar, gjaldskrár-
breytingar og það að taxtar eru
mjög mismunandi í eðli sínu. Töfl-
ur FÍI og samtaka iðnaðar á Norð-
urlöndum eru dæmi um það
hvernig tekst til stundum. Það fer
ekki á milli mála, að raforkuverð
er í dag hærra hér á landi en á
hinum Norðurlöndunum en fyrir
því geta verið eðlilegar orsakir og
tímabundnar. Á það má benda að
fyrirhuguð er mikil hækkun raf-
orku í heildsölu í Noregi, og í Sví-
þjóð stendur til að leggja niður
framleiðslu með kjarnorku. Þetta
getur þýtt mikla hækkun raforku í
þessum löndum á næstunni og síð-
ar. Samkvæmt sænskum upplýs-
ingum var verð raforku þar í landi
á áratugnum 1950—60 tvisvar til
þrisvar sinnum hærra að raun-
verði en nú. Þetta var tímabil mik-
illa framkvæmda í raforkumálum
þar líkt og hér hefur verið á und-
anförnum árum.
Á hinum Norðurlöndunum eru
nú raforkukerfi mikið til afskrifuð
og vaxtakröfur allt aðrar en hér
auk þess sem þau njóta þeirra
hlunninda er samtenging við önn-
ur lönd gefur. Við höfum nú ný-
lokið mikilli uppbyggingu raf-
orkukerfis okkar til almennra
þarfa og sá reikningur er ógreidd-
ur og á háum vöxtum. Það má að
endingu minna FÍI á það, að í iðn-
aði getur raforkuskortur orðið
mjög kostnaðarsamur. Að mati
flestra sem um þetta atriði hafa
fjallað er miklu hagstæðara að be-
ra nokkurn aukakostnað vegna
umfram orku og öryggis í raforku-
kerfi en bera kostnað vegna
raforkuskorts og óöryggis í raf-
orkumálum.
Það liggja ekki fyrir neinar end-
anlegar niðurstöður um það að
raforka hér sé óeðlilega dýr, þegar
á heildina er litið. Aftur á móti er
óhætt að slá því föstu að hún hefði
getað verið ódýrari í dag ef aðrar
leiðir hefðu verið farnar í orku-
málum.
Þá er líka sá möguleiki fyrir
hendi að orkan gæti hafa orðið
dýrari ef verr hefði til tekist.
Ilöíundur er yerkfnedingur og á
sæti í orkurerA.snefnd.
HJA OKKUR
CANCA VIÐSKIPTIN CLATT
# VID ERUM í hjarta borgarinnar vid Brautarholt.
# VID HÖFUM rúmgóöan sýningarsal og útisölusvæði.
# VID BJÓÐUM mikið úrval notaðra bíla af öllum gerðum.
# VID VEITUM góöa og örugga þjónustu
Vlð höfum opiö mánud. - föstud. fcf. 9
og laugartf. kf. iO « f 9

- f 9
BRAUTARHOLTI 33 -SÍMI: 6212 40

HT',I

0