Morgunblaðið - 04.10.1985, Blaðsíða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 4. OKTÓBER1985
Hverfum frá
skattaleiðinni
— eftir Ólaf B. Thors
Af fréttum að dæma mun vanta
um tvo milljarða króna til að end-
ar nái saman hjá ríkissjóði á
næsta ári að óbreyttum skatta-
ráðstöfunum. Það má jafnframt
merkja að nú eigi ekki að brúa
bilið með erlendum lánum eins og
svo oft áður, heldur eigi að hækka
óbeina skatta og ganga skemmra
en fyrirhugað var f lækkun á
tekjuskatti.
Það er út af fyrir sig fagnaðar-
efni að nú sé ákveðið að stemma
stigu við erlendum lántökum sem
hafa ýtt undir verðbólgu og farið í
neyslu og fjárfestingar sem
standa ekki undir greiðslubyrð-
inni. Á hinn bóginn er ástæða til
að vara eindregið við framkomn-
um hugmyndum um auknar
skattaálögur sem eru handahófs-
kenndar og bera vitni ótrúlegri
skammsýni um áhrif þeirra.
Á þessum áratug hefur hagvöxt-
ur á íslandi verið talsvert lægri en
hagvöxtur þeirra þjóða sem við er-
um vön að bera okkur saman við.
Ástæðurnar eru að einhverju leyti
fólgnar í ytri aðstæðum en eru án
efa í talsverðum mæli heimatil-
búnar. í þessu sambandi virðist
skilningur almennt hafa farið
vaxandi á því að hér eigi sífellt
aukin ríkisafskipti hlut að máli,
að þau séu til þess fallin að grafa
undan verðmætasköpun og þar
með lífskjörum. í þeim löndum
þar sem þessi almenni skilningur
hefur náð að festa rætur í stjórn-
arstefnunni hefur efnahagsaf-
koma verið hvað best. Mönnum
þar hefur verið ljós sú staðreynd,
að í heimi vaxandi samkeppni og
sífelldra tæknibreytinga, sem
bjóða stöðugt upp á nýja mögu-
leika, er fyrir mestu að ríkið tor-
veldi ekki eðlilega og vakandi sókn
einstaklinga til bættrar lífsaf-
komu, takmarki ekki samkeppnis-
hæfni þeirra.
Það er þess vegna sorglegt til
þess að vita, að einmitt þegar mest
ríður á að íslendingar rífi sig upp
úr ládeyðunni skuli vera uppi hug-
myndir um að auka skattaálögur
sem ýta undir vöxt ríkisbáknsins
og skerða framtakssemi og sam-
keppnishæfni einstaklinga.
Meiri skattar,
minni vöxtur
Hugmyndirnar um aukna
skatta ganga út á hækkun óbeinna
skatta á tilteknar vörur og þjón-
ustu. Til dæmis stendur til að af-
nema ýmsar undanþágur frá sölu-
skatti, sem sumar eru til komnar
vegna uppsöfnunaráhrifa sölu-
skattsins, en þau gera það að verk-
um að skatturinn íþyngir vissum
greinum óeðlilega mikið, t.d. þeim
sem eru í samkeppni við erlenda
framleiðslu. Með því að afnema
undanþágur sem þannig eru til
komnar er því jafnframt verið að
skerða samkeppnishæfni inn-
lendrar framleiðslu, ýtt er undir
óhagstæðan viðskiptajöfnuð og
dregið úr atvinnutækifærum.
Sama gildir raunar um sölu-
skatt á ýmsa þjónustu sem hingað
til hefur verið undanþegin skatt-
inum. Við búum í heimi sem fyrir
tilstilli örrar tækniþróunar er orð-
in ein viðskiptaheild þar sem sam-
keppni er mikil. Ef þessi þjónusta
er of hátt sköttuð hér heima er
hætt við því að hún verði keypt
Olafur B. Thors
„Það er þess vegna
sorglegt til þess að vita,
að einmitt þegar mest
ríður á að Islendingar
rífi sig upp úr ládeyð-
unni skuli vera uppi
hugmyndir um að auka
skattaálögur sem ýta
undir vöxt ríkisbákns-
ins og skerða fram-
takssemi og samkeppn-
ishæfni einstaklinga.“
erlendis frá. Þá er það ekki síður
alvarlegt að söluskattur á þjón-
ustu hvetur til þess að ríkið og
stofnanir þess taki sjálf að sér
slíka þjónustu til að losna undan
greiðslu skattsins. Við það mundi
báknið enn vaxa og það óhagræði
sem því fylgir. Raunar er viðbúið
9
9
Verslunareigendur!
Innkaupastjórar!
í áratugi hefur Söluskrifstofa KEA selt margs konar vörur til verslana, stofnana og þeirra sem vilja gera góö
innkaup á vönduðum vörum á hagstaeðu verði. Við getum útvegað þér vörur frá eftirtöldum fyrirtækjum:
Frá Kjötiðnaðarstöð KEA:
Allar tegundir af kjðti - s.s. lambakjöt,
nautakjót, hangikjöí, svinakjöt og kjúklingar.
Einnig býður Kjötiðnaðarstöð KEA alls konar
unnar kjötvörur, þar með taldar fjðldi
áleggstegunda. Nú getur þú fengið kjötið
meðhöndlað á ýmsan hátt og það kemur til þin
pakkað í lofttæmdar umbúðir.
Frá Smjörl íkisgerð KEA:
Borðsmjörlíki, bökunarsmjödiki, kókossmjör
og kökufeiti. Frá Smjöriíkisgerð KEA kemur
Flóru smjöriiki, sem þegar hefur sannað
ágæti sitt. Fyrirtækið framleiðir einnig herta
sojaolíu sem notuð er til djúpsteikingar á
matvælum - s.s. kjöti, kartöflum og laufabrauði.
Frá Efnagerðinni Flóru:
Ávaxtasafi, marmelaði, sultur, steiktur laukur,
poppmaís, kakó, ýmsar kryddtegundir og
bökunarvörur. Flóra framleiðir einnig þrjár
tegundir af fljótandi jurtaolium til
djúpsteikingar: Sojaolia, Sólblómaolia og
Jarðhnetuolía.
Frá Brauðgerð KEA:
Brauðgerð KEA framleiðir allar tegundir af
matarbrauðum - auk þess sem fyrirtækið
hefur gott úrval af kökum og tertum.
Brauðgerð KEA hefur yfir að ráða mjög
góðum vélakosti og úrvals starfsfólki - sem
gerir sitt besta til að útvega þér þær vörur sem
þú óskar eftir.
Frá Kaffibrennslu Akureyrar:
Braga kaffi - frá Kafflbrennslu Akureyrar
þarf vart að kynna. Vinsældir þess hér á landi
segja sitt um gæði framleiðslunnar. Nú siðast
kom fyrirtækið fram með Santosblöndu. Hefur
þú reynt hana? Pá minnum við á Ameríku kaffi,
Kolombia kaffi og koff ínlausa Braga kaffið.
Frá Efnaverksmiðjunni Sjöfn:
Sjöfrt framleiðir alls konar tegundir af ræsti- og
hreinsiefnum, en auk þess framleiðir Sjöfn
málnirtgu, sem landsþekkt er fyrir gæði, og
Uretan quartz gólfefni. Hjá Sjöfn getur þú
fengið svamp af ýmsum gerðum og stærðum
Nýlega hóf Sjöfn framleiðslu á Bamba bleium
og dömubindum.
Þú ættir að
slá á þráðinn!
Það borqar sig!
Frá Mjólkursamlagi KEA:
Vantar þig pbreytt úrval mjólkurvara?
Pá færðu vörumar hjá Mjólkursamlagi KEA.
Sífellt er verið að fitja upp á einhverju nýju
hjá Mjólkursamlagi KEA og má nefna
drykkjarjógúrt sem dæmi. Einnig er rétt að
minna á Tropicana. Þessi úrvals ávaxtasafi er
einmitt framleiddur hjá Mjólkursamlagi KEA.
■7 7 7
96
21400
Söluskrifstofa KEA
Hafnarstræti 91-95
602 Akureyri.
að stærri fyrirtæki fari sömu leið
með þeirri afleiðingu að sérhæfing
og aflcöst minnka í atvinnulífinu.
Þá er hætt við að auknar álögur
muni ekki aðeins torvelda sam-
keppnishæfni og auka á ríkisaf-
skiptin, heldur muni þær einnig
skerða skattstofnana. Líklegt er
að menn muni finna nýjar leiðir
til að komast framhjá hinum
skattskyldu vörum og þjónustu,
sem út af fyrir sig er kostnaðar-
samt fyrir þjóðarbúið, en gefur
líka ríkissjóði minna í aðra hönd
en efni stóðu til.
Eins og á stendur hjá þjóðar-
búinu er fátt mikilvægara fyrir
stjórnvöld en að skapa grundvöll
fyrir framfarasókn atvinnulífsins.
En það liggur ljóst fyrir að fyrir-
hugaðar skattaálögur stuðla ekki
að slíku og geta hreinlega komið í
veg fyrir að úr henni geti orðið.
Drögum úr útgjöldum
Það eina sem kemur til greina
undir þessum kringumstæðum er
að stilla ríkisútgjöldunum í hóf og
skera þau niður um það sem nem-
ur fyrirhuguðum skattaálögum.
Endanlegar tölur fjárlagafrum-
varpsins liggja ekki ennþá fyrir en
ef marka má fréttir af frumvarps-
drögum er ekki að vænta neinna
grundvallarbreytinga. Það má því
benda á eftirfarandi meginatriði
sem gætu verið til hliðsjónar við
sparnaðinn:
★ Styrkir til atvinnuvega nema
umtalsverðri fjárhæð árlega, en
í ljósi þess að gera verður þá
kröfu til allra atvinnugreina að
þær afli tekna fyrir kostnaði og
beri hagnað eða tap á eigin
ábyrgð má hér verulega draga
saman seglin.
★ Ýmsar stofnanir og verkefni
ríkisins mættu standa í meiri
mæli undir eigin starfsemi.
Með auknum sértekjum ríkis-
stofnana minnka ríkisútgjöld
og búast má jafnframt við því
að stuðlað verði að meiri hag-
kvæmni í rekstri þessara stofn-
ana. Þegar notendum þjónust-
unnar verður betur ljóst hvað
hún raunverulega kostar, munu
kröfur þeirra um gæði aukast
og aðhald þar með skapast.
★ Miklum fjárhæðum er varið til
að jafna orkukostnað og þar
með er grafið undan því að fólk
spari og finni aðrar hagkvæm-
ari lausnir. Hérna mætti spara
verulegar upphæðir.
★ Auk þess má benda á að þátt-
taka ríkisins í atvinnurekstri
sem ætti að þrífast á sam-
keppnisgrundvelli hefur verið
og er þjóðinni kostnaðarsöm.
Framlög til þessara fyrirtækja
ætti því að fella niður.
Að því er virðist er mönnum nú
ljóst að undir útgjaldaþenslu
ríkisins verður ekki lengur staðið
með erlendum lánum og er það
ánægjulegt. Á hinn bóginn megum
við ekki líta á útgjaldaþáttinn sem
gefinn hlut sem réttlæti þá fórn
sem færð er með skattheimtuleið-
inni. Aðeins með því að draga úr
ríkisútgjöldum komumst við hjá
þeirri fórn, því fyrr því betra.
Höfundur er forstjórí Almennra
trygging h/r og varaformaður Verzl-
unarráðs íslands.
Leifur Hauksson og Edda Heiðrún Backman í hlutverkum sínum.
Hitt leikhúsið:
Litla Hryllingsbúö
in á fjalirnar á ný
NÚ eru hafnar sýningar á „Litlu
Hryllingsbúðinni“ eftir Howard
Ashman og Alan Menken, sem Hitt
Leikhúsið frumsýndi í byrjun janúar
í vetur í Gamla Bíói. Urðu sýningar á
þessum söngleik alls sextíu og flmm
talsins þegar hætta varð sýningum í
byrjun raaí. Höfðu þá nærri þrjátíu
þúsund gestir séð „Litlu Hryllings-
béðfau".
Einar Kárason og Magnús Þór
Jónsson þýddu leikinn og hafa lög
úr söngleiknum verið gefin út á
hljómplötu.
Leikstjórar og umsjónarmenn
sýningarinnar voru þeir Páll Bald-
vin Baldvinsson og Sigurjón Sig-
hvatsson. Leikmynd gerði Guð-
björn Gunnarsson, búninga Guð-
munda Þórisdóttir og förðun ann-
aðist Ragna Fossberg. Lýsingu
hannaði David Hersey. Hljóm-
sveitarstjóri er Pétur Hjaltested.
Alls koma níu leikarar fram í sýn-
ingunni og eru flestir í sínum
gömlu rullum: Edda Heiðrún
Bachman, Leifur Hauksson, Gísli
Rúnar Jónsson, Þórhallur Sig-
urðsson, Ariel Pridan, Björgvin
Halldórsson og Harpa Helgadótt-
ir. Nýliðarnir í sýningunni eru
þær Lísa Pálsdóttir og Helga
Möller.
Þegar hafa verið ákveðnar tólf
sýningar á „Litlu Hryllingsbúð-
inni“ í Gamla Bíói. Fyrsta sýning
var þriðjudagskvöldið 1. október
og hófst kl. 20.30. Ljóst er að sýn-
ingar verða takmarkaðar þvf
samningar binda plöntuna, Auði
Aðra og stjórnanda hennar, Ariel
Pridan, til starfa í öðrum hluta
heimsins í byrjun nóvember.
(Or fréttatilkynningu)