Morgunblaðið - 04.10.1985, Blaðsíða 34

34
MORGUNBLAÐID, FÖSTUDAGUR 4. OKTÓBER1985
Minning:
Andrés P. Matthías-
son frá Haukadal
Fæddur 8. mars 1895
Dáinn 27. september 1985
Látinn er í Reykjavík föður-
bróðir minn Andrés Pétursson
Matthíasson. Hann var fæddur í
Haukadal í Dýrafirði 8. mars 1895
og var því níræður að aldri er
hann lést. Hann var sonur hjón-
anna Marsibilar Ólafsdóttur frá
Þingeyri og Matthíasar Ólafsson-
ar alþingismanns og verslunar-
stjóra í Haukadal í Dýrafirði.
Andrés var fjórði elsti sinna
fimmtán systkina og elstur bræðr-
anna. Ellefu þeirra náðu fullorð-
insárum en fjögur létust í æsku.
Sex þeirra sem upp komust eru nú
látin en fimm eru á lífi. Þau sem
látin eru voru Lilja, gift Sölva
Jónssyni bóksala í Reykjavík,
Hulda gift Helga Guðmundssyni
t
Eiginmaður minn og faöir,
JÓN ARASON,
héraösdómslögmaður,
Hraunbæ 154,
lést á hjartadeild Landspítalans 28. september. Jaröarförln auglýst
síöar.
Margrét Jónsdóttir,
Þórdís Jónsdóttir.
t
MAGNEA MAGNÚSDÓTTIR
Aóalgötu 6,
Ksftavík,
veröur jarösungin frá Keflavíkurkirkju laugardaginn 5. október kl.
14.00.
Systkini hinnar látnu.
t
Móöirmin,
SIGRÍDUR HANSDÓTTIR
Ólafsbraut 44, Ólafsvík,
sem andaðist 27. september verður jarösungin frá Ólafsvíkurkirkju
laugardaginn 5. október kl. 13.00.
Bílferö verður frá Umferðarmiöstööinni kl. 8.00 fyrir hádegi. Þeir
sem vildu minnast hinnar látnu láti minningarsjóö Mettu Kristjáns-
dóttur njóta þess.
Fyrir hönd ættingja.
Mstta Jónsdóttur.
t
Eiginmaður minn, faöir okkar, tengdafaöir og afi,
GUÐNI EYJÓLFSSON,
Boóahlein 23, Garöabæ,
veröur jarösunginn frá Garöakirkju laugardaginn 5. október kl.
13.30.
Ósk Sveinbjörnsdóttir,
Ólöf Guönadóttir, Gunnar Þ. Gunnarsson,
Þrúður Sigriöur Guönadóttir, Svavar Jónsson,
Dagný Guönadóttír, Halldór Ellertsson,
barnabörn og barnabarnabörn.
t
Þökkum innilega auösýnda samúö og hlýhug við andlát og útför
móöur minnar, tengdamóöur og systur,
GUÐRÚNAR RÚTSDÓTTUR.
Sérstakar þakkir til Siguröar Þ. Guömundssonar læknis og starfs-
fólks lyflæknideildar Landspitaians.
Anna Margrét Jafetsdóttir, Hálfdán Guðmundsson,
Halldóra Rútsdóttir, Bergljót Lára Walsh.
t
Þökkum samúð og hlýhug viö fráfall og útför,
VIDARS SIGURÐSSONAR,
Krummahólum 8.
Guöný Berndsen,
börn, tengdabörn og barnabörn.
lækni í Keflavík, Sigríður gift
Magnúsi Richardssyni umdæmis-
stjóra Pósts og síma á Borðeyri og
Brú í Hrútafirði, Andrés sem hér
er minnst, kvæntur Kristjönu Er-
lendsdóttur, Ingólfur stöðvarstjóri
fjarskiptastöðvarinnar í Gufunesi,
kvæntur Unni Einarsdóttur og
Þórdís gift Kára Sigurjónssyni
starfsmanni Rannsóknarstofu Há-
skóla Islands.
Þau sem lifa eru: ólafur skrif-
stofustjóri í Reykjavík, kvæntur
Sigrúnu Guðmundsdóttur og Ástu
Jósefsdóttur, Hlíf gift Ólafi Magn-
ússyni skipstjóra á Eldborgu frá
Borgarnesi, Jón Friðrik loft-
skeytamaður hjá Eimskip, kvænt-
ur Jónínu Jóhannsdóttur, Örn
skrifstofumaður í Reykjavík,
kvæntur Guðrúnu Ólafsdóttur og
Auður gift Axel L. Sveins for-
stjóra í Reykjavík. Flest einguðust
þau systkinin börn og eru niðjar
þeirra Marsibilar og Matthíasar
að nálgast þriðja hundraðið.
Andrés ólst upp ásamt sínum
stóra systkinahópi við gleði og
glaum vestur i Haukadal. Hann
var krónprinsinn á heimilinu sem
ætlað var að ganga menntaveginn,
en hann var strax baldinn í æsku
og fór sínu fram að eigin geðþótta.
Sagan segir að foreldrarnir hafi
lítt ráðið við piltinn. í hans augum
var aðeins eitt lífsstarf þess virði
að leggja það fyrir sig og var það
sjómennska. Átti það líka fyrir
honum að liggja að stunda sjó-
mennsku langstærstan hluta
starfsævi sinnar.
Hann minntist ávallt með hlýju
frönsku fiskimannanna sem komu
á Haukadalsbótina á skipum sin-
um til að eiga viðskipti við föður
hans. Sagöist hafa talað við þá
Haukadalsfrönsku eins og inn-
fæddur.
En hann var ekki eins hrifinn af
enska landhelgisbrjótnum sem
varð tveimur mönnum að bana á
Dýrafirði og við lá að sýslumaður
Isfirðinga Hannes Hafstein léti
þar einnig lífið. Komið var með
sýslumann á heimili foreldra
Andrésar nær dauða en lífi. Andr-
és, þá barn að aldri, varð vitni að
þessum atburði úr fjörunni sem
varð honum minnisstæður alla
ævi.
Ungur að árum hóf Andrés tog-
araferil sinn. Faðir hans og Eld-
eyjar-Hjalti voru góðir vinir og
réði Hjalti hann til sín á togarann
Apríl. Það sem Andrési var minn-
isstæðast frá veru sinni um borð í
Apríl var að skipstjórinn, Eld-
eyjar-Hjalti, hafði orgel í káetu
sinni sem hann spilaði mikið á og
söng við raust, svo og að hægt var
að spila lag á skipsflautuna. Þetta
þóttu mikil undur og stórmerki.
Árið 1914 flutti öll fjölskyldan
frá Haukadal til Reykjavíkur og
gerðist Matthías faðir Andrésar
þá gjaldkeri Olíuverslunar íslands
og gegndi því starfi i mörg ár. En
Andrés hélt sínu striki. Eftir
nokkur ár á togurum réðst hann í
farmennsku á Lagarfoss. Skip-
stjóri var þar þá Ingvar Þor-
steinsson og stýrimaður Ásgeir
Sigurðsson (Ásgeir á Esju). í
hinni bráðskemmtilegu bók Jó-
hannesar Helga, „Hin hvítu segl“,
en bókin fjallar um lífshlaup
Andrésar, lýsa þeir frændur á eft-
irminnilegan hátt samskiptum
Andrésar við yfirmenn skipsins og
Emil Nílsen framkvæmdastjóra
Eimskipafélagsins. Ekki er hægt
að sjá af þeirri frásögn að Andrés
hafi gefið neinum neitt eftir.
Eftir veru sína á Lagarfossi fór
Andrés í sína draumaferð. Hann
réði sig á þriggja mastra sænskt
barkskip sem hét Sís. Hann fór þó
aðeins eina ferð á skipinu en sú
ferð stóð í heilt ár. Siglt var milli
landa og heimsálfa eingöngu fyrir
seglum og voru sögur Andrésar af
þessu ævintýrafári afar fjölskrúð-
ugar.
Síðar var Andrés á ýmsum tog-
urum og bátum, m.a. Belganum
með Aðalsteini Pálssyni og á
Eldborgu frá Borgarnesi með
mági sínum, síldarkónginum Ólafi
Magnússyni sem Andrés mat mik-
ils.
Það var ekki fyrr en uppúr 1942
að ég kynntist Andrési fyrst að
nokkru ráði, en þá réðst hann að
fjarskiptastöðinni í Gufunesi þar
sem bróðir hans og faðir minn var
stöðvarstjóri. Ég og Einar bróðir
minn þóttumst heldur betur hafa
himinn höndum tekið við komu
Andrésar á staðinn. Frásagnar-
gleði og sterkar áherslur gerðu
allar sögur hans að hreinustu
ævintýrum. Stundum trúðum við
þó tæplega enda kannski stundum
krítað liðugt. Og þó. Sannleikur-
inn er oft ótrúlegri en skáldskap-
urinn.
Árin í Gufunesi með öllum sín-
um margbreytileika, hestum,
hundum, köttum, tömdum hröfn-
um, hænsnum, landbúnaöi, fisk-
veiðum, útilegum o.fl. o.fl. gerði
lífið þar ótrúlega litríkt. Ég held
að þessi ár hafi verið Andrési sér-
staklega eftirminnanleg. Þó lauk
þeim með skelfingu eftir örlaga-
siglingu bræðranna um sundin
blá, að Ingólfur drukknaði á
Eiðsvík á þjóðhátíðardaginn 1950.
Varð Andrési það mikið áfall sem
hann var lengi að jafna sig á.
Eftir Gufunesárin var Andrés
búsettur hjá systur sinni Huldu í
Keflavík og stundaði sjó á ýmsum
bátum.
Þegar hann var að nálgast sjö-
tugt, á þeim aldri þegar flestir
venjulegir menn söðla pokann, hóf
hann farmennsku að nýju á skip-
um Jökla með undirrituðum.
Höfðu þá orðið endaskipti á
hlutunum, „strákhvolparnir" úr
Gufunesi orðnir stjórnendur sem
lífsreynda sjómanninum bar að
hlýða. Aldrei bar þó nokkurn
skugga á þessa samveru okkar
frændanna og Andreá naut þess
virkilega að vera í langsiglingum á
góðu og nýju skipi við gott viður-
væri. A þessum árum gaf Andrés
ekkert eftir sér mikið yngri
mönnum að snerpu og ósérhlífni
við vinnu. Ekki lét hann af sjó-
mennsku fyrr en hann varð fyrir
því slysi að missa framan a þrem-
ur fingrum, er hann klemmdist á
milli lestarlúga. Ekki hafði hann
þó miklar áhyggjur af nokkrum
puttum, kvað nógu marga samt
eftir.
Þegar Andrés lét af sjómennsku
starfaði hann um nokkurra ára
skeið hjá Álfélaginu í Straumsvík.
Að eigin sögn stjórnaði hann þar
„stærstu kartölfuskrælingavél" á
íslandi og var hreykinn af.
Eftir að hann lét af störfum,
kominn yfir áttrætt, bjó hann í
skjóli systra sinna, Lilju, Hlífar
og Auðar. Að lokum flutti hann á
Hrafnistu í Reykjavík og undi hag
sínum þar vel þar til yfir lauk.
Hann lést á Hrafnistu 27. sept-
ember sl.
Andrés kvæntist Kristjönu Er-
lendsdóttur 1932. Hjónaband
þeirra var farsælt en ekki varð
þeim barna auðið. Börnum Krist-
jönu frá fyrra hjónabandi reynd-
ist Andrés sem besti faðir og hélt
alla tíð góðu sambandi við þau.
Kristjana lést langt um aldur
fram, 1939, og verður hann nú
lagður til hinstu hvílu við hlið
hennar í Fossvogskirkjugarði eftir
nærri hálfrar aldar aðskilnað.
Andrés var farinn að tapa nokk-
uð minni hin síðari ár, en mundi
þó allt það gamla og náði sér oft
vel á strik 1 frásögnum, þegar
gömlu dagana bar á góma.
Ekki var Andrés ríkur af ver-
aldlegum auði og héðan hverfur
hann jafn fjáður og hann kom í
þennan heim. Peningar voru f
hans augum aðeins tæki til að afla
sér lífsviðurværis og kannski smá
társ þegar svo bar undir.
Aftur á móti var hann ríkur af
hjartahlýju og þrátt fyrir stund-
um hrjúft yfirborð og stór orð sló
barnshjarta undir sem ekkert
aumt mátti sjá. Börn og dýr voru
hans uppáhaldsvinir, þau skildu
Andrés og Andrés þau.
Nú þegar Andrés frændi er
lagður upp í síðustu siglinguna
með „hvítum seglum þöndum" á
fund genginna skyldmenna og
vina, kveðjum við systkinabörnin
þennan frænda okkar með sökn-
uði, því oft hefur hann glatt okkur
og kætt með sínu góða skapi og
jákvæða lífsviðhorfi.
Blessuð sé minning Andrésar
Péturssonar Matthíassonar.
Jóhannes Ingólfsson
Skútukarlinn, hann Drési, eins
og vinir og vandamenn kölluðu
hann sín í milli, er allur. Stóra og
gjöfula hjartað hans hætti að slá
eftir níutíu ára samviskusöm störf
á legi og láði, á rám í reiða, undir
hvítum seglum og við margvísleg
störf í landi.
Úr lífsins ólgusjó inn á víðátt-
umikið loftkennt haf, siglir hann
gullslegnum knetti, „knúinn silki-
seglum hvítum, þöndum í hægum
byr“, sem hljóðlaust vaggar hon-
um að strönd hins nýja lands.
Mikið og strangt lífshlaup að
baki, fyrir stafni fögur birta, sem
gælir við tigin fjöll og gula akra í
ástheitum andvara, og vonin öð-
last líf á ný.
Hassi frændi
Sigurbjörg Guðmunds-
dóttir — Minning
Fædd 24. desember 1892
Dáin 12. september 1985
„Því hvað er það að deyja annað en
standa nakinn í blænum og hverfa inn í
sólskinið?
Og hvað er að hætta að draga andann
annað en að frelsa hann frá friðlausum
öldum lífsins, svo hann geti risið upp
i mætti sínum og ófjötraður leitað á
fund Guðs síns.“
(Úr Spámanninum,
Kahlil Gibran.)
Langur ævidagur er að baki og
hún amma horfin á vit feðra
sinna. Ég á margar góðar minn-
ingar um hana sem gleymast mér
seint. Það voru ófáar stundirnar
sem við sátum og röbbuðum sam-
an um lífið og tilveruna. Hún
hafði ótrúlega gott lag á að svala
forvitni minni þegar ég var barn
og vildi svo margt vita. Lífið og
starfið í sveitinni var henni hjart-
fólgnasta umræðuefnið enda var
sveitin heimili hennar meirihluta
ævinnar. Hún var með afbrigðum
heilsuhraust og kenndi sér sjaldan
meins og þá ef svo var, kvartaði
hún ekki heldur bar kvöl sína
hljóð.
Lífið yar henni ekki alltaf dans
á rósum en hún hélt reisn sinni og
krafti í ölduróti lífsins.
Amma lifði fábrotnu lífi en var
sjálfri sér næg og var henni fjarri
skapi að láta hafa fyrir sér. Hún
var ánægðust þegar hún gat glatt
aðra og veitt úr viskubrunni sín-
um.
Nú er hún horfin sjónum okkar
en minningin lifir, minningin um
konu sem gaf og skildi. Ég kveð
hana í dag með eftirsjá og virð-
ingu, þakklát fyrir að njóta sam-
fylgdar og vináttu hennar. Megi
hún hvíla í friði.
Ólöf