Morgunblaðið - 23.10.1985, Blaðsíða 45

ekki síst ef þeir eru að flýta sér, og
það var oft, að keyrt var eins og
vélin orkaði til að komast inn á
flóði eða á tilteknum markaðsdegi.
Á þessum styrjaldarárum voru
skipstjórarnir, og Ásgeir var einn
þeirra, almennt menn aldir upp á
litlum bátum, þar sem góð sjó-
mennska gilti í sjósókninni, menn
fóru með gát og hagræddu skipum
sínum í sjónum, sneru upp í öldu
eða undan og slógu af ef þeim
þótti ískyggilegt brot ríða að skip-
inu. Með þessari sífelldu gát kom-
ust þeir klakklaust yfir hafið á
sökkhlöðnum fleytum sínum.
Enskir hafnarverkamenn höfðu
oft orð á því, hvernig í ósköpunum
þessar fleytur gætu komist yfir
Atlantshaf og hvernig nokkrum
heilvita mönnum gæti dottið í hug
að fara útí þær til að sigla þeim
frá íslandi til Englands.
Ásgeir var á leið til Englands á
Skaftfellingi í sama mund og
kafbátur skaut niður Reykjaborg-
ina og drap alla nema tvo menn og
Péturseyna, en með henni fórust
allir, og réðst á Fróða og drap þar
sjö menn en fimm sluppu lífs.
Ásgeir á Skaftfellingi kom að
Fróða um níulevtið að morgni 11.
mars og var þá Fróði staddur um
160 sjóm. suðaustur af Vest-
mannaeyjum og kafbáturinn bú-
inn að vinna sitt verk og horfinn.
Þótt Fróði væri allur sundurskot-
inn þá gat hann gengið fyrir eigin
vélarafli og hann gekk helmingi
meira en Skaftfellingur eða um 9
sjómílur. Það hefði því tafið ferð
Fróða með sína særðu menn að
Skaftfellingur fylgdi honum til
Eyja og Ásgeir taldi því vænlegra
að rjúfa innsiglið á talstöðinni hjá
sér og senda skeyti til Eyja og þá
gæti skip komið á móti Fróða með
lækni. Hann sigldi af stað með
Fróða til baka um stund til að
koma skipverjum á rétta stefnu.
Síðan hélt hann áfram ferð sinni
til Englands, þótt ekki væri það
árennilegt að halda áfram sigling-
unni vitandi þennan morðóða kaf-
bátsforingja vakandi yfir bráð ef-
laust skammt undan og líklegan
til að leika skipshöfnina á Skaft-
fellingi svipað og skipshöfnina á
Fróða.
Þegar Ásgeir kom til Fleetwood
þremur sólarhringum síðar og
hafði landað aflanum, kom skeyti
að heiman um að hann ætti að
bíða þar unz frekari fyrirmæli
bærust. Þá biðu fleiri íslensk skip
í Fleetwood. Ásgeir þóttist vita, að
fyrirmælin myndu hljóða upp á
siglingu heim í skipalest og þótti
það ekki álitlegt á Skaftfellingi,
svo ganglítill sem hann var, en
það var oftast að síðasta skip i
skipalest varð fyrir árás og hann
tók það ráð að laumast af stað
einskipa og komst áfallalaust
heim á undan skipalestinni.
Ásgeir fór af Skaftfellingi yfir á
Helga, sem Helgi Benediktsson
átti einnig, 115 tonna bát, og hann
var í siglingum annað veifið öll
styrjaldarárin og fór sem fyrr seg-
ir nær 50 ferðir.
Eftir styrjöldina lét Ásgeir
smíða einn af þeim bátum, sem
keyptir voru í Svíþjóð. Það var 100
tonna bátur sem kom til landsins
29. janúar 1947, og hét Andvari. í
félagi við Ásgeir um kaupin voru
þeir Hafsteinn Bergþórsson og
tenguafaðir Ásgeirs, Guðmundur
Jónsson frá Tungu í Skutulsfirði,
þekktastur undir nafninu Guð-
mundur á Freyju, en hann var um
langa hríð einn mesti síldarskip-
stjóri landsins og um hann má
víða lesa, því að hann vann sér
mjög til frægðar sem aflamaður
bæði á þorsk- og síldveiðum.
Ásgeir hafði eftirlit með smíði
Andvara á árinu 1946 og var skip-
stjóri á bátnum þar til 1949 að
hann var orðinn svo bilaður af
magasjúkdómi sínum að ekki var
um annað að ræða en hætta sjó-
mennskunni.
Þegar sjómenn fara í land með
bilaða heilsu eða fyrir aldurssakir
þá eiga þeir sjaldan góðra kosta
völ í störfum. Skipstjórnarmennt-
un er ekki gild til neinna starfa í
landi og skipstjórnarmenn verða
oft að sætta sig við ýmis illa laun-
uð störf þegar þeir koma í land og
verða þá oft vaktmenn hjá skipa-
afgreiðslum og i skipum og sá varð
hlutur Ásgeirs fyrstu mánuði í
MORGUNBLAÐIÐ, MIDVIKUDAGUR 23. OKTÓBER1985
45
landi.
En Ásgeir var ekki allur þótt
heilsan leyfði ekki sjómennsku og
20. febrúar 1950 opnaði hann úti á
Granda verslun, sem hann kallaði
Sjóbúðina, og tók að versla þar
með sjóklæðnað og ýmislegt smá-
dót, sem sjómenn þurftu að hafa
með sér til skips.
í þessari tegund verslunar kom
Ásgeiri að notum, að þegar hann
var í gagnfræðaskólanum vann
hann eitt sumar í verslun Elling-
sens og svo nýttist honum vel sín
eigin reynsla af þörfum sjómanna.
Verslun hans blómgaðist því
fljótt, enda sparaði Asgeir sig
ekki. Það mátti kalla að hann
hefði opið allan sólarhringinn.
Hann auglýsti á hurðinni að sjó-
menn mættu hringja í sig eftir
lokun búðarinnar á hvaða tíma
sem væri. Ásgeiri var það sjálfum
minnisstætt hversu vel þetta gat
komið sjómönnum, því að þegar
hann og félagar hans fóru út á
spánska togarann 1933, þá gerðist
sú ráðning í skyndi og þeir urðu að
vekja upp Jón í Verðanda kl. 5 um
morgun til að afgreiða þá féiaga
með sjófatnað og lána þeim fyrir
honum að auki, og það varð Ásgeir
einnig oft hvorttveggja að gera í
Sjóbúð sinni, að vakna upp til að
afgreiða sjómenn á nóttum og
lána þeim það sem þeir keyptu. En
Sjóbúðin varð vinsæl og þekkt
verslun svo og kaupmaðurinn. All-
ir sjómenn í Reykjavík þekktu
Geira í Sjóbúðinni, hann var einn
af þeim og vissi hvað þá vantaði
og gat fyllt á kaupin með
skemmtilegu tali eða sögu.
Ásgeir M. Ásgeirsson kvæntist
þann 16. ágúst 1938 Sigríði Soffíu
Guðmundsdóttur skipstjóra Jóns-
sonar (Guðmundar á Freyju, sem
fyrr er nefndur). Soffía fæddist á
ísafirði 8. október 1913 en lést í
bílslysi 12. október 1965. Þau hjón
áttu fjögur börn, þrjá syni og eina
dóttur, og eru synirnir allir skip-
stjóralærðir farmenn en dóttirin
loftskeytamaður. Elstur sonanna
er Guðmundur framkvæmdastjóri
Nesskip hf., hann er kvæntur Jak-
obínu Valmundardóttur og eiga
þau hjónin 3 börn, þá er Baldur
skipstjóri á Eyrarfossi, hann er
kvæntur Þórunni Ólafsdóttur og
áttu þau hjón þrjú börn en eitt
þeirra er látið, yngstur er Ásgeir
Sigurður, sem er stýrimaður á
Tungufossi en slasaðist í starfi ári
eftir að hann lauk farmannaprófi
og hætti sjómennsku og hefur síð-
an stundað verslunarstörf. Hann
er kvæntur Sigurveigu Lúðvíks-
dóttur og eiga þau fjögur börn.
Yngst barna Soffíu og Asgeirs er
Kristín loftskeytamaður, gift
Óskari G.H. Gunnarssyni stýri-
manni og eiga þau 3 börn.
Fyrir hjónaband átti Ásgeir tvo
sonu, Ásgeir Bjarni verslunar-
maður og Emil sjómaður og eiga
þeir báðir þrjú börn hvor.
Æviferill Ásgeirs M. Ásgeirs-
sonar sýnir að hann var mann-
dómsmaður. Til sjós var hann af-
bragðs verkmaður og góður
stjórnandi, og sem kaupmaður
vann hann sér hylli viðskiptavin-
anna með lipurð sinni og greið-
vikni. Einkalífi hans bera börn
hans vitni, þau hafa öll komist vel
til manns og mátu mikils föður
sinn.
Þegar Ásgeir var á spánska tog-
aranum skrifaði hann móður sinni
mörg bréf. Þau bréf bera hjartal-
agi hans vitni. Ég hef ekki séð
hlýrri bréf til móður heldur en
þessi skrápharði sjómaður skrif-
aði móður sinni._
Ásgeir Jakobsson
Þeir sem kynntust Ásgeiri M.
Ásgeirssyni á lífsleiðinni gleyma
honum líklega seint, en þeir sem
eignuðust vináttu þessa manns
gleyma honum aldrei.
Eg var svo lánsamur að geta
talið mig til seinni hópsins. Kynni
okkar hófust fyrir 28 árum, kynni
sem efldust og urðu að vináttu.
Faðir minn og Ásgeir höfðu verið
samskipa á yngri árum með hin-
um kunna aflamanni Þorsteini
Eyfirðingi og af því leiddi að við
feðgar komum oft við í gömlu Sjó-
búðinni. Þar var alltaf boðið kaffi,
rifjaðar upp gamlar minningar,
sem voru gæddar slíku lífi og frá-
sagnargleði að ógleymanlegar
voru þeim sem á hlýddu. Slíkar
sögur verða ekki sagðar eftir, því
miður hverfa þær með þessum
listamönnum hins talaða orðs.
Seinna kynntist ég því að þeir
voru fleiri sem áttu svipuð erindi í
Sjóbúðina, gamlir sjófélagar,
kunningjar og vinir, slöppuðu af
frá amstri lífsbaráttunnar og
komu út endurnærðir til nýrra
átaka.
Ásgeir var á flestan máta sér-
stæður maður, hrjúfur við fyrstu
kynni, maður sem gat leyft sér að
láta flest flakka í viðræðum,
sjálfstæður maður, sem þoldi ekki
væl og barlóm, en undir skrápnum
leyndist ljúft hjarta. Flestum mun
þó ógleymanlegust hin mikla eðl
isgreind og' hinir einstöku fra
sagnarhæfileikar. Á yngri áruni
stundaði Ásgeir sjó, var röskur og
eftirsóttur til starfa, stýrimaður
og skipstjóri og alltaf í fremstu
röð. Heilsubrestur varð þess vald-
andi að Ásgeir varð að hætta sjó-
mennsku alfarið. Hefði þá margur
brotnað að sjá framtíðardrauma í
því fagi sem hann var menntaður
til verða að engu. Þá tók við nýr
kafli í lífi hans sem var Sjóbúðin,
við það verkefni var tekið á eins og
áður á sjónum, með dugnaði og
áræði og ekki víluð fyrir st-- vinn-
an. Sennilega var þetta eina fyrir-
tæki bæjarins sem veitti 24 tíma
þjónustu. Væri búðin ekki opin
bara að hringja og stuttu seinna
var Geiri mættur, þó verslunin
væri kannski 1 par vettlingar og
það sem meira var um vert, ekki
þurfti að borga fyrr en búið væri
að fiska upp í kostnaðinn. Því
kynntust ég og fleiri ungir menn,
sem fóru á síld á þessum árum.
Úttekt á hlífðarfötum að vori,
greiða að hausti. Góðir viðskipta-
menn og kunningjar eins og ég
fengu gjarnan vasahníf í pakkann,
svona aukalega reiknaðar á eina
krónu. Eggvopn voru ekki gefin í
Sjóbúðinni, ekki alveg.
í þriðja bekk gagnfræðaskóla
varð sessunautur minn Baldur
sonur Ásgeirs, við höfum verið
vinir æ síðan.
Þá hofust ný kynni af Ásgeiri,
er ég varð heimagangur á hans
góða heimili að Fögrubrekku á
Seltjarnarnesi. Ásgeir var kvænt-
ur óvenjulegri mannkostakonu,
Soffíu Guðmundsdóttur, vafalítið
hefur það verið hans mesta gæfu-
spor. Soffía var myndarkona til
allra verka og hvers manns hug-
ljúfi. Mann sinn studdi hún í blíðu
og stríðu og hafði skapað þeim
smekklegt og kyrrlátt heimili.
Þetta var hans styrkur og stað-
festa, heimilið og börnin voru
hans stolt. Soffía dó af slysförum
12. október 1965, þá bognaði Ás-
geir, en áfram varð að halda. Þrot-
laus vinna og útsjónarsemi höfðu
skapað þeim nokkur efni og þótti
Ásgeiri sárt að hún sem lifði með
honum erfiðleikana skyldi ekki
geta notið með honum uppsker-
unnar. Þau áttu miklu barnaláni
að fagna, þau eru í aldursröð:
Guðmundur framkvæmdastjóri og
útgerðarmaður, Baldur skipstjóri,
Ásgeir kaupmaður og bæjarfull-
trúi á Seltjarnarnesi, Kristín
kaupkona og húsmóðir, Guðmund-
ur Baldur og Ásgeir eru allir
lænV t skipstjórnarmenn og Krist-
ín lærður loftskeytamaður, öll eru
þau gift og kominn myndarlegur
hópur barnabarna.
Á síðastliðnu sumri hringdi
Ásgeir í mig til að kveðja, það var
eins og fyrri daginn hressilegt
samtal. Úrskurður um ólæknandi
sjúkdóm varð honum ekkert stór-
áfall, hann átti kost á einhverri
framlengingu en hafnaði henni.
Lífsstarfinu var lokið og hann var
tiltölulega sáttur við sinn hlut. “
Hann hafði lifað að sjá börnin sín
vaxa lir grasi og verða að nýtum
þegnum og hann hafði lifað að sjá
barnabörnin vaxa til þroska.
Meira varð ekki krafist af lífinu. Á
þessum tíma var líkamlega þrekið
brostið en andlega þrekið hafði í
engu gefið sig. Að síðustu fékk ég
að vanda nokkur heilræði hins
lífsreynda manns. Þetta var síð-
asta kveðja Ásgeirs, sem var eins-
konar þversumma vináttu, þar
sem hann var veitandinn, en ég
þiggjandinn.
Guð blessi minningu hans.
Pétur Sigurðsson skipstjóri
í dag verður til moldar borinn
Ásgeir M. Ágeirsson sem andaðist
mánudaginn 14. þ.m. Með honum
er genginn sannur Seltirningur,
því fáir báru hag Seltjarnarness
betur fyrir brjósti en hann. Allt
sem mátti betur fara í okkar bæj-
arfélagi var honum viðkomandi og
lét hann sig það skipta. í litlu bæj-
arfélagi sem okkar eru allar
ábendingar vel þegnar.
Hann var einn af hvatamönnum
að stofnun Sjálfstæðisféiags Sel-
tirninga í september árið 1959 og
einn af stofnendum þess félags.
Alla tíð vildi hann hag Sjálfstæð-
isfélagsins og flokksins sem mest-
an og bestan og var ósínkur á
krafta sína í þeirra þágu.
Fyrir hönd Sjálfstæðisfélags
Seltirninga þakka ég gott sam-
starf og góðan stuðning.
Blessuð sé minning hans.
F.h. Sjálfstæðisfélags Seltirninga,
Sigurveig Lúðvíksdóttir.
+
Móðir okkar, tengdamóðir, amma og langamma,
GRETA BJÖRNSSON,
listmélari,
veröur jarösungin frá Fossvogskirkju í dag, miövikudag, kl. 13.30.
Þeir sem vildu minnast hinnar látnu láti Styrktarfélag vangefinna
eöa aörar líknarstof nanir njóta þess.
Batty Jónsdóttir,
Karín Jónadóttir,
Sigurbjörg Jónadóttir,
Guttormur Jónason,
Margrét K. Jónsdóttir,
börn og
Bragi Einarsson,
Jón Þorvaröarson,
Jóhannes Ingibjartsson,
Emelía Petrea Arnadóttir,
barnabörn.
+
Innilegar þakkir fyrir auösýnda samúö og vinarhug viö andlát og
útför móöur okkar, tengdamóöur, ömmu og langömmu,
INGIBJARGAR JÓNSDÓTTUR,
Guóný Björnsdóttir,
Jón Björnsson, Áslaug Jónsdóttir,
Magnús Björnsson, Þórunn Sigurbjörnsdóttir,
barnabörn og barnabarnabörn.
+
Viö flytjum öllum þeim er sýndu móöur okkar, tengdamóöur, ömmu
og langömmu,
ÓLÖFU VALGERDI DIORIKSDÓTTUR,
Gautlandi 11,
þá velvild og kærleika i lífi, veikindum og viö fráfall okkar bestu
þakkir.
Guö veri meö ykkur öllum.
Þórólfur V. Þorleifsson,
Eyrún Þorleifsdóttir,
Sverrir Þorleifsson,
tengdabörn, barnabörn
og barnabarnabörn.
+
Útför bróöur míns,
ÓLAFS MARKÚSSONAR,
fer fram frá Fossvogskirkju fimmtudaginn 24. október kl. 10.30.
Einar Markússon.
+
Eiginmaöur minn og faöir okkar,
HAFSTEINN DAVÍOSSON,
Uröargötu 18, Patreksfiröi,
verður jarösunginn frá Fossvogskirkju fimmtudaginn 24. október
kl. 16.30. Minningarathöfn um hinn látna veröur i Patreksfjaröar-
kirkju laugardaginn 26. okt. kl. 13.00.
Þeim sem vildu minnast hans er bent á Krabbameinsfélag Islands.
Erna Aradóttir,
Hafdís Hafsteinsdóttir, Helga Hafsteinsdóttir,
Vilborg Hafsteinsdóttir, Davíö Hafsteinsson,
Esther Hafsteinsdóttir og Haukur Hafsteinsson.
Faöirokkar,
PÉTUR ÓLAFSSON,
sem andaöist á Ovalarheimilinu Höfða 18. október, veröur jarö-
sunginn frá Akraneskirkju laugardaginn 26. október kl. 11.30. Blóm
og kransar vinsamlegast afþakkaö en þeim sem vildu minnast hans
er bent á Dvalarheimiliö Höföa.
Fyrir hönd aöstandenda,
börn hins látna.
Lokað
Vegna jaröarfarar ÁSGEIRS M. ÁSGEIRSSONAR veröa
skrifstofur okkar lokaöar í dag, miövikudaginn 23. októ-
ber.frákl. 13.00-16.00.
Nesskip hf.