Morgunblaðið - 23.10.1985, Blaðsíða 24

24
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 23. OKTÓBER1986

Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Aöstoöarritstjóri
Fulltrúar ritstjóra
Fréttastjórar
Auglýsingastjóri
hf. Árvakur, Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Björn Bjarnason.
Þorbjörn Guömundsson,
Björn Jóhannsson,
Árni Jörgensen.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson,
Ágúst Ingi Jónsson.
Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aöalstræti 6, sími 10100. Auglýsingar: Aö-
alstræti 6, sími 22480. Afgreiösla: Kringlan 1, sími 83033. Áskrift-
argjald 400 kr. á mánuöi innanlands. í lausasölu 35 kr. eintakið.
Umbótatími í
viðskiptaráðuneyti
Síðustu tvö ár hafa verið
umbótatími í viðskiptaráðu-
neytinu.Þegar Matthías Á. Mat-
hiesen tók við embætti viðskipta-
ráðherra við myndun þessarar
ríkisstjórnar var hann fyrsti Sjálf-
stæðismaðurinn, sem settist í þann
stól í tæplega þrjá áratugi. Þegar
Matthías Á. Mathiesen lætur nú
af þessu embætti og verður utan
ríkisstjórnar um skeið er full
ástæða til að vekja athygli á þeim
árangri, sem hann náði í störfum
sínum í viðskiptaráðuneytinu á
þessum tveimur árum, árangri,
sem a.m.k. stuðningsmenn Sjálf-
stæðisflokksins geta verið ánægðir
með.
Matthías Á. Mathiesen hefur af-
numið nánast allar verðlagshöml-
ur í landinu. Einungis standa eftir
verðlagsákvæði á vörum eins og
landbúnaðarvörum,og olíuvörum.
Þetta er mikill áfangi eftir áratuga
baráttu Sjálfstæðisflokksins gegn
verðlagshöftum, sem á stundum
virtist vonlítil vegna andstöðu
allra annarra stjórnmálaflokka og
verkalýðsfélaga. Það gerði fráfar-
andi viðskiptaráðherra að sjálf-
sögðu auðveldara um vik að starf-
semi stórmarkaða hafði sýnt og
sannað að verðlagshöft voru frá-
leit. Engu að síður hljóta verk
Matthíasar Á. Mathiesen í þessum
efnum að vekja verðskuldaða at-
hygli.
I bankamálum hefur nánast
orðið bylting á þessum tveimur
árum. Aukið frelsi banka og spari-
sjóða til þess að taka ákvarðanir
i vaxtamálum hefur komið eins og
ferskur andblær inn í íslenzkt
viðskiptalíf og gjörbreytt öllum
viðhorfum bæði einstaklinga og
fyrirtækja. Ný löggjöf um banka
og sparisjóði hefur staðfest þessar
breytingar og í undirbúningi hefur
verið ný löggjöf um Seðlabanka
Islands, sem fyrirhugað er að
undirstriki frelsi banka og spari-
sjóða í vaxtamálum. Fáar ákvarð-
anir hafa átt eins mikinn þátt í
því hin síðari ár að breyta íslenzku
þjóðfélagi og einmitt þessi.
í gjaldeyrismálum varð önnur
bylting í viðskiptaráðherratíð
Matthíasar Á. Mathiesen. I fyrsta
lagi tók hann ákvörðun um ásamt
Albert Guðmundssyni að afnema
sérstakan ferðamannaskatt á
gjaldeyri. f öðru lagi tók hann
ákvörðun um að leyfa almenningi
notkun greiðslukorta erlendis, sem
fram að þeim tíma var eingöngu
leyft þeim, sem mikið þurftu að
ferðast vegna viðskipta. Þessi
ákvörðun hefur giörbreytt ferða-
máta fslendinga. I þriðja lagi tók
Matthías Á. Mathiesen ákvörðun
um að rýmka heimild fólks til þess
að flytja eignir sínar til útlanda
þannig að það er nú hægt að gera
á tveimur árum en tók 15-20 ár
áður. I fjórða lagi ákvað ráðherr-
ann að allir bankar og sparisjóðir
skyldu hafa rétt til viðskipta með
gjaldeyri, sem að sjálfsögðu bætti
mjög þjónustu þeirra við við-
skiptavini sína. í fimmta lagi
ákvað Matthías Á. Mathiesen að
þeir, sem afla gjaldeyris með sölu
vöru eða þjónustu mættu leggja
þetta aflafé inn á gjaldeyrisreikn-
inga og ráðstafa því síðan í þágu
viðskipta sinna. Þetta er náttúr-
lega slik grundvallarbreyting I
gjaldeyrismálum að á tveimur
árum hefur meira áunnizt en á
einum og hálfum áratug áður eða
frá lokum Viðreisnar.
Þá má nefna að I viðskiptaráð-
herratíð Matthíasar Á. Mathiesen
var afurðalánakerfi bankanna
gjörbreytt, þannig að afurðalánin
voru færð úr Seðlabanka yfir í
viðskiptabankana og bindiskylda
jafnframt lækkuð að mun. Akveðið
var að verðbréfaþing tæki til
starfa, sem verður á næstu vikum,
og afnumin voru fáránleg ákvæði
um að iðnfyrirtæki þyrftu að
sækja um leyfi til þess að flytja út
framleiðsluvörur sínar.
Auk þessara umbótastarfa í
málum, sem snúa að heimavíg-
stöðvum tókst Matthíasi Á. Mat-
hiesen að fá því frestað a.m.k. að
tollur yrði settur á saltfiskútflutn-
ing okkar til Portúgals og Spánar
og nú síðast varð hann fyrsti ís-
lenzki ráðherrann til þess að
kanna af eigin raun viðskipta-
möguleika okkar í Japan.
Auðvitað eru þess umbótamál ekki
öll persónuleg afrek fráfarandi
viðskiptaráðherra, en þau koma til
framkvæmda í hans ráðherratíð
og hefðu ekki náð fram að ganga
nema ýmist vegna frumkvæðis
hans eða stuðnings.Stjórnmála-
menn sæta oft harðri gagnrýni
eins og vera ber, en ekki verður
með sanngirni sagt annað en að
Matthías Á. Mathiesen hafi átt
erindi í viðskiptaráðuneytið. Það
fellur nú í hlut Matthíasar Bjarna-
sonar að halda þessu umbótastarfi
áfram. Það er ákaflega mikilvægt,
að ekkert lát verði á því. Enn er
eftir að festa vaxtafrelsi bankanna
í sessi. Verðbréfaþing er á frum-
stigi og setja þarf löggjöf um starf-
semi verðbréfamarkaða yfirleitt.
En það er óneitanlega sjaldgæft
að hægt sé að benda á jafn áþreif-
anlegan árangur ráðherra í emb-
ætti eins og hægt er nú í þessu
tilviki.
Fjármálakerfi okkar íslendinga
hefur verið vanþróað. Það hefur
verið fjötur um fót atvinnustarf-
semi í landinu. Líklega er ekkert,
sem hefur verið eins mikill hemill
á atvinnulifið seinni árin eins og
einmitt þetta vanþróaða fjármála-
kerfi. Ræða, sem Þorsteinn Páls-
son, fjármálaráðherra, flutti á
þingi Sambands ungra Sjálfstæð-
ismanna fyrir nokkrum vikum
sýndi, að forystumenn Sjálfstæðis-
flokksins gera sér glögga grein
fyrir þessari staðreynd. Þess vegna
verður þess vænzt, að næstu tvö ár
verði jafn viðburðarík í viðskipta-
og fjármálalífi þjóðarinnar eins
og tvö síðustu ár hafa verið.
Skipverjar á Sighvati GK dæla upp úr nótinni.
„Ætli gáfur síldar
fari ekki eftir stæri
— Lónad með Hrafni Sveinbjarnarsyni II í sfldarleit í
„ÞETTA er mikil þolinmæðisvinna.
En alltaf bíður maður eftir stóra
kastinu og vonin um það heldur
manni stöðugt gangandi. Það er með
þetta eins og vonina um stóra vinn-
inginn í happdrættinu", sagði Ásgeir
Magnússon skipstjóri á Grindavíkur-
bátnum Hrafni Sveinbjarnarsyni II
GK-10 í samtali við blaðamann
Morgunblaðsins, en blaðamaður og
ljósmyndari fóru með Hrafninum á
síld í ísafjarðardjúpi kvöld eitt fyrir
skömmu.
Þegar Hrafninn sigldi út úr
ísafjarðarhöfn siðdegis þennan
Slattanum landað til frystingar á
ísafirði.
dag var veiðiútlitið nokkuð gott. í
talstöðinni heyrðist að bátar sem
lónað höfðu í Djúpinu um daginn
höfðu lóðað á torfur niður við botn.
Vonuðust menn til að síldin yrði
veiðanleg þegar hún færi ofar í
sjóinn þegar dimmdi. Eftir miklu
var að slægjast því síldin þarna
er einstaklega stór, demantssíld
eins og sjómennirnir orða það, og
mikið af henni í Djúpinu, en hún
hafði aftur á móti lítið færi gefið
á sér til þessa. Nóttina áður höfðu
11 bátar reynt fyrir sér í Isafjarð-
ardjúpi, og fengu þrír ágætan afla
60-90 tonn, og nokkrir slatta, m.a.
Hrafninn, og ætluðu þeir að freista
gæfunnar aftur, því of lítið var að
sigla með 10-20 tonn suður á land
til söltunar. „Við verðum á fá síld
í nótt, það er ekkert sem heitir",
sagði Ásgeir
Sýnd veiði en ekki gefin
Hrafninn siglir út fyrir Arnar-
nesið og inn Djúpið og ekki ber á
öðru en að nóg sé af síldinni. Hún
kemur fram á dýptarmælinum
sem margir ljósir punktar niður
við botn. Um klukkan hálf sjö er
farið að bregða birtu og síldin
hækkar sig í sjónum, er komin upp
á 30 faðma. Enn kemur hún fram
á dýptarmælinum sem „punkta-
rusl“ og bíða menn í ofvæni eftir
því hvort hún þéttir sig og verður
veiðanleg. Hrafninn snýr við og
er að lóna út Djúpið, utan við
Arnarnesið, þegar gellur í skip-
stjóranum: „Strákar, við skulum
skoða þetta nánar". Rauð klessa
kemur fram á dýptarmælinum og
grænn litur fyrir ofan. Það þýðir
að lóðað er á torfu undir bátnum.
Strákarnir skella sér í gallana og
hlaupa út á dekk til að vera til-
búnir að kasta á torfuna. En þetta
„Karlinn'* í brúnni. Ásgeir Magnússon
Átta af tíu skipverjum á Hrafninum.