Morgunblaðið - 10.11.1985, Blaðsíða 9

HUGVEKJA
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR10. NÓVEMBER1985
9
Kirkja — ríki
— kristniboð
- eftir séra HEIMI STEINSSON
í dag er 23. sunnudagur eftir
Þrenningarhátíð. Fyrsta guð-
spjall dagsins er saga sú, sem
löngum gengur undir nafninu
„Skattpeningurinn". Þungamiðja
hennar er hinn fleygi úrskurður
Jesú: „Gjaldið þá keisaranum
það sem keisarans er, og Guði
það sem Guðs er“. (Matt. 22:21).
Þessi ummæli verða jafnan
tilefni ýmiss konar orðræðu um
skyldur kristins manns á mörk-
um tveggja heima, skylduna við
Guð og skylduna við jarðneskt
samfélag og þar með við ramma
samfélagsins, ríkið og forystu
þess. Oftlega verða hér augljósir
árekstrar i aldanna rás, ekki sfzt
þegar ríkið snýst gegn hvoru
tveggja, kristinni trú og þeim
almennu mannréttindum er
byggja á kærleiksboðorðinu.
Eigi að síður er yfirlýsing
frelsarans ótvíræð. Alkunnugt
er að keisari sá sem Jesús talar
um, var öldungis ólíkur þeim
valdhöfum sem við höfum af að
segja. Um og eftir jarðvistardaga
Jesú laut „heimsbyggðin“ harð-
stjórn, sem fæstir kjósa sér undir
að búa. Orð Krists um keisarann
hafa því að geyma jákvæða af-
stöðu til stjórnvalda upp til hópa,
illra eigi síður en góðra enda
stjórnleysi einn versti kosturinn
sem hugsaður varð á jörðu, þá
eins og nú.
Þetta hefur kristnum mönnum
verið ljóst æ síðan og kirkjan því
kappkostað að lifa í sátt við ríkið,
þótt iðulega væri þar teflt á
tæpasta vað, kristninni til tak-
markaðrar blessunar.
Kröfur kirkju á
hendur ríki
Ekki er þar með sagt að kristn-
ir menn séu ætíð sáttir við náið
samstarf ríkis og kirkju. Hug-
myndin um sjálfstæði kirkjunn-
ar, „frelsi" hennar, eins og löng-
um var að orði komizt, er einn
stríðasti straumurinn í nærfellt
tvö þúsund ára sögu kristninnar.
Þegar sú hugmynd þokar um
set, verða aðrar uppi á teningi.
Ber þar hæst kröfuna um skil-
virkari stuðning ríkisins við
kirkjuna og þar með um ræktar-
semi við þann boðskap, sem
kirkjan flytur, hlýðni við kristin
siðalögmál og skjaldborg um
menningararfleifð kristins dóms.
Slíkan hugsunarhátt mætti
draga saman eitthvað á þessa
leið: Því aðeins er kirkjunni hollt
að gjalda keisaranum það sem
keisarans er, að sá hinn sami
keisari gjaldi Guði það sem Guðs
er.
Skyldan við
skaparann
En þessi málatilbúningur hef-
ur aðra hlið: Skipulagðir sam-
félagshættir eru hluti af skikkan
skaparans. Með lögum skal land
byggja, og undan þeirri skyldu
verður ekki vikist. Lög verða ekki
til í tómarúmi heldur hvfla þau
á siðferðilegum grunni. Siðferði
er aldrei úr lausu lofti gripið.
Það á sér rætur í lífsviðhorfi,
heildarsýn, trú af einhverju tagi.
Hér kemur til kasta kirkjunn-
ar; ekki að styðja rfkið sér í lagi
heldur að efla mannlegt félag á
jörðu, leggja lið þeim öflum er
hindra vilja upplausn og eyðingu.
í þeirri stöðu ber kirkjunni
hvorki að lita á ríkið sem and-
stæðing sinn eða ofjarl, heldur
miklu fremur sem þann hinn
minnsta bróður, er þarfnast leið-
beininga og liðveizlu í baráttu
við úlfa sundrungar og sér-
drægni. „Ríkið" er ekki óhlut-
bundin hugmynd heldur félags-
skapur, sem ætlað er að vernda
þann smælingja er f dag gæti
verið ég, en á morgun þú. Hér
er því verk að vinna fyrir kristna
menn.
Fjölhyggja eða
festa
Siðferðisgrundvöllur samfé-
lagsheildar og þar með allsherj-
arríkis virðist um sinn hafa verið
ótryggari en löngum fyrr. Með
því er ekki sagt að viðleitni 20.
aldar manna til að skapa nýtilegt
þjóðfélag sé á ytri borði ódrýgri
orðinn en athafnir annarra kyn-
slóða. Þvert á móti hefur meira
unnizt á en nokkru sinni, þótt
örðugt geti verið að fullyrða
hverju sú uppskera er öðru frem-
ur að þakka.
Hitt er ljóst að samtið okkar
á í höggi við innri öfl sem ógna
þeim ávinningi er nú var nefndur
og um leið bróðurlegu heildar-
samfélagi manna bæði hér á
landi og í þeim heimshluta, sem
við erum handgengust.
Þetta stafar öðrum þræði af
því að í stað þeirrar festu og
sameiginlegra heildarviðhorfa,
,JCristniboð er fyrsta ogsíðasta verkefni
kristins manns. Það er eðlisóskylt upp-
lausnarhneigð fjölhyggjunnar. Markmið
kristniboðs er að snúa öllum mönnum
til einnar og sömu lifandi trúar á Jesúm
Krist, hinn krossfesta og upprisna frels-
ara heimsins. Sameiginleg trú er sterk-
asta einingaraflið sem fram hefur komið
í sögu manna. “
sem sérhvert samfélag þarfnast,
búa menn nú við hugmyndalega
upplausn. Sundurleitustu lífsvið-
horf fljóta uppi hvert innan um
annað.
Spyrja má um tildrög og rétt-
mæti þeirrar „fjölhyggju" er
einkennir öldina. Einnig gæti
verið ástæða til að velta því fyrir
sér, hvert sú fjölhyggja kann að
leiða menn um síðir. Eru villigöt-
ur stjórnleysis e.t.v. nær en í
augum uppi liggur?
Guðsmynd eða
glundroði
í sköpunarsögu Heilagrar ritn-
ingar segir: „Og guð skapaði
manninn eftir sinni mynd; hann
skapaði hann eftir Guðs rnynd."
— Þessi orð eru útlögð á ýma
vegu, en einn er kjarni þeirra:
Hinn óhaggaði, eilífi, ævarandi
Guð gefur manninum í öndverðu
sitt eigið grundvallareinkenni,
þ.e.a.s. varanleikann, festuna,
samræmið. Þessi eiginleiki birt-
ist m.a. í tilhneigingu mannsins
til að skapa skipulegt samfélag,
þar sem hver hlutur er á sír.um
stað.
Guð á sér frá öndverðu óskilj-
anlegan óvin. Þessi andstæðing-
ur er glundroðinn, tortíming hins
skipulagða heims. Syndafallið er
verk óvinarins. Eftir syndafallið
er skynheimurinn tvístraður,
sjálfsmyndarlaus, firrtur festu
og viti, einungis raunverulegur
að nafninu til.
Hverju sinni sem menn ganga
fram á foldu og leitast við að
grundvalla skipulegt heildar-
samfélag af góðum huga og skyn-
samlegu viti, er Guði þjónað.
Mynd hins óhaggaða, eilífa,
ævarandi Guðs birtist í viðleitni
manna til að hafa „ein lög og
einn sið“.
Samfélag manna mun að sjálf-
sögðu aldrei endurspegla mynd
Guðs að fullu fyrr en við endi
aldanna, þegar ríki Guðs kemur
með krafti. En sérhver tilraun
til að halda uppi lögum og reglu,
jöfnuði og samræmi, felur. í sér
samvinnu við almáttugan skap-
ara himins og jarðar. Ef kristinn
maður styður slíka tilraun heils
hugar, geldur hann báðum í senn
það sem þeim ber, Guði og keis-
aranum. Sínum minnsta og
umkomulausasta bróður geldur
hann þó mest og bezt — og þar
með sjálfum sér um síðir.
Kristniboð
í dag minnist íslenska þjóð-
kirkjan kristniboðs og hvetur
alla landsmenn til að leggja því
lið með fyrirbæn og framtaki.
Kristniboð er fyrsta og síðasta
verkefni kristins manns. Það er
eðlisóskylt upplausnarhneigð
fjölhyggjunnar. Markmið
kristniboðs er að snúa öllum
mönnum til einnar og sömu lif-
andi trúar á Jesúm Krist, hinn
krossfesta og upprisa frelsara
heimsins. Sameiginleg trú er
sterkasta einingaraflið, sem
fram hefur komið í sögu manna.
Kristniboð býr ennfremur yfir
öðrum samfélagslegum þáttum.
Alkunnugt er, að sókn kristninn-
ar í löndum þriðja heimsins veld-
ur víða straumhvörfum í mann-
úðarmálum. Þetta sannreyna
þeir er búa í grennd við kristni-
boðsstöðvarnar.
f nýju fréttabréfi frá Sam-
bandi íslenskra kristniboðsfé-
laga segir m.a. á þessa leið: „Á
sjúkraskýlinu f Konsó fengu um
36 þúsund manns meðhöndlun á
síðastliðnu ári. Bæði barnaskól-
inn og heimavistin hafa verið
þétt setin að venju. Skólastarfið
er „langtíma þróunarhjálp".
Skólar eru á kristniboðsstöðinni
i Cheparería og þrem öðrum
stöðum. í skólunum höfum við
gullið tækifæri til að undirbúa
hina ungu kynslóð til að byggja
upp landið sitt og leiða þjóðina
til betri lífskjara."
Með þessum hætti vinna ís-
lenskir arftakar Þorvaldar víð-
förla að því að færa börnum
Afríku „ein lög og einn sið“, trú
á frelsara heimsins og hlýðni við
kærleiksboðorð hans. Á okkur,
sem heima sitjum, hvílir sú
skylda hið minnsta að varðveita
sömu arfleifð og fægja á þann
veg hyrningarsteininn að ham-
ingju Islendinga á komandi öld.
SÖLUGENGI VERÐBRÉFA 11. NÓV. 1985
I
V.
Spansbifoinl, happdiœttislan og Terðbrof
Ar-flokkur Sölugsngl pr.to. 100 Avöxtun- arfcrafa DagafKMdi tll Innl.d.
1971-1 23 782,80 Innlv i Saölab. 15.09.85
1972-1 21.864,30 9,80\ 74 d.
1972-2 17 185,51 Innlv i Seölab 15.09.85
1973-1 12.514,96 Innhr i Seölab 15.09.85
1973-2 12.115,58 9,80\ 74 d.
1974-1 7 584,97 Innlv. . Saöiab. 15.09 85
1975-1 6.420,52 9,80\ 59 d.
1975-2 4.746,57 9,80\ 74 d.
1976-1 4 248,04 9,80\ 119 d.
1976-2 3532,56 9,80\ 74 d.
1977-1 3 033,96 9,80\ 134 d.
1977-2 2605,31 Innhr . SeAitb 10.09.85
1976-1 2.057,20 9,80\ 134 d.
1978-2 1 664.34 Innlv i SeMab 10.09.85
1979-1 1.417,99 9,80\ 104 d.
1979-2 1 085,03 Innlv. i Seölab 15.09.85
1980-1 972,13 9.80\ 154 d.
1980-2 768,42 Innlv i Seöiab. 25.10.85
1981-1 657,28 9,80\ 74 d.
1981-2 473,70 9,80\ 334 d.
1982 1 452.63 9,80\ 110 d.
1982-2 332,09 Innlv . Seölab 1 10.85
19831 262,97 9,80\ 110 d.
1983-2 164,72 9.80\ 350 d
1984-1 159,55 9.80\ 1 ár 80 d.
1984-2 149,52 9,80\ 1 ár 299 d.
1984-3 143,90 9,80\ 2 ár 1 d
1985-1 128,90 9,80\ 2 ár 59 d.
1975-G 3892,42 9,80\ 20 d.
1976-H 3 505,47 9.80\ 139 d
1976-1 2677,94 9,80\ 1 ár 19 d.
1977-J 2.370,09 9,80\ 1 ár 140 d
1981-1FL 524,29 9,80\ 170 d.
1985-1IB 86,03 12,00\ 10 4r. 1 afb. á éri
1985-2IB 89,97 11,00% 5 ár, 1 afb. á érl
1985-3IB 87,27 11.00% 5 ár, 1 afb. á árl
Veðskuldabréf - reiðbyggð
Lánat. Nafn- Söhrgengi m.v.
2afb verUr mlam. ávórtunar-
áárl HLV fcröfu
12% 14% 16%
1 ár 4% 95 93 92
2ár 4% 91 90 88
3ár 5% 90 87 85
4ár 5% 88 84 82
5ár 5% 85 82 78
6 ár 5% 83 79 76
7ár 5% 81 77 73
8 ár 5% 79 75 71
9 ár 5% 78 73 68
lOár 5% 78 71 66

Veðskuldabiél - overðtiyggð
Sölugengl m.v.
Lánat. 1 afbáárl 2afl». áárl
20% 28% 20% 28%
lár 79 64 85 89
2ár 66 73 73 79
3ár 56 63 63 70
4ir 49 57 55 64
5ár 44 52 50 59
Kjarobrel
Verðbréíasjóðsins
G«nql pr. Ifll - 1J12
5000
50.000
SötuvwO
6.560
65 600
Eigendur íjarmagns,
eítirspyrjendur íjarmagns!
Við getum aðstoðað þig,
hvort sem þú ert að leita eítir góðri óvöxtun
á spariíé þínu-eða þú ert í íjármagnsleit.
Við bjóðum upp á „klœðskerasaumaðar"
lausnir sem henta óskum þínum.

Veróbrcí a 11 ia rka^i i r
Fjárieslingaríelagsins
Hafnarstræti 7, o 28666
Stofnaðili að Verðbréfaþingi íslands