Morgunblaðið - 24.01.1986, Síða 23

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 24. JANÚAR1986
23
Islensk frímerki 1986
Frímerki
Jón Aðalsteinn Jónsson
Þegar auglýsingaflóð dagblað-
anna stóð einna hæst fyrir síðustu
jól, sendi Póst- og símamálastofn-
unin frá sér tilkynningu um frí-
merkjaútgáfur 1986. Þar sem ég
hef orðið þess var, að mörgum hefur
skotizt yfir þessa tilkynningu, set
ég hana hér eins og hún var send
út. Þetta er auðvitað bráðabirgðatil-
kynning, því að vonandi líður ekki
á mjög löngu, þar til lokatilkynning
kemur fyrir almenningssjónir.
Auðvitað er mjög bagalegt, að
þessum málum skuli ekki enn hafa
verið komið í það horf hjá póst-
stjóminni, að hún hafi allt tilbúið
svo snemma, að litprentaður aug-
lýsingablöðungur ásamt myndum
af hluta af næsta árs frímerkjum
liggi fyrir til dreifingar helzt ekki
seinna en í byrjun nóvember. En
því miður er þessu ekki að heilsa
og mun margt valda. En tæplega
er það kinnroðalaust, að við skulum
alltaf vera eftirbátar allra nágranna
okkar í þessum efnum. Tilkynning
póststjómarinnar er á þessa leið:
Tekin hefur verið ákvörðun um
eftirtaldar frímerkjaútgáfur á
næsta ári:
1. Frímerki með íslenskum fuglum
samtals fjögur verðgildi, 6 kr.
Maríuerla, 10 kr. Grafönd, 12
kr. Smyrill og 50 kr. Álka. Út-
gáfudagur 19. mars 1986.
2. Evrópufrímerki í tveimur verð-
gildum 10 kr. og 12 kr. Þau em
að þessu sinni helguð umhverfis-
vemd og er myndefni íslensku
Evrópufrímerkjanna sótt í Þjóð-
garðana að Skaftafelli og í Jök-
ulsárgljúfrum. Útgáfudagur er
5. maí 1986.
3. Norðurlandafrímerki í tveimur
verðgildum 10 kr. og 12 kr. og
er sameiginlegt myndefni þeirra
að þessu sinni tengt vinabæja-
hreyfíngunni. Myndefni íslensku
Norðurlandafrímerlqanna verð-
ur frá Seyðisfírði og Stykkis-
hólmi. Útgáfudagur 27. maí
1986.
4. Frímerki í tilefni aldarafmælis
Landsbanka íslands í tveimur
verðgildum 13 kr. og 500 kr.
Útgáfudagur 2. júlí 1986.
5. Fjögur frímerki í tilefni tveggja
alda afmælis Reykjavíkur. Ut-
gáfudagur 18. ágúst 1986.
6. Tvö frímerki í tilefni af því að
80 ár verða liðin frá því síminn
kom til landsins og að símakerfi
landsins verður allt orðið sjálf-
virkt. Útgáfudagur 29. septem-
ber 1986.
7. Smáörk (blokk) á Degi frímerk-
isins, 9. október 1986.
8. Jólafrímerki í tveimur verðgild-
um. Þau teiknar að þessu sinni
Björg Þorsteinsdóttir. Útgáfu-
dagur 13. nóvember 1986.
Nánar verður tilkynnt síðar um
útgáfur þessar.
Þeir, sem lásu þessa tilkynningu
í blöðunum, ráku að vonum augun
í það, sem segir frá væntanlegum
afinælisfrímerkjum Landsbanka ís-
lands í júlí nk., að annað verðgildið
verður 13 kr., en hitt 500 kr. Hér
hrukku menn óþyrmilega við og
trúðu tæplega eigin augum. Fékk
ég margar fyrirspumir á fömum
vegi um þetta, og var það sízt til-
tökumál, þar sem hæsta verðgildi
til þessa eftir myntbreyti ngu n a er
100 kr. frímerki frá því í haust, og
þótti þá ýmsum jaftivel nóg um.
En því miður sígur enn á ógæfuhlið-
ina í fjármálum okkar, svo að ekki
getur talizt undarlegt, þótt hærri
verðgildi sjái smám saman dagsins
ljós á frímerkjum íslenzku póst-
stjómarinnar. En fimmföldun á
hæsta verðgildi á rúmu hálfu ári!
Fæstir trúðu, að sú stefna væri
nauðsynleg eða skynsamleg, enda
sáu þeir, sem við mig ræddu, vem-
lega hættu fólgna í henni. Um það
var ég þeim vissulega sammála.
Nú hefur sem betur fer skipazt
svo, að verðgildi þessa frímerkis
verður 250 kr., og hygg ég, að
mörgum létti við að heyra það. Er
það og mjög f líkingu við hæstu
verðgildi meðal ýmissa nágranna-
þjóða okkar. Danir hafa 50 kr. frí-
merki síðan 1. okt. sl., sem er ná-
lægt 235 ísl. krónum, og Svíar eiga
50 kr. frímerki frá 1981 eða sem
svarar um 280 ísl. krónum.
Ekki dreg ég í efa, að oft getur
verið hagræði í þvl fyrir póstmenn
og verulegur flýtisauki að geta
gripið til hærri verðgilda, þegar um
dýrar bögglasendingar er að ræða.
Þau háu verðgildi, sem áður hafa
komið út, hafa einmitt lent á fylgi-
bréfum með þess konar sendingum.
Póststjómin verður samt einnig
að hafa safnarana í huga, og þá
getur verið hættulegt að íþyngja
þeim svo, að þeir dragi verulega
við sig kaup eða jafnvel hætti alveg.
Talið er, að um 20% af frímerkja-
sölu sé einmitt til þeirra, innlendra
og erlendra.
Til þess að benda á þá hættu,
sem felst í þessari stefnu, má benda
á sögu 250 kr. frímerkisins frá
1972 (Herðubreið). Þá gerðist
HEROUBREIO
]ÓN STEFÁNSSON-HRAUN'TEIGl-8 VIO HEKUi
SLAND 1000

GUNNLAUGUK SCHVVING- 1.ÍNAN ORFGIN
ÍSLAND 5000
nokkuð, sem reyndist afdrifaríkt.
Hefur frímerkjakaupmaður sent
þættinum lýsingu á þeirri þróun,
sem fylgdi í kjölfar þessarar útgáfu,
en hann er nákunnugur þessum
viðskiptum. Þegar þetta frímerki
kom út, svaraði það til 5 dollara,
og var mjög hátt. Engu að síður
keyptu erlendir kaupmenn það,
enda gerðu þeir ráð fyrir, að upplag
þess væri 200—300 þús., þar sem
100 kr. frímerki frá árinu áður var
prentað í 500 þús. eintökum. En
þar skjátlaðist þeim hraparlega. Svo
fór, sennilega fyrir slysni, að 250
kr. merkið var gefið út í 3 milljónum
eintaka, sem var óheyrt upplag
hérlendis af svo háu verðgildi. Af-
leiðingin varð líka sú, að merkið
var mörg ár til sölu og rýmaði
stöðugt í verði vegna verðbólgu og
gengisfellinga. Var svo komið í
lokin, að þetta frímerki var selt á
37 cent, og nú mun það selt í smá-
sölu í verzlunum á 50 cent — eða
á 10% af upphaflegu verði þess.
Þar sem þetta frímerki er fallegt,
glöptust margir innlendir og erlend-
ir safnarar og kaupmenn einmitt
til að fjárfesta í þessu frímerki, og
þá með framansögðum árangri.
Þessi útgáfa frá 1972 hafði því
mjög neikvæð áhrif á söfnun ís-
lenzkra frímerkja. Munu erlendir
kaupmenn beinlínis hafa ráðið við-
skiptavinum sínum frá að safna ís-
lenzkum merkjum eftir þessa bitru
reynslu.
Áðumefndur frímerkjakaup-
maður segir svo orðrétt í athuga-
semdum sínum: „Yfirstjóm ís-
lenzkra póstmála ber að hafa í
huga, að ekki verður lagður traust-
ur gmnnur að sölu frímerkja okkar
um allan heim nema með jákvæðri
afstöðu þeirra, sem verzla með frí-
merki og stuðla með því að vaxandi
eftirspum." Þá bendir hann einnig
á það, að kaupmenn og safnarar
ætlist helzt til þess, að höfuðstóll
frímerkjanna, þ.e. nafnverð þeirra,
skerðist ekki í tímanna rás, þótt
engir vextir bætist við. Fram hjá
þessum skoðunum komast engar
póststjómir til lengdar. Þessu næst
ræðir hann um 1000 kr. frímerkið
frá 1978 og 50 kr. frímerkið frá
1981 og mjög óhentuga stærð
þeirra á póstsendingar. Um það
býst ég við, að flestir geti verið
sammála. Verður vikið að því efni
í næsta þætti.
Herramaðurinn og þjófurinn Bill Miner verður eftirminnileg
persóna í bráðlifandi túlkun Richards Famsworth í The Grey Fox.
Silfurrefurinn
Tónabíó: Grái refurinn — The
Grey Fox * * *
Leikstjóri: Philip Borsos. Hand-
rit: John Hunter. Kvikmynda-
taka: Frank Tidy. Klipping:
Frank Irvine. Tónlist: Michael
Conway. Aðalhlutverk: Richard
Farnsworth, Jackie Burroughs,
Ken Pouge, Timothy Webber,
Gary Reineke, Wayne Robson.
Kanadísk, gerð 1982.92 mín.
Góður kunningi af kvikmynda-
hátíð, Bill Miner, (R. Famsworth),
hefur riðið í bæinn á nýjan leik
og er aufúsugestur. Þessi kana-
díska mynd sem undirritaður
gagnrýndi á sínum tíma, hefur
eflaust farið framhjá mörgum
kvikmyndaunnendum á skammri
hátíð og á vonandi erindi í annað
sinn.
Grái refurinn er allsérstæður
vestri, þar sem söguhetjan er á
sjötugsaldri. Hún er frægur ræn-
ingi (Famsworth), um aldamótin
síðustu. Hann er nýsloppinn úr
langri fangelsisvist þegar myndin
hefst, en karl er ekki lengi í rónni,
þó sextugur sé.
Það er sannkölluð ánægja að
fylgjast með hinum roskna leikara
í túlkun sinni á hinum sérkenni-
lega bófa. Hann vill ekki gefast
upp þrátt fyrir að veröldin hafi
tekið miklum stakkaskiptum á
þeim langa tíma sem hann sat
inni. En hvort sem „The Gentle-
man Bandit" unir því eða ekki,
þá reynist hin nýja tækni, jám-
brautir, sími, o.s.frv., karli ofraun.
Famsworth, sem farið hefur með
smáhlutverk og unnið við áhættu-
leik í Hollywood í áratugi, fær
hér sitt fyrsta aðalhlutverk og
þakkar pent fyrir sig með því að
skila því af stakri prýði. Hann er
einkar sannfærandi sem gamli
bragðarefurinn, hvort sem hann
er að heilla kvenréttindakonuna
(Jackie Burroughs), eða skelfa
fómarlömb sín. Famsworth, sem
nú er farið að bregða fyrir í æ
fleiri, bitastæðum hlutverkum,
minnir allmikið á Henry heitinn
Fonda, í útliti og yfirbragði, hefur
til að bera svipaða, karlmannlega
eiginleika. Hið kraftmikla portrett
sem hann dregur upp af hinum
sögufræga ræningja og sjarmör
er næg ástæða til að hvetja fólk
til að gefa Grá refnum gaum.
Fröken Frankenstein
Kvikmyndir
Sæbjörn Valdimarsson
Laugarásbíó: Klikkuð tækni —
Weird Science ★ ★
Leikstjóri John Hughes. Kvik-
myndataka Matthew F. Leo-
netti. Sérsamin tónlist: Jimmi
Iovine. Aðalhlutverk Anthony
Michael Hall, Kelly LeBrock,
Ian Mitchell Smith, Suzanna
Snyder, Judie Aronson, Bill
Paxton, Robert Downey, Ro-
bert Rusler. Bandarisk, frá
Universal 1986. Dolby stereo.
95 min.
Og hér kemur sú nýjasta fyrir
táningana. Tveim skólabræðrum
tekst, með aðstoð tölvutækninnar,
að galdra sér kvenmann. Piltamir
em miklir hallærisgæjar og til-
raunin gerð út úr sámstu neyð,
þar sem ekki fyrirfannst sú herfa
af þessum heimi sem þolir þá.
Tölvuvinnslan fer fram úr björt-
ustu vonum þeirra félaga, þar sem
útkoman verður hinn glæsilegasti
kvenmaður, ofsakroppur. Hún
Kelly Lebrock er mikið augna-
gaman, enda gæti hún hægast
verið systir þeirra Brooke Shi-
elds og Jaqueline Bisset. .
hristir manndóminn upp í skræf-
unum og kemur þeim á fyllerí og
kvennafar. Þar með virðist til-
gangi jarðvistar hennar lokið og
hún hverfur jafn skyndilega og
hún kom. Og myndinni lýkur
þegar hinir nýorðnu töffarar em
komnir vel á veg með að glutra
niður sveindómnum fyrir tilstilli
aðalbombnanna í bekknum.
Hughes, (The Breakfast
Club), hefur legið einhver ósköpin
á þegar hann gerði Klikkaða
tækni, sem er hrærigrautur mis-
góðra hugmynda sem fá engan
veginn viðunandi útfærslu á tjald-
inu. Sumar sleppa þó fyrir hom,
einsog ófétið hann Chet, sem er
langskemmtilegasta persónan og
prýðisvel leikin af Bill Paxton.
Þá em margar tæknibrellumar
flári góðar og vel útfærðar og
ekki laust við að gert sé góðlátlegt
grín að nokkmm, nýlegum hryll-
ingsmyndum.
Helsti agnúi K.t. er Kelly
Lebrock. Hún er bersýnilega jafn
ömurlegur leikari og hún er óguð-
lega falleg. Og þó hún eigi að
leika einskonar Frankenstein í
kvenlíki hefur tæpast verið ætlun-
in að hún ætti að vera steinfrosin
sem ústillingargína. Synd með
slíkt augnayndi.
Aulabárðar í brúarvinnu
Háskólabíó: Sjálfboðaliðar -
Volunteers *
Leikstjóri: Nicholas Meyer.
Kvikmyndataka Ric Waite.
Handrit Kevin Levine og David
Isaacs. Tónlist James Homer.
Framleiðandi Richard Sheperd.
Bandarísk frá HBO/Silver
Screen Partners. Dreifing EMI.
1985. Aðalhlutverk: Tom
Hanks, John Candy, Rita Wil-
son, Tim Thomerson, Gedde
Watanbe, George Plimpton,
Emest Harada.
Þeir Tom Hanks og John Candy
þóttu svo ágætir saman í gaman-
myndinni Splash, enda andstæð-
ur miklar, að nánast er búið að
spyrða þá saman. Sjálfboðalið-
ar er ein nýjasta mynd þeirra
félaga og á að gerast í forsetatíð.
J.F.K.
Candy er hugsjónamaður sem
býður sig fram við friðarsveitir
forsetans, til brúargerðar í Thai-
landi. Æringinn Hanks getur
hinsvegar með naumindum svindl-
að sér um borð í flugvélina til
fyrirheitna landsins, í kapphlaupi
uppá líf og dauða undan skuld-
heimtumönnum flárhættuspilara.
Þegar smíðinni er að verða
lokið kemur í ljós að ekki er á
hreinu hverra hagsmuna er verið
að gæta með brúargerðinni; íbúa
héraðsins, kommúnista, CLA eða
ópíumsmyglara. Verða því friðar-
sinnamir að sprengja í loft upp
sitt eigið handverk að lokum.
Sjálfboðaliðar er mislukkaður
farsi. Rauði þráðurinn er ágæt-
lega gjaldgengur undir einn slíkan
en illa hefur tekist til að klæða
hann nógu fyndnum samtölum
eða spaugilegum uppákomum.
Svo útkoman er rétt brosleg, því
maður glottir jú reyndar útí annað
lungann úr myndinni, (og rejmdar
heyrði ég tæpast hlátursbofs
undir sýningunni). Það teljast
mikil vonbrigði þegar hafðar eru
í huga vinsældir þessara ágætu
leikara, þeir eiga að standa fyrir
betri skemmtun. Áhorfendur fá
aðeins reykinn af réttunum.