Morgunblaðið - 22.02.1986, Síða 30

~ 30
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 22. FEBRÚAR1986
Atvmnuleysisbætur, atvínnu
leysisvofan og at-
vinnustefna á Suðurnesjum
eftirSigurð Tómas
Garðarsson
Tvennum sögum fer af þeirri
fyrirlitningu og hneykslan er marg-
ræddur greinarstúfur minn um
atvinnuleysi á Suðumesjum, sem
birtist f Morgunblaðinu 16. janúar
síðastliðinn, hefur valdið. Þrátt fyrir
aðra grein frá undirrituðum um
sama málefni, sem birtist í Morgun-
blaðinu 1. febrúar síðastliðinn,
hefur enn ekki fengist máiefnaleg
umfjöllun um ásakanir mínar og
því síður svör um orsök og afleið-
ingu þess kæruleysis, er ríkt hefur
f atvinnuleysisskráningu á Suður-
nesjum. Ekki ætla ég að draga í
efa þá túlkun Karls Steinars Guðna-
sonar um að þetta séu furðuskrif
og orðaskak, enda hefur ýmislegt
furðulegt verið dregið inn í umræð-
una. Mig langar enn einu sinni að
viðra nokkur atríði úr fyrri greinum
^ mínum. Að gefnu tilefni mun ég
einnig færa betur í tal vanskil og
innheimtu launatengdra gjalda hjá
„smáfyrirtækinu" sem ég rek og
öðmm fyrirtækjum á svæðinu.
Lög um atvinnu-
leysistryggingar
Leikmaður hefur ekki annað en
bijóstvitið að fara eftir við lestur
laga eins og um atvinnuleysistrygg-
ingar. Því má vel vera að ég vaði
__ einhvers staðar f villu og átti mig
ekki á hinni ósnertanlegu túlkun
úthlutunamefnda og annarra
verkalýðsrekenda á lögunum, en ég
hefði gjaman viljað draga fram tvö
atriði úr fyrri grein minni og skoða
þau í ljósi minna „bamabreka og
vanþekkingar", eins og komist var
að orði í Morgunblaðsgrein Karls
Steinars 8. febrúar síðastliðinn.
Atriðin em:
1. Meint misnotkun verkalýðsfé-
lagsins á fjármunum Atvinnu-
leysistryggingasjóðs með því að
taka félagsgjald af bótaþegum.
2. Spumingar til úthlutunamefnd-
ar um hvemig hún túlkar nokkur
atriði í lögunum og hvemig
ákvæðum í þeim er framfylgt.
Misnotkun
Um fyrsta atriðið hef ég leitað
mér ráðgjafar hjá lögfróðum mönn-
um og ber þeim saman um að túlkun
mín á misnotkun fjármuna Atvinnu-
leysistryggingasjóðs sé rétt.
í 39. gr. lagana segir svo: „Eigi
má gera fjámám eða lögtak í bótum
samkvæmt lögum þessum, sem eigi
hafa verið greiddar bótaþega. Eigi
má heldur taka bætur til greiðslu
opinberragjalda."
Þama er ótvírætt gefíð í skyn
að bótaþegar skuli halda bótum sín-
um óskertum. Annars staðar, eða
í 23. gr. þriðju málsgrein, er reynd-
T* ar gerð á þessu undantekning með
því að skylda bótaþega til að greiða
4% af atvinnuleysisbótum í lífeyris-
sjóð, en annað, þ.m.t. félagsgjöld,
má ekki taka af þeim. í þessu atriði
misnota verkalýðsfélögin ekki að-
eins Qármuni sjóðsins í eigin þágu
heldur beinlfnis bijóta lögin. Hver
valsar með fjármuni fólksins að
eigin geðþótta? Úthlutunamefnd
sem samkvæmt lögunum á að fela
einstökum nefndarmönnum eða
starfsmönnum sfnum útborgun
bóta, (í þessu tilfelli starfsfólkið á
skrifstofu verkalýðsfélaganna í
Keflavík), hefur enga heimild til að
gera fjárnám í bótunum.
Sigurður Lfndal, prófessor, benti
á, er ég leitaði álits hans, að félags-
gjöldin væm nokkurskonar ígildi
opinberra gjalda, þegar þau em
tekin af atvinnuleysisbótum, þar eð
lögin skylda atvinnulausa til að
ganga í stéttarfélag til að fá bætur.
En með þessu, sem reyndar er
vafamál hvort ekki biýtur í bága
við lög um félagafrelsi, er stéttarfé-
lögum fært í hendur opinbert vald.
Eins má færa rök fyrir því að stétt-
arfélagið tekur skatt af öllum er
vinna í grein þess á félagssvæðinu,
þegar félagsbundið sem ófélags-
bundið fólk er skyldað til að greiða
hluta af launum sínum til stéttarfé-
lagsins.
Spurningar
21. gr. laganna flallar um þá,
er ekki eiga rétt á atvinnuleysis-
bótum. í ljosi þess hve margir em
að staðaldri atvinnulausir á Suður-
nesjum, þrátt fyrir eftirspum eftir
vinnuafli, sérstaklega við sjávarsíð-
una, vakna við lestur á henni ýmsar
spumingar um túlkun úthlutunar-
nefndar á greinini. Þar em eftirfar-
andi atriði úr 21. greininni helst:
4. liður.
Um 30 daga bótamissisregluna
hjá þeim sem hafa sagt starfi
sínu lausu án gildra ástæðna
eða missa vinnu af ástæðum
sem þeir sjálfir eiga sök á.
Hversu vel er þessu framfylgt og
einnig skyldu þeirra, er missa rétt
til bóta tvisvar, til að vinna í 6
vikur, áður en þeir fá greiddar
bætur að nýju?
5. liður.
Um að heilsufarsástæður geta
valdið bótamissi. í 6. lið er gerð
undantekning, ef umsækjandi
sannar með læknisvottorði, að
hann geti eigi stundað þá vinnu,
sem hann á kost á. Þessi undan-
tekning hlýtur að valda úthlutun-
amefndum vandræðum. Nú er
ljóst að úr sjúkrasjóðum verka-
lýðsfélaganna og almennum
sjúkratryggingasjóðum á að
greiða lífeyri til þeirra félaga, sem
ófærir em til vinnu. Hvenær úr-
skurðar úthlutunamefnd atvinnu-
leysisbóta í Keflavik, að læknis-
vottorð sýni fram á bótamissi?
6. liður.
Um þá er neita starfi, sem þeim
býðst. Mat úthlutunamefndar er
lagt til gmndvallar úthlutunar í
Sigurður Tómas Garðarsson
„Ég skora á úthlutunar-
nefnd atvinnuleysis-
bóta og Verkalýðs- og
sjómannafélag Kefla-
víkur og nágrennis, að
færa fram haldbær rök
og lagalegar skýringar
gegn meintri misnotk-
un fjármuna Atvinnu-
leysistryggingasjóðs.
Að öðrum kosti verði
framkvæmd þessara
mála leiðrétt hið fyrsta
og að fullu.“
tveim tilvikum 6. liðs greinarinn-
ar. Það fyrra er, ef úthlutunar-
nefndin telur að meiri áreynsla
og vosbúð en bótaþegi hefur áður
kynnst, fylgi tiltæku starfi. Hið
seinna er, ef hafnað er vinnu
fjarri heimili, metur úthlutunar-
nefnd hvort það skuli varða missi
bótaréttar og skal gætt heimilis-
ástæðna umsækjanda. Hvar dreg-
ur úthlutunamefndin mörkin um
meiri áreynslu og vosbúð? Milli
manna? Milli starfsgreina? Milli
aldurshópa? Eða milli fyrirtækja?
Hve flarri heimili þarf vinnustaður
að vera til að umsækjandi missi
bótarétt? Hvaða heimilisástæður
réttlæta atvinnuleysisbætur? Hér
er um flókið og margslungið mál
að ræða, þannig að örfá dæmi úr
gerðabók, þar sem úthlutunar-
nefnd hefur metið umsækjanda
bætur á grundvelli þessara undan-
þága, nægja.
7. liður.
Um þá er stunda vinnu í eigin
þágu. Hveijir falla undir þennan
lið?
8. liður.
Um þá sem firrt hafa sig bóta-
rétti skv. 40. gr. Þ.e. þeir sem
reyna að afla sér bóta með því
að gefa rangar eða villandi upp-
lýsingar um hagi sína. Hvemig
gengur úthlutunamefndin úr
skugga um að fyrirliggjandi upp-
lýsingar umsækjenda séu réttar
og sannar?
Eins og flestum er kunnugt
myndast jafnan atvinnuleysistoppar
er hráefnisskortur verður hjá fisk-
vinnslufyrirtækjum. í 24. gr. lag-
anna um atvinnuleysistryggingar
segir í 4. málsgrein: „Nú ber nauð-
syn til að skerða dagvinnutíma
starfsmanna vegna samdráttar f
starfsemi fyrirtækis og skal þá
greiða starfsmönnum þann hluta
þeirra atvinnuleysisbóta, sem þeir
eiga rétt á, sem svarar til skerðing-
ar dagvinnutímans, enda taki ráð-
stafanir þessar almennt til starfs-
manna fyrirtækisins eða starfs-
manna í einstökum greinum starf-
semi þess, ef um fleiri en eina er
aðræða."
Mig langar að nota þetta tæki-
færi til að vekja alhygli á þessum
möguleika í framkvæmd atvinnu-
leysistrygginga, og spyija úthlutun-
amefndina hvemig hún framfylgi
þessu ákvæði.
Ég skora á úthlutunamefnd at-
vinnuleysisbóta og Verkalýðs- og
sjómannafélag Keflavíkur og ná-
grennis, að færa fram haldbær rök
og lagalegar skýringar gegn
meintri misnotkun fjármuna At-
vinnuleysistryggingasjóðs. Að öðr-
um kosti verði framkvæmd þessara
mála leiðrétt hið fyrsta og að fullu.
Eins vænti ég, að ofanrituðum
spumingum verði svarað opinber-
lega!
Vanskil „smáfyrir-
tækis“ og annarra
Í fyrmefndri blaðagrein Karls
Steinars segir hann að framganga
Verkalýðsfélagsins (og hans sem
formanns þess) í að bjóða fiskiskip
„smáfyrirtækis" míns upp, vegna
óverulegrar skuldar (kr.
23.122.00), sé svaravert atriði.
Annað segir hann „ómerkilegt
bull“. Umræður og skrif um at-
vinnuleysi á Suðumesjum eru sam-
kvæmt þessu ómerkilegt bull. Leið-
rétting og afsökunarbeiðni mín
vegna misskilnings og hártogunar
annarra á orðum mínum eru sam-
kvæmt þessu ómerkilegt bull.
Greiðsla félagsgjalda og í iífeyris-
sjóði af atvinnuleysisbótum er
samkvæmt þessu ómerkilegt bull.
Lögskipuð skylda þeirra, er sækja
um atvinnuleysisbætur, til að vera
í stéttarfélagi er samkvæmt þessu
einnig ómerkilegt bull.
Samkvæmt bókum þeirrar deild-
ar í Sparisjóði Keflavíkur, er sér
um innheimtur fyrir Lífeyrissjóð
verkalýðsfélaganna og verkalýðs-
félögin em skuldir „smáfyrirtækis-
ins“ vegna landverkafólks nú sam-
tals með vöxtum kr. 1.658.483.00.
Þar af em vextir 53%. Karl Steinar
bætti ekki nema rúmum þijú hundr-
uð þúsund krónum við skuldina,
sem em iíklega smáaurar í hans
augum. Þegar rætt er um fé verka-
fólks, veit hann manna best, hver
valsar um með peninga, sem teknir
em af fólkinu. Ég er fyrir löngu
búinn að skila til lífeyrissjóðsins og
verkalýðsfélagsins því fé, er tekið
hefur verið af launum starfsfólksins
í mínu fyrirtæki. Ifyrirtækið skuldar
hins vegar launatengd gjöld og
vexti, en það er allt annar handlegg-
ur. Hvað kallast það að skila flár-
munum, sem menn innheimta fyrir
aðra, en vera skakaður um hið
gangstæða? Svarið er „Ómerkileg
ósannindi".
Vegna þess hve mál sem þetta
era viðkvæm og áhrifarík, ef þau
em borin á torg í fjölmiðlum, reynd-
ist mér erfitt að fá upplýsingar um
almenna vanskilastöðu vegna
launatengdra gjalda hjá innheimtu-
deildinni í Sparisjóðnum. Mér lék
þó aðeins forvitni á að vita, hvort
skilastaða míns fyrirtækis væri
einsdæmi meðal sjávarútvegsfyrir-
tækja á Suðumesjum eða sem hlut-
fall af heildar vanskilum hjá deild-
inni. „Allir vita hvemig staða þess-
ara mála er“, var svarið, sem ég
fékk. Við skulum vona að svo sé.
Þeir, sem um þessi mál fjalla, vita
sem er, að verði gengið að því að
innheimta þetta fé með hörku,
verða fleiri en eigendur fyrirtækj-
anna í sámm á eftir.
Umrædd vinnubrögð verkalýðs-
félagsins við innheimtu vanskila
vegna launatengdra gjalda em ná-
tengd atvinnuleysisvofunni og því
óþarfi að þegja um þau, hvort sem
mitt fyrirtæki á í hlut eða önnur.
Allir sjá, að engu skiptir hvom
megin fjárhæð, sem er brot af heild-
arvanskilum, liggur. Hins vegar
skiptir það skuldunaut vemlegu
máli með hvaða hætti skuldin er
innheimt. Lögfræðingar em dýr-
ustu mkkarar þessa lands og í
umræddu tilviki fór verkalýðsfélag-
ið kostnaðarsömustu leiðina til að
innheimta skuldina, þótt það væm
beðið um að gera það ekki.
Atvinnustefna
þingmanna
Stundum er sagt, að neyðin kenni
naktri konu að spinna og lötum
manni að vinna. Karli Steinarí væri
trúandi til að rita um þessi ummæli
mín í blaðagrein og fullyrða, að ég
telji naktar spunakonur latar. Ég
tek þó áhættuna, enda skrif mín
að hans dómi „ósannindi", „óhróð-
ur“ og, utan eins atriðis, „ómerki-
legt bull, sem verður að flokka
undir bamabrek og vanþekkingu"
og „tæpast sæmandi" fyrir þing-
mann „að standa í orðaskaki" út
af. Svargreinar hans vegna skrifa
minna em skólabókardæmi um út-
úrsnúningana og viðhorfin, sem
menn í sjávarútvegi hér á Suður-
nesjum mega búast við að mæta
hjá þingmönnum sínum. Þetta
„smáfyrirtæki" sem ég rek skiiaði
aðeins u.þ.b. áttatiu milljónum
króna í útflutningstekjur til þjóðar-
búsins á síðasta ári. Auðvitað em
þetta smáaurar í augum Karls
Steinars Guðnasonar, og skiptir
engu máli fyrir atvinnu á Suður-
nesjum, enda vinnur hann og aðrir
þingmenn þessa kjördæmis leynt
og ljóst að því að koma öllu vinn-
andi fólki til starfa á Jótlandsheið-
um Bandaríkjahers og fyrirtækjum
við sjávarsíðuna á hausinn.
Höfundur er framkvæmdastjóri
fiskvinnslu i Vogum.
LYFSEÐLAR
Þú hringír í síma 24045. Við sœkjum
lyfseöilinn, annaðhvort til þín eða til
lœknis. Síðan afgretðum við lyfin sam-
kvœmt lyfseðlinum ög sendum þér
beint heim.
HEIMSENDINGIN ER ÞÉR
AÐ KOSTNAÐARLAUSU
ÓKEYPIS
m HEIMSENDINGARÞJÓNUSTA
HST.. \
I
■ i n i i i i i i 1 i---
Það er vetur og þú átt óhœgt um vik. Þess vegna viljum við benda þór á
þá möguleika er þér þjóðast með HEIMSENDINGARÞJÓNUSTU LAUGA-
VEGS APÓTEKS og SnyrtivöruverslunarinnarTHOREL^^
SÍMI 24045
SNYRTIVÖRUR Og“|
AÐRAR VÖRUR
i i i i i
Þú hringir í sfma 24045 og okki
- THORELLU og LAUGAVEGS i
TEKI er Ijúft að kynna þór það vöi
al af snyrtivörum og öðru því er i
TEKIÐ og THORELLA hafa upp
bJððg' . , , ,
HEIMSENDINGIN ER ÞÉR
AÐ KOSTNAÐARLAUSU
midas