Morgunblaðið - 22.03.1986, Blaðsíða 32

32
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 22. MARZ1986
Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Aöstoöarritstjóri
Fulltrúar ritstjóra
Fróttastjórar
Auglýsingastjóri
Árvakur, Reykjavík
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Björn Bjarnason.
Þorbjörn Guðmundsson,
Björn Jóhannsson,
Árni Jörgensen.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson,
Ágúst Ingi Jónsson.
Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aöalstræti 6, sími 10100. Auglýsingar:
Aöalstræti 6, sími 22480. Afgreiðsla: Kringlan 1, sími 83033.
Áskriftargjald 450 kr. á mánuöi innanlands. í lausasölu 40 kr. eintakiö.
Ullariðnaður
— mikilvæg
útflutningsgrein
Ullariðnaður hefur skipað mik-
ilvægan sess í íslenzkum út-
flutningsiðnaði í áratugi. Pjöldi
fyrirtækja, víðs vegar um landið,
kemur við sögu þessarar iðngrein-
ar. Milli tólf og þrettán hundruð
manns sækja atvinnu og afkomu
til hennar, auk þess sem fjöldi
einstaklinga hefur störf við hliðar-
greinar. Fyrirtæki í ullariðnaði
skipa mikilvægan sess í atvinnulífí
margra kaupstaða og kauptúna
landsins. Það er til marks um
mikilvægi ullariðnaðar í atvinnulífi
okkar að þessi iðngrein veitir tvö-
falt fleiri starfsmönnum atvinnu
en álverið í Straumsvík og heildar-
sala iðngreinarinnar er jafnmikil
og sala jámblendiverksmiðjunnar
á Grundartanga.
Verðmæti ullarvöru nam 1.200
milljónum króna á síðast liðnu ári,
eða 38% af söluverði útfluttra
iðnaðarvara, að frátöldu áli og ál-
melmi, og 3,6% af heildarútflutn-
ingi landsmanna. Mikilvægi ullar-
iðnaðar snýr því ekki einungis að
atvinnumöguleikum og atvinnu-
öryggi í fjölda smærri og stærri
byggðarlaga, heldur ekki síður að
gjaldeyrisöflun, en óhagstæður
viðskiptajöfnuður er eitt af stærstu
vandamálum okkar.
Þessi mikilvæga útflutnings-
grein hefur átt í töluverðum erfíð-
leikum. Flest fyrirtæki í greininni
sættu verulegu tapi á síðasta ári,
sem náði til allra þátta framleiðsl-
unnar, bands, voðar og fullbúins
fatnaðar. Heildartapið hefur lík-
lega numið nálægt 6% af tekjum,
en það var mjög breytilegt eftir
fyrirtækjum. Astæður taprekstrar
vóru einkum af þrenns konar toga:
1) Lækkað gengi Bandaríkjadals
gagnvart öðrum myntum, ásamt
innlendri verðbólgu 1985, 2)
Breytt tízka, sem gerði markaðinn
erfiðari, 3) Fjármagnskostnaður
vegna fjárfestingar til að mæta
samkeppni á markaðinum og
kostnaðarsams birgðahalds, enda
sölutími framleiðslunnar bundinn
við tiltölulega stuttan tíma ár
hvert.
Skiptar skoðanir eru um sölu-
horfur þessarar framleiðslu á líð-
andi ári. Sum fyrirtæki, sem lagt
hafa mikla vinnu i hönnun, vöru-
þróun og sölustarf erlendis, segja
eftirspum sízt minni en áður, en
aðrir, sem mikla reynslu hafa af
sölu á ullarvörum telja ljóst, að
grundvallarbreyting verði að koma
til í þessari framleiðslu til þess að
hún haldi stöðu sinni á erlendum
mörkuðum. Hinsvegar eru menn
ekki bjartsýnir á hærra söluverð á
þessu ári - og óvissa ríkir um
gengisþróun þeirra mynta, sem
þessum viðskiptum tengjast. Flest-
ir tefla því á tæpt vað um að ná
endum saman í rekstri í ár. Hins-
vegar eru vonir bundnar við þá
tilraun stjómvalda og aðila vinnu-
markaðarins, sem nú stendur yfír,
til að ná verðbólgu niður á svipað
stig og í markaðslöndum okkar -
og skapa stöðugleika í efnahags-
málum.
Það kann hinsvegar að skipta
sköpum um framtíð ullariðnaðar
að fyrirtækin fái ráðrúm til að laga
sig að breyttum aðstæðum. Hjöðn-
un verðbólgu skiptir þar miklu
máli. En hagræðing í reícstri, vöru-
þróun og markaðsstarf, sem eru
vegvísar til rekstraröryggis, kosta
íjármuni. Fjármunir eru nauðsyn-
leg vinnutæki til hagræðingar,
endurskipulagningar, vélvæðingar
og vömþróunar. Arðsemi verður
hinsvegar að ráða ferð við ráðstöf-
un þeirra, ef þeir eiga að skila sér
aftur, meðal annars í bættum hag
fyrirtækja og starfsfólks.
Rekstraraðilar í ullariðnaði
leggja áherzlu á eftirfarandi að-
gerðir til að auðvelda atvinnugrein-
inni að sigla milli skers og bám -
• inn á lygnari sjó meira rekstrarör-
yggis: 1) Markvissari og skjótari
ákvörðun ullarverðs, 2) Greiðslum
á uppsöfnuðum söluskatti verði
flýtt, 3) Launaskattur verði felldur
niður, 4) Aðstöðugjald lækkað til
samræmis við aðrar útflutnings-
greinar, 5) Lækkun fjármagns-
kostnaðar, 6) Lánasjóðir iðnaðar-
ins verði efldir til þess að geta
betur sinnt hlutverki sínu.
• Hér verður ekki tekin afstaða
til einstakra ábendinga hagsmuna-
aðila í þessum rekstri. Það er
hinsvegar óhjákvæmilegt, þegar
jafn mikilvæg atvinnugrein á í hlut,
að fara vel ofan í sauma á vanda-
málum hennar og leita skynsam-
legra ráða til að fleyta henni yfír
erfíðleika, sem vonandi em tíma-
bundir. Það er alltof mikið í húfi
fyrir fjölmörg byggðarlög, þúsund-
ir fólks, sem byggir afkomu sína
á þessari atvinnugrein, og nauð-
synlega viðleitni okkar til að auka
útflutning og lækka viðskiptahalla,
til að skella skollaeymm við ábend-
ingum talsmanna hennar. Víglund-
ur Þorsteinsson, formaður Félags
íslenzkra iðnrekenda, segir í viðtali
við Morgunblaðið, að ekkert geti
rétt ullariðnaðinn við nema kröftug
vömþróun og öflugt markaðsstarf.
Hann tíundar þær ábendingar um
nauðsynleg viðbrögð, sem hér
hefur verið vitnað til, og segir
orðrétt:
„Við höfum þá trú, gangi þessir
hlutir fram, skapist hér mjög gott
tækifæri fyrir ullariðnaðinn til að
hagnýta sér þá vömþróun sem
fyrirtækin vinna að. Stöðugleiki í
kjölfar kjarasamninganna gerir
þeim auðveldara um vik að ráðast
að vandanum með hagræðingu í
fyrirtækjunum sjálfum. Þannig
ætti að vera hægt að breyta þessu
tapi í greininni í hagnað."
Og það er einmitt þessi æskilegi
hagnaður í atvinnugreinum þjóðar-
búskaparins sem er forsenda þess
að hefja þá sókn til bættra lífs-
kjara, sem stefnt er að, til að
tryggja til frambúðar íslenzka
velmegun.
Umsjónarmaður Gísli Jónsson
Þegar litið er yfír fermingar-
bamaskrár á Akureyri á þessu
vori, kemur í ljós að tvínefni em
enn um sinn nokkm fleiri en
einnefni. Skiptir litlu hvort í hlut
eiga meyjar eða sveinar. Um það
bil 56 af hundraði beggja kynja
heita tveimur nöfnum.
Að mörgu er gaman að
hyggja í sambandi við nafngift-
imar. Meðal kvennanafna em 7
sem borin em af 6 eða fleiri.
Þau em: Anna (10), Björk (9),
Björg og Margrét (8), Sigríður
(7) og Guðrún og Kristín (6).
Til skamms tíma vom þijú hin
síðasttöldu þessara kvennanafna
algengust í röðinni: Guðrún,
Sigríður, Kristín. Athyglisvert
er að Anna er í öllum dæmunum
fyrra nafn af tveimur, en Björk
og Björg undantekningarlítið
seinna nafnið af tveimur.
Meðal karlanafna em aðeins
5 borin af 6 eða fleiri. Þau em:
Jón (12), Þór (9), Birgir, Már
330. þáttur
og Stefán (7). Jón heldur sem
sagt skömlega gamalli forystu,
en nær undantekningarlaust
fyrra nafn af tveimur. Guð-
mundur og Sigurður halda
ekki í við Jón, eins og áður var.
Þór og Már em langoftast
seinna nafn og em hliðstæð
kvennanöfnunum Björk og
Björg að því leyti.
Lítum svo á skrá 297 ferming-
arbama, 154 drengja og 143
stúlkna.
Nöfn meyja:
1. Aðalheiður 2 29. Ellenl 57. Ingveldurl 85. Rós 1
2. Agla 1 30. Elva (Elfa) 3 58. Jenný 1 86. Rósa3
3. Albína 1 31. Emma 2 59. Jóhanna2 87. Rut 2
4. Aldal 32. Ema 1 60. Jónína 1 88. Sif 2
5. Alma 1 33. Eval 61. Katrín4 89. Sigríður7
6. Aníta 1 34. Eydís2 62. Kolbrún 3 90. Sigrún 3
7. AnnalO 35. Eyrún 1 63. Kristbjörg 1 91. Sigurlína 1
8. Ama2 36. Gerður 2 64. Kristín 6 92. Sigurrós 1
9. Amdís 1 37. Guðbjörg2 65. Lára 1 93. Snjólaugl
10. Auðbjörg 1 38. Guðný4 66. Lena 1 94. Soffía 2
11. Álfheiður2 39. Guðríður 1 67. Linda5 95. Sóleyl
12. Ása 1 40. Guðrún6 68. Lovísa 1 96. Sólveigl
13. Ásdís2 41. Halla 2 69. Margrét8 97. Stefanía 1
14. Ásta4 42. Halldóra2 70. María4 98. Steinunn 1
15. Baldvina 1 43. Harpa2 71. Maríanna 1 99. Sunna2
16. Berglind 1 44. Heiðdís3 72. Marý 2 100. Telma 1
17. Bergrós 1 45. Hekla 1 73. Matthildur 1 101. Valdís 2
18. Birgitta2 46. Helen 1 74. Málfríður 1 102. Valgerðurl
19. Bimal 47. Helga5 75. Mjölll 103. Veral
20. Bjamey 1 48. Hermína 1 76. Mundína 1 104. Védísl
21. Björg 8 49. Hildur 2 77. Nanna 1 105. Þorbjörgl
22. Björk 9 50. Hjördís 2 78. Olgal 106. Þóra 2
23. Bryndís3 51. Hlín 2 79. Ólöfl 107. Þórdísl
24. Brynja 1 52. Hrafnhildurl 80. Ósk 1 108. Þórhildur 1
25. Drífa 1 53. Hmnd2 81. Ragna 1 109. Þómnn2
26. Dröfn2 54. Hrönn3 82. Ragnheiður2 110. Ösp 1
27. Eddal 55. Hugrún 1 83. Rannveig 1
28. Elínl 56. Hulda 3 84. Rán 2
Nöfn sveina:
1. Aðalsteinn3 35. Finnur2 69. Hrafnl 103. Sigurður5
2. Agnar 1 36. Freyr 5 70. Hrannar 1 104. Sigurgeir
3. Andri 2 37. Friðberg 1 71. Hróil 105. Sindri 1
4. Ari 1 38. Friðfínnur 1 72. Ingi 5 106. Símon 1
5. Amaldurl 39. Friðrik 2 73. Ingólfur 2 107. Skúlil
6. Amar5 40. Frosti2 74. ívarl 108. Stefán 7
7. Amór 1 41. Garðar 1 75. Jakob 1 109. Steinar 1
8. Amþór 1 42. Gauti 2 76. Jesse 1 110. Steingrímurl
9. Auðjón 1 43. Gautur 1 77. John 1 111. Sverrirl
10. Axel 1 44. Geir 1 78. Jóhann3 112. Sævarl
11. Ágúst2 45. Gottfreð 1 79. Jóhannes 1 113. Teiturl
12. Ámi 1 46. Guðbjöm 1 80. Jón 12 114. Torfí 1
13. Ásgeirl 47. Guðjón 1 81. Jónas3 115. Trausti 1
14. Baldur2 48. Guðlaugur 1 82. Karl 3 116. Unnarl
15. Benedikt 1 49. Guðmundur2 83. Konráðl 117. Vaiurl
16. Bergur 1 50. Guðni 1 84. Kristján2 118. Valdemarl
17. Bergþórl 51. Guðvarðurl 85. Logi 1 119. Valdimarl
18. Birgir7 52. Gunnar4 86. Magnús3 120. Viðar 1
19. Bimir3 53. Gunnlaugur2 87. Már.7 121. Vigfúsl
20. Bjami 1 54. Gústafl 88. Ottó 1 122. Vilhelm 1
21. Bjöml 55. Hafberg 1 89. Ólafur 1 123. Vilhjálmur2
22. Bragi2 56. Halldór 3 90. Ómar2 124. Víðirl
23. Brynjarl 57. Hans 1 91. Óskar2 125. Þormar 1
24. Böðvar 1 58. Haraldur2 92. Óttarl 126. Þorril
25. Eggert 1 59. Haukur3 93. Pálll 127. Þorvaldur 2
26. Egill 1 60. Heiðar 5 94. Pálmar 1 128. Þór 9
27. Eiður 2 61. Helgi 3 95. Pálmil 129. Þórhallur 1
28. Einar5 62. Hjaltdal 1 96. Péturl 130. Þórólfur 1
29. Eiríkur2 63. Hjalti l 97. Reimarl 131. Þröstur 1
30. Elvar (Elfar) 3 64. Hjörleifur 1 98. Reynirl 132. Ægirl
31. Erlendur 1 65. Hlynur 1 99. Reyrl 133. Ævarl
32. Erlingur 1 66. Hólm 2 100. Róbertl 134. Öm 3
33. Eyþórl 67. Hólmgeir 1 101. Rúnar5
34. Finnbogi 1 68. Hólmsteinn 1 102. Sigmar 1
Vestmannaeyjar:
Metvertíð 1 loðnuhrognum
Vcetmannaeyjum.
FENGSÆLLI loðnuvertíð er
nú um það bil að ljúka. Hefur
þessi litli fiskur, sem í eina tíð
var kallaður því óvirðulega
nafni „skítfiskur" ásamt öðru
því fiskmeti sem eingöngu fór
í bræðslu til skepnufóðurs,
fært ótaldar milljónir í þjóðar-
búið.
Þetta er metvertíð hér í Eyjum
hvað varðar frystingu loðnuhrogna.
2.200 tonn af þessu sælkerafæði
japanskra vom fryst í fímm frysti-
húsum, þar af rösklega 800 tonn
hjá Hraðfrystistöð Vestmannaeyja.
Þetta mun vera mesta magn loðnu-
hrogna sem unnið hefur verið hér
á landi í einu frystihúsi.
Áætlað útflutningsverðmæti
þessara 2.200 tonna sem hér vom
fryst fyrir Japansmarkað mun
nema um 150 milljónum króna. Þá
er talið að útflutningsverðmæti
heilfrystrar loðnu frá frystihúsun-
um fimm sé um 70 milljónir og
ótalið er þá útflutningsverðmæti
loðnumjöls og lýsis frá bræðslunum
tveimur sem hér em starfræktar.
— hkj.