Morgunblaðið - 22.03.1986, Blaðsíða 58

MORGUNBLADIÐ, LAUGARDAGUR 22. MARZ1986
- ,58

„ Látum ok.kur sjá.. • ■ Mitxga.rzx.fossa.r
... Niagarafb5sar."
z-ie
© 1986 Universal Press Syndicate
j
Áster...
. .. að hringja ekki
út á land þegar hann
er nærstaddur.
TM Reg. U.S. Pat. Off.-all rights reserved
e1985 Los Angeles Times Syndicate
Þú hefur rúman tíma núna, Þú gerir þér Ijóst að þú varst
því skrifar þú ekki jólakortin dauðadrukkinn í gær?
fyrir okkur?
HÖGNIHREKKVÍSI
Ekkiís-
lenskt tal
ÍKÓ segir öllum Ijóst hvernig söngvakeppni sjónvarpsstöðva fer fram.
Reyndar hefur ekki farið framhjá neinum hverjir báru sigur úr
býtum i fyrra.
Mig og eflaust fleira fólk langar
til að benda starfsfólki sjónvarpsins
á, að það er ástæðulaust að láta
íslenskan þul endurtaka það sem
kynnirinn á Eurovision-söngva-
keppninni segir. Þeir eru mjög fáir
sem ekki skilja ensku, en keppnin
skýrir sig að öllu leyti sjálf. Það
er hreint ömurlegt að hlusta á ís-
lenska þulinn grípa stöðugt fram í
fyrir þeim erlenda.
ÍKÓ.
Ræður hnefaréttur-
inn á Hótel Borg?
Ágæti Velvakandi.
Föstudaginn 14. mars 1986, fór
ég með kunningja mínum á
skemmtistaðinn Hótel Borg. Þegar
klukkuna vantaði 15 mínútur í þijú
fór ég á barinn og ætlaði að fá
afgreiðslu. Var mér þá sagt að búið
væri að loka. En einn þjóninn sagð-
ist eiga tvö glös sem í væri einfaldur
sjúss af áfengi í hvoru glasi ásamt
gosi. Fyrir drykki þessa greiddi ég
300 krónur. Er ég tók að drekka úr
öðru glasinu fannst mér hvorki vera
áfengi né gos í því, heldur vatn.
Smakkaði ég úr hinu glasinu og var
það á sama veg. Lét ég kunningja
minn fá annað glasið og drakk hann
úr því. Leyfði ég fleirum að smakka
á drykk þessum og fannst öllum
sama og okkur. Kallaði ég á þjón
þann sem selt hafði mér þessa dryki
og bar upp kvörtun við hann. Tók
hann kvörtun mína ekki til greina.
Er hér var komið sögu bar að tvö
tröllvaxna dyraverði og spurðu þeir
mig hvort væri eitthvert vesen á
mér. Sagði ég þeim málavexti og
bað um yfírþjón. Þeir svöruðu mér
snúðugt að ef ég vildi tala við hann
yrði ég að heimsækja yfirþjóninn
heim í rúm, þar sem hann væri
sofandi. Upphófst nú svolítið þvarg.
Kvörtun mín var í engu tekin til
greina. Að því búnu var okkur fé-
lögunum vísað á dyr ef ekki með
góðu þá með illu. Það sem mér
fannst einkenna framkomu þjóna
og dyravarða sem í hlut áttu vegna
máls þessa var stirðbusaháttur, út-
úrsnúningur og engir tilburðir í þá
veru að leysa málið, heldur skyldi
hnefarétturinn ráða. Ætlar starfs-
fólk á Hótel Borg að starfa í slíkum
anda?
Stefán Gissurason.
Víkveiji skrifar
Mikið er talað um að við þurfum
að vernda tungu okkar fyrir
erlendum áhrifum og enginn vafi
er á því að almenningur hefur í
því máli heilbrigðan metnað. Um-
ræður um tunguna eru líka til
mikils gagns og bera áhuganum
fagurt vitni. Útlendingar öfunda
okkur af þessum áhuga, ekki sízt
frændur okkar á Norðurlöndum
sem hafa orðið miklar áhyggjur af
því að þeir muni glata tungunni enn
einu sinni, ekki sízt Svíar sem telja
má einu stórþjóðina meðal nor-
rænna smáríkja. Þetta er raunar
ekkert undarlegt, þegar litið er á
alþjóðlegan þrýsting vegna gervi-
hnatta og fjölmiðlunar og þar er
ensk tunga frekust til fjörsins eins
og allir vita. Jafnvel stórþjóðir eins
og Frakkar og Þjóðveijar hafa
áhyggjur af þessari engilsaxnesku
áleitni og texta erlendar sjónvarps-
myndir, en tala þó oftar inn á þær.
Stundum verður þetta ankannalegt
eins og þegar bandarískir kúrekar
eru látnir tala háþýzku eða fagur-
frönsku. En svona vilja stórþjóðim-
ar samt hafa þetta. Hvað þá um
okkur, auma, fátæka og smáa?
Skyldum við ekki þurfa að vera vel
á verði í þessum alþjóðlega fjöl-
miðlaheimi sem blasir hvarvetna
við. Víkveiji telur jafnvel að okkur
stafi hvað mest hætta af skandin-
avískum áhrifum, a.m.k. þurfum
við á öllu okkar að halda til að
hrista skandinavísku áhrifín af
okkur, hvað sem norrænu samstarfi
líður að öðru leyti. Oft er það nú
svo að menn þurfa að vara sig
mest á vinum sínum.
XXX
að var athyglisvert að fylgjast
með útför Olofs Palme í beinni
útsendingu sjónvarpsins. íslending-
um eru lagðar þær skyldur á herðar
— og engin ástæða til annars en
hlíta þeim — að texta eða skýra
jafnóðum í töluðu máli á íslenzku
þann texta sem fluttur er erlendis
og er það góð áskorun. I henni felst
heilbrigður metnaður fyrir þjóð sem
hefur strengt þess heit að vemda
menningararf sinn og tungu í váleg-
um heimi, en hvorttveggja er það
dýrmætasta sem við eigum og sker
úr um það að við erum sérstök þjóð,
eigum sérstæða sögu og heims-
sögulega málsmenninngarhefð sem
dugði okkur jafnvel vel í þorska-
stríðunum, þegar við vorum að
krefjast þess að aðrar þjóðir virtu
sérstöðu okkar, þótt smáir værum.
Menningararfur okkar og sérstaða
hafa ávallt dugað okkur vel í sjálf-
stæðisbaráttunni. En vandi fylgir
vegsemd hverri. Það er ekki á allra
færi að snara ræðum eða efni ræðna
af einu máli á annað, svo að ekki
sé nú talað um þegar snara þarf
bæði af ensku og sænsku eins og
raun bar vitni við minningarat-
höfnina um Palme sem sjónvarpað
var beint til íslenzkra áhorfenda.
Til þess þarf færa túlka sem þyrftu
að vera fréttamanninum til aðstoðar
ef vel ætti að vera. Eitt er að lýsa
athöfn fyrir sjónvarpsáhorfendum,
en annað að túlka af einu máli á
annað svo að vel fari. Þetta ættu
forráðamenn sjónvarpsins að íhuga
rækilega. Menn eiga sízt af öllu að
leggja á opinbera starfsmenn það
sem þeim er ofraun. Það er engum
til góðs og Ríkisútvarpinu sízt af
öllu til framdráttar. Bezt fer á því
að menn séu í störfum sem þeir ráða
vel við. Sjónvarpsmaðurinn við út-
för Palme hefur oft sýnt að það er
töggur í honum, hann hefur gert
margt vel. En það hlýtur að hafa
verið honum kvalræði að lýsa fyrr-
nefndri athöfn eins og um hnútana
var búið og þegar haft er í huga,
hvaða kröfur voru til hans gerðar.
Þetta er einungis til athugunar fyrir
sjónvarpsmenn, því að við munum
ekki sjá í gegnum fingur við frétta-
menn og þuli þegar til lengdar
lætur. Þeir eiga annað skilið en
þurfa að kljást við vandasöm verk-
efni sem þeim er ofætlun að leysa
óaðfínnanlega af hendi. Þeir hafa
áreiðanlega þann metnað að fást
einungis við þau verkefni sem þeir
hafa burði til að skila sómasamlega
af sér.
XXX
Og fyrst við erum í þessum
stellingum hér í Víkveija er
•bezt að klykkja út með því að minna
á hve skrítið var að fylgjast með Á
líðandi stundu í beinni útsendingu
(eins og allt þarf helzt að vera nú
á dögum) frá Akureyri um daginn
og horfa á ungan Norðlending
syngja helzt dægurlögin sín á ensku
(enda ætluð til útflutnings þótt það
verki á mann eins og helzt væri
ástæða til að flytja kaffí til Bras-
ilíu!) En við lifum á erfíðum tímum,
það má nú segja! Og skrítnum!
En kannski hafa allir tímar verið
bæði erfiðir og skrítnir!
XXX
P.s. Það er ósköp leiðinlegt að heyra
fjölmiðlamenn segja Góða kvöldið í
útvarpi og sjónvarpi. Það á auðvitað
að vera Gott kvöld! Við segjum
ekki sérhvað hús, heldur sérhvert
hús, svo að dæmi sé tekið; eitthvert
efni, nokkurt skjól en ekki nokkuð
skjól — en aftur á móti er eihhvað
nokkuð gott (ek. nafnorðsígildi).
Þá er ósköp leiðinlegt að sjá menn
skrifa hundruðir manna o.s.frv.
Kunnur rithöfundur notaði orðið
hundruðir í grein um sönglaga-
keppnina hér í blaðinu um daginn.
Hundrað er einfaldlega hundruð í
fleirtölu, s.s. hundruð manna,
hundruð laga, ekki hundruðir laga.
Þetta ætti að duga í dag.