Morgunblaðið - 09.08.1986, Blaðsíða 37

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 9. ÁGÚST 1986
37
lund; ekki sem vestar myndir, en
samt ekki andlit sem nein von væri
til að gæti slegið í gegn í tískuheim-
inum vestanhafs.
Helvin sneri aftur til Englands
heldur framlág og að því komin að
láta hugfallast, þegar gæfan tók
skyndilega að brosa við henni og
andlit hennar að prýða forsíður allra
helstu hátískutímarita Evrópu. Að-
eins ári eftir að hún yfírgaf Ámeríku
með sjálfstraustið í molum grát-
bændu þarlendir ljósmyndarar Marie
Helvin í gegnum glóandi símalínur
að snúa sinni engilfríðu ásjónu aftur
í vestur. Hvað hún og gerði, með
góðum árangri fyrir bankainnstæð-
una og væntanlega sjálfstraustið
líka.
Metnaður Margaret Thatcher
beindist hins vegar í aðrar áttir.
Þarf víst ekki að fjölyrða um það
að hennar sjálfstraust bar ávöxt í
fyllingu tímans og eflaust væri hún
til í að taka undir með Marie Hel-
vin, sem segir; „Þó einhver segi þér
að þú sért ómöguleg, er ekki sjálf-
gefið að hann hafi 'rétt fyrir sér.“
eldri töldu myndina beinlínis vera
sýnikennslu í ofbeldisaðgerðum og
uppreisn. Þessi mynd var bönnuð í
Bretlandi þar til árið 1967.
Árið 1956 var ungur þýskur leik-
ari, Horst Bucholz, kynntur sem
hinn nýi James Dean kvikmynd-
anna. Hann var klæddur leðurjakka
og það sem meira var buxumar
vom úr samlitu leðri.
Bítlamir bresku dvöldu um tíma
í Hamborg þar sem þeir komu fram
árið 1961 og úr þeirri ferð komu
þeir gallaðir í leður frá hvirfli til ilja.
En það var Bretinn Gene Vincent
sem skapaði hinn dæmigerða leður-
klædda rokkara í byijun sjöunda
áratugarins. Sagt var að hann hefði
tekið sér búning Sir Laurence Olivi-
er, í leikritinu Ríkarður III (eftir
Shakespeare) til fyrirmyndar, þ.e.
leðuijakka, leðurbuxur og hanska
á annarri hendi, allt í svörtu.
Elvis Presley klæddist leðurfatn-
aði þegar hann kom fram í sjón-
varpsþætti, „svokölluðum
endurkomuhljómleikum" árið 1968
og þá var reyndar sagt að hann
hefði sagt skilið við „stáss-flau-
els“-stfllinn í klæðaburði og með
því tekið upp karlmannlegri fatnað.
Síðan þá hefur leður og þá eink-
anlega svart verið bendlað við pönk,
þungarokk, afbrigðilegt kynlíf,
klámiðnað, glæpi, uppreisnir og
sjálfsagt margt fleira — en lifað
þetta allt af og er enn eftirsótt í
hátískuflíkur sem annað — ef
marka má þá, sem mest og best
fylgjast með tískustraumum.
B.I.
Margaret Thatcher fékk ekki
Sem hú" 35
,,m a* loknu — va"J
þing-
um að loknu
tvígang hafnað
mannsefni.
námí og
sem
A1 Pacino
sýnir af sér
hvimleiða
borðsiði
Hjartaknúsarinn og stórleikar-
inn A1 Pacino þótti sýna á sér
skuggahliðina á veitingastað einum
í New York á dögunum, er hann
tók beiðni kvenkyns aðdáanda um
eiginhandaráritun afar óstinnt upp,
að ekki sé sterkara til orða tekið.
Unglingsstúlka, er þjónaði stjöm-
unni til borðs, gat nefnilega ekki á
sér setið og falaðist eftir eigin-
handaráritun kappans um leið og
hún færði honum matinn. Þessu
reiddist A1 svo illilega að hann
skellti hurð í andlit stúlkunni og
rauk þamæst í næsta tiltæka
símtól, hringdi f lögregluna og
krafðist þess að stúlkukindin yrði
fjarlægð í skyndi. Staðurinn sem
atburðurinn átti sér stað á mun
vera skyndibitastaður í næsta ná-
grenni við heimili leikarans og
starfsfólkið því vant hröðum hand-
tökum. Þama þótti þó víst flestum
keyra um þverbak og mun niður-
staðan hafa orðið sú að nú snæðir
A1 Pacino skyndibitana sína annars
staðar. Af afdrifum gengilbeinunn-
ar segir hins vegar ekki, en hún
hefur væntanlega orðið sér úti um
annan uppáhaldsleikara í skyndi.
COSPER
- Ég fór að mála til þess að reyna að gleyma henni.
Eftirlíkmgar
og f ölsuð merki
Texti: BERGLJÓT INGÓLFSDÓTTIR
Það er ekki svo litils virði fyrir afkomu hverrar þjóðar
að framleiða eitthvað það sem gjaldgengt er í milliríkjavið-
skiptum. Samkeppni er þvi viða mikil á viðskiptasviðinu,
framleiðsluleyndarmál vel varðveitt, vörumerki og einkaleyfi
skráð og yfirleitt viðurkennd. En þvi er ekki að leyna að
þrátt fyrir það er ekki óalgengt að hugmyndum sé stolið og
jafnvel gerðar nákvæmar eftirlíkingar af hlutum sem fram-
leiðendur eru skráðir fyrir.
Það gefur augaleið að slíku framferði er ekki vel tekið
ef sökudólgar finnast enda oft mikið í húfi þegar búið er
að eyða fé og fyrirhöfn i að koma hlutunum á markað.
En það er ekki aðeins fjárhagslegt tjón sem menn hafa
áhyggjur af, lif og limir manna geta oft verið í hættu vegna
falsaðra vélahluta í farartækjum og þegar fölsuð lyf, eftirlík-
ingar af þekktri framleiðslu, komast á markað.
Svissnesk úr og hljómplötur
Samband svissneskra úra-
framleiðenda telur að ekki færri
en 10 milljón fölsuð úr, með
þeirra merki, komist í umferð
árlega. Það er því greinilega
betra að gæta sín á ísmeygilegum
götusölum erlendis sem bjóða
„ekta svissnesk úr“ á spottprís.
Það hefur reynst erfítt að
koma í veg fyrir fölsuð mynd-
og hljómbönd eins og kunnugt
er. Á síðasta ári þegar safnað
var fé um allan heim handa svelt-
andi fólki i Afríku og gefín út
hljómplatan; „We are the world"
er talið að ekki færri en 25 ólög-
legir aðilar í Bandaríkjunum
einum hafi gefið út þá plötu
samtímis. Þær plötur voru aðal-
lega seldar í Asíu og í Mið-
Austurlöndum og ágóðinn rann
að sjálfsögðu ekki til þurfandi
fólks heldur mökuðu óvandir
menn þar krókinn.
Til eru alþjóðleg samtök, „The
Intemational Anticounterfeiting
Coalition“, sem reyna að spoma
við fölsun á vömm og stuldi á
hugmyndum. Vfða erlendis em
neytendur hvattir til að halda
vöku sinni, skoða vel frágang á
tilbúnum hlutum, beina viðskipt-
um sínum að viðurkenndum
verslunum og fleira í þeim dúr
svo ekki sé keyptur kötturinn í
sekknum. Slíkar leiðbeiningar
eiga fyrst og fremst við meðal
stórþjóða en þar sem vitað er að
landsmenn era á sífelldu flakki
út um öll lönd er ekki úr vegi
að birta nokkur vamaðarorð sem
vert er að hafa í huga á ferðalög-
um: Varast ber aila götusala,
markaði hverskonar, úti og inni,
verslanir sem sífellt em með út-
sölu og eins þær sem auglýsa
rýmingarsölu vegna þess að
hætta á rekstri. Á fyrmefndum
stöðum er hætt við að seldar séu
eftirlíkingar af ýmsum hlutum,
ekki síst á það við um fatnað,
og þá selt á hærra verði en til-
efni gefur.
Við ramman er reip að draga
að hafa upp á fölsuðum vömm
áður en þær komast í umferð,
en stundum komast menn óvænt
á sporið eins og nýlega var sagt
frá í skrifum um neytendamál í
Bandaríkjunum. Gmnur lék á að
á markað hefðu komið sumar-
jakkar (blaser) ranglega merktir
tískufyrirtækinu Gloria Vander-
bilt. Eftirlitsmaður var sendur
út af örkinni til klæðaverksmiðju
á Long Island, sem gmnur lék á
að hefði getað framleitt jakkana,
og að sjálfsögðu þóttist hann
vera væntanlegur kaupandi.
Manninum vom sýndir sumar-
jakkar af öllum stærðum og
gerðum en hvergi sá hann neina
merkta Gloria Vanderbilt né
nöfnum annarra þekktra hönn-
uða.
En í þann mun sem eftirlits-
maðurinn ætlaði að kveðja, eftir
að gefa í skyn pöntun seinna,
sagði afgreiðslumaðurinn;
„Hvaða merki viltu fá á pöntun-
ina?“
En það er víðar en í verksmiðj-
um í úthverfum sem boðinn er
ólöglegur vamingur. Það bar við
á sjálfri Fimmtu tröð í New York
fyrir skömmu, að kaupahéðinn
nokkur hafði komið sér fyrir með
vagn sinn innan um allar fínu
og dým verslanimar. Vamingur-
inn var peysur, allar eins, með
V-hálsmáli, en merktar hver
sínum tískuhönnuði. Viðskipta
vinur væntanlegur skoðaði
Calvin Klein-peysu, Ralph Laur-
en-peysu og Lacoste-merkið,
grænan krókódflinn, á bijósti
einnar en segir svo: „Æ, áttu
enga Giorgio Armani-peysu?“
„Það er ekkert mál,“ svaraði
sölumaðurinn, „ég skal hafa hana
til á morgun."
Texti: B.I.
\lO D

^cos^