Morgunblaðið - 17.08.1986, Síða 13

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 17. ÁGÚST 1986
B 13
1960. Frá 1960 var Geir Hallgrímsson borg’arstjóri til 1972, en þá tók
Birgir Isleifur Gunnarsson við og gegndi embættinu til 1978, þegar
Egill Skúli Ingibergsson varð borgarstjóri. Egill Skúli gegndi embættinu
til 1982 þegar Davíð Oddsson tók við.
I tilefni af 200 ára afmæli Reykjavíkurborgar voru fyrrverandi borgar-
stjórarnir Auður Auðuns, Geir Hallgrímsson, Birgir ísleifur Gunnarsson
og Egill Skúli Ingibergsson beðnir um að hugleiða bæði það hvað þeim
væri minnisstæðast úr starfi borgarstjóra, sem og hvaða augum þau,
sem Reykvíkingar, litu borgarstjóraembættið.
-VE
Geir
Hallgrímsson
Borgarstjóri 1959-1972
Margt er mér vissulega minnisstætt úr
starfi mínu sem borgarstjóri um 13 ára
skeið og erfitt að greina eitt umfram annað
þegar svo margt á dagana dreif.
Mér eru í raun minnisstæðust þau verk-
efni, sem ég ásamt frábærum samstarfs-
mönnum mínum, vann að í samvinnu við
borgarbúa.
Meira en tveir þriðju gatna borgarlands-
ins voi-u malargötur og því fullnaðarfrá-
gangur gatna ofarlega á dagskrá. Meira en
helmingur bæjarbúa naut ekki hagkvæmni
og gæða Hitaveitunnar og því var hitaveita
til allra borgarbúa biýn nauðsyn. Aðalskipu-
lag borgarinnar var orðið meira en þriggja
áratuga gamalt og því var gerð nýs aðal-
skipulags forsenda skynsamlegrar upp-
byggingar í borginni í framtíðinni.
Eg minnist þess, að þessi þijú verkefni
voru á kosningastefnuskrá Sjálfstæðis-
manna í fyrstu borgarstjórnarkosningunum
sem ég var borgarstjóri, árið 1962. And-
stæðingarnir töldu kosningastefnuskrá
okkar Sjálfstæðismanna skýjaborgir, sem
ekkeit væri að marka, en sem betur fór
urðu skýjaborgirnar að veruleika, kosninga-
loforðin voru efnd og stóðust eins og stafur
á bók.
Astæða er einnig til að minnast á, að á
þessum árum var Framfærsluskrifstofa
Reykjavíkur og fátækraframfæri lagt niður
en Félagsmálastofnun Reykjavíkur hóf störf
með nútímalegum sjónarmiðum að leiðar-
ljósi til að efla þá, sem höllum fæti standa
í lífsbaráttunni, til sjálfsbjargar.
Eitt það ánægjulegasta í starfi borgar-
stjóra er að fá hugmyndir eða fylgjast með
frá því að hugmyndir verða til og taka þátt
í áætlanagerð og hönnun þeirra, og síðan
framkvæmdum þangað til hugmyndirnar
eru orðnar að vei-uleika og geta síðan tekið
þátt í að móta, hvernig hið innra starf kem-
ur borgarbúum best að notum. Það er
áreiðanlega í fáum öðrum störfum sem
menn geta sjálfir séð árangur starfs síns
og samverkamanna sinna eins vel og í borg-
arstjórn.
Eg minnist þess þegar vel hafði gengið
að Ijúka mannvirkjum eða áfanga þeirra,
eins og þegar fyrsta deild Borgarspítalans
var tekin í notkun, slökkvistöðin, nýjar
skólabyggingar, barnaheimili og íþrótta-
mannvirki, þá gagnrýndu pólitískir and-
stæðingar „vígsluglaða borgarstjórann“ og
hafa þeir sennilega oft verið ósanngjamari
í minn garð en þá. Samskipti við pólitíska
andstæðinga í borgarstjóm voru alla tíð
ánægjuleg og eftirminnileg, þótt málefna-
ágreiningur væri auðvitað til staðar.
En það allra ánægjulegasta frá borgar-
stjóraárunum eru þó þau nánu persónulegu
samskipti sem tókust við fólk úr öllum stétt-
um og félagasamtökum, sem ræddu
áhugamál og vandamál sín við borgarstjóra.
En borgarstjóri ber líka áhugamál borgar
og borgarbúa fram við aðra og ekki er síður
eftirminnilegt að minnast samskipta við
listamenn eins og Tómas Guðmundsson,
Jóhannes Kjarval, Ásmund Sveinsson og
Siguijón Olafsson, svo nokkrir séu nefndir
af þeim sem gengnir eru.
Spurt er líka hvernig borgarstjóraemb-
ættið kemur mér, sem Reykvíkingi, fyrir
sjónir.
Ég hygg, að svarið felist að miklu leyti
í því, sem ég hef þegar rifjað upp sem minni-
stæðast úr mínu starfi sem borgarstjóra.
En ég get bætt því við, að ég tel afar mikil-
vægt að höfuðborg Islands eigi sér ákveðinn
merkisbera, ekki eingöngu fyrir borgarbúa
heldur og fyrir og gagnvart öðrum lands-
mönnum og erlendum gestum. Slíkur
merkisberi á ekki eingöngu að hafa tákn-
ræna þýðingu heldur einnig að vera það
frumkvæðisafl til framkvæmda, sem nauð-
synlegt er lifandi mannlegu samfélagi í vexti
og viðgangi. Borgai-stjórinn er borgarstjóri
allra borgarbúa þótt hann sé kjörinn
pólitískri kosningu, en einmitt vegna þess
að hann er kjörinn pólitískri kosningu ber
hann ábyrgð og verður að standa borgar-
búum öllum reikningsskil gerða sinna, en
getur ekki falið sig bak við, eða varpað
ábyrgðinni á fjölskipað vald eins og borgar-
stjórn, að ég tali ekki um, ef enginn einn
flokkur hefur þar meirihluta.
Auður
Auðuns
Borgarstjóri 1959-1960
í nóvember 1959, sama dag og viðreisnar-
stjórnin var mynduð, tók borgarstjórinn í
Reykjavík, Gunnar Thoroddsen, sæti í ríkis-
stjórninni, en við Geir Hallgrímsson vorum
sett til að gegna borgarstjóraembættinu.
Ég hafði þá um haustið verið kosin á
þing fyrir Sjálfstæðisflokkinn, og þegar
spurt er nú hvað mér sé minnisstæðast frá
þeim tíma er ég gegndi borgarstjóraembætt-
inu kemur mér einna helst í hug það sem
reyndar ekki gerðist á vegum bæjarstjómar
eða borgarstjóraembættisins, en átti eftir
að hafa víðtæk áhrif á allt þjóðlífið um langt
skeið.
í þingflokknum hafði ég fylgst með mót-
un stjórnarstefnunnar, en þær róttæku
ráðstafanir í efnahags- og félagsmálum sem
ríkisstjómin beitti sér fyrir hlutu einnig að
hafa sín áhrif á málefni Reykjavíkurborgar.
I ágúst var fjárhagsáætlun fýrir árið
1960, sem hafði verið samþykkt fyrir ára-
mót, tekin til meðferðar á ný vegna breyttra
viðhorfa. Deilumálin á Alþingi endurómuðu
í bæjarstjóminni eins og oft endranær. Ég
minnist þess t.d. að harðar deilur urðu um
tillöguflutning stjórnarandstöðuflokkanna
varðandi landhelgisdeiluna við Breta.
Nú, eftir aldarfjórðung, er margt af því
gleymt, sem var manni hvað ríkast í huga
meðan við það var fengist. Við afgreiðslu
fjárhagsáætlunar em að jafnaði fluttar fjöl-
margar ályktunartillögur sem gefa nokkra
hugmynd um það sem helst er til umræðu
á hveijum tíma.
Þegar ég fór að rifja upp afgreiðslu fjár-
Morgunblaðið/Bjami Eiriksson
hagsáætlunar fyrir það tímabil, sem um er
spurt, finnst mér sem þar hafi verið karpað
um ýmsa gamla kunningja frá fyrri ámm,
með smávegis breytingum, en hvað sé öðm
fremur minnisstætt finnst mér varla taka
að tíunda.
Um borgarstjóraembættið væri hægt að
skrifa langt mál um eðli starfsins. En ég
skal vera stuttorð. í mínum huga og, að
ég held, margra annarra Reykvíkinga, er
embættið tákn leiðtogastarfs í málefnum
borgarinnar, og byggist þá á því að að baki
þeim sem embættinu gegnir standi ábyrgur
og styrkur meirihluti í borgai-stjórn.