Morgunblaðið - 21.08.1986, Blaðsíða 13
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 21. ÁGÚST 1986
13
Erlend íhlutun
eða ávinningur?
eftírFríðrik
Friðríksson
Jón Sigurðsson sagði í Nýjum
félagstíðindum árið 1843: „Verzl-
uninni er eins háttað á Islandi og
annars staðar. því fijálsari sem hún
er, því hagsælli verður hún
landinu." Því verður manni hugsað
til þessara ummæla að talsvert er
nú rætt um efnahagsleg samskipti
við útlendinga og um eignaraðild
þeirra í íslenskum atvinnufyrirtækj-
um. Aðalatriðið í umfjölluninni
þessa dagana er spurning um pró-
sentur og eignarhluta, hvort útlend-
ingur megi eiga 25 eða 30% í
íslensku fyrirtæki eða minna, en
alls ekki meira. Rætt er um aðild
erlends banka að nýjum íslenskum
banka sem hugsanlega verður
stofnaður í kringum uppgjörið á
Utvegsbankanum. Þessi atriði eru
að mínu viti fjarri kjama málsins
og lýsa í senn skilningsleysi á eðli
og nauðsyn fijálsra viðskipta landa
á milli. Sú nauðsyn er aldrei þrýnni
en fyrir litla þjóð eins og íslend-
inga, sem í raun á allt sitt undir
ftjálsum viðskiptum.
Mig langar í þessari grein að
svara tveimur spumingum, sem
tengjast efnisatriðum málsins: I
fyrsta lagi, skiptir nokkm máli
hvers lenskur eigandi fyrirtækis er?
í annan stað má spyija hver sé
ávinningurinn af því að fá erlend
fyrirtæki inn í landið?
Öll efnahagsstarfsemi miðar
beint eða óbeint að því að framleiða
vörur eða þjónustu til neyslu handa
mönnum. Sá, sem vill bæta efnaleg-
an hag sinn, gerir það fyrst og
fremst með því að fullnægja sem
best þörfum annarra. Þetta er
grundvallarlögmál í efnahagsstarf-
semi og ræður feigð eða frama hjá
einstaklingum eða fyrirtækjum í
rekstri. Erlendur aðili, sem fjárfest-
ir á íslandi, hugsar jafn mikið um
þessi mál og sá íslenski, hann fjár-
festir ekki nema hafa hag af. Hvort
vel tekst til er hins vegar að mestu
undir markaðnum — viðskiptavin-
unum — komið.
Erlendur banki lýsir áhuga á því
að taka þátt í uppbyggingu íslensks
atvinnulífs — hann yrði eigandinn,
sem tekur áhættuna og nýtur
ávaxtanna ef vel gengur, — við
Bandaríkin:
Stal grjóti
frá tunglinu
New Orleans, AP.
SEX gijóthnullungum frá tungl-
inu var stolið um helgina. Gijótið
var i geymslu hjá Vísindastofnun
Louisiana í Bandaríkjunum og
hafði það verið fengið að láni frá
Geimferðastofnun Banda-
ríkjanna.
„Þetta er geysilegt áfall," sagði
Bob Thomas, yfirmaður vísinda-
stofnunarinnar. Hann taldi ólíklegt
að þjófurinn hefði verið á höttunum
eftir gijótinu. Gijótið var geymt í
skáp og tókst þjófnum að rífa skáp-
inn út úr vegg án þess að nokkur
veitti því athygli. í skápnum voru
einnig 25 dalir í reiðufé.
Lögreglan vinnur nú að rannsókn
málsins.
Fyrr í þessum mánuði var bíl,
sem flutti skáp sem innihélt grjót
frá tunglinu, stolið og kveikt í hon-
um.
_/\pglýsinga-
síminn er 22480
erum viðskiptavinirnir sem ráðum
niðurstöðunni þegar upp er staðið.
Skoðum hliðstæður. íslendingar
stunda miiliríkjaviðskipti í miklum
mæli. Okkar meginútflutningur fer
til Bandaríkjanna á fiskmarkað
þar. Við erum að sönnu eigendur
framleiðslutækjanna, togaranna og
fiskvinnslufyrirtækjanna, en
bandarískir neytendur eru dómstóll-
inn sem við virðum, þeir ráða að
miklu leyti verðmæti okkar eigin
fjárfestinga og þar með óbeint kjör-
um Islendinga. Á íslandi eru
keyptar gallabuxur og sjónvörp.
Eigendur framleiðslutækjanna eru
hinsvegar frá Kóreu eða Japan.
Meginatriði málsins er það, að
markaðurinn ræður mestu um
framleiðsluna, hann er blindur á
þjóðemi, trú eða litarhátt. Að þessu
leyti skiptir uppruni eigenda fram-
leiðslutækjanna ákaflega litlu máli
í umræðu um meiri eða minni hag-
sæld til handa þjóð.
Við nánari skoðun virðist því erf-
itt að sjá röksemdir gegn eignarað-
ild erlendra aðila í bankakerfi eða
öðrum atvinnugreinum, hvort held-
ur er í meiri- eða minnihluta. Á
hinn bóginn má ætla að þeir sem
ala með sér þá ósk og von að fjár-
magn á íslandi renni um aeðar
þjóðlífsins á „félagslegum grunni“,
þar sem vextir skammta ekki að-
gang að fjármagni sjái púka í hveiju
homi.
Hvaða gagn má hafa
af samvinnunni?
Viðvíkjandi seinni spumingunni
— hvaða hag megi almennt hafa
af samvinnu við útlendinga — þá
er hann margháttaður. Fyrir það
fyrsta — verða til ný atvinnutæki-
færi, e.t.v. í nýjum greinum með
mikla vaxtarmöguleika. Starfs-
mönnum eru greidd laun, opinber
gjöld innt af hendi, en umfram allt
veita þau nýrri þekkingu inn í
landið. Hvort heldur sú þekking
tengist framleiðslu, stjómun, Qár-
málum eða sölu, þá er næsta víst
að sú þekking og reynsla sem
starfsmenn erlendra fyrirtækja búa
yfir er mikils virði fyrir okkur.
Bankamál hafa að mörgu leyti þró-
ast í rétta átt sl. 3 ár, þar sem
meira er hugsað um þjónustu og
bættan hag sparifjáreigenda en
áður var. Engu að síður mun erlend-
ur banki, eða íslenskur í meirihluta-
eigu útlendinga í samkeppni við
innlenda jafnt um sparifé, útlán og
vinnuafl, hafa mjög heillavænleg
áhrif á þessu sviði. Almennt má
segja, að með þátttöku erlendra
eigpiaraðila í atvinnulífínu eykst
íbúðir í nýja miðbænum
3ja og 5 herb. íbúðir
við Ofanleiti 7 og 9 til afh. strax
3ja herb. 103 fm á 1. hæð m. sórinng. Verð 2660 þús.
auk bílsk.
5 herb. 125 fm á 3. hæð. Verð 3320 þús. auk bílskýlis.
5 herb. 134 fm á 2. hæð. Verð 3470 þús. auk bílskýlis.
Verð á bílskýli er 470 þús. íbúðirnar seljast tilb. undir
tréverk með frág. sameign utanhúss og innan.
2ja herb.
MIKLABRAUT. Ca 70 fm á 2. hæö í blokk. Nýstandsett falleg eign.
Verö 1.950 þús.
BARMAHLÍÐ. Ca 70 fm kjallari. Uppl. á skrifst. okkar.
KRUMMAHÓLAR. Ca 50 fm á 2. hæö. Bílskýli. Verö 1.650 þús.
GRETTISGATA. Ca 65 fm á efri hæö í timburh. Nýstandsett, falleg
eign. Verö 1.700 þús.
3ja herb.
HÁALEITISBRAUT. Ca 100 fm á efstu hæð í blokk. Falleg eign.
Bílskréttur. Verð: tilboð.
DVERGABAKKI. Ca. 80 fm á 2. hæö í blokk. Tvennar svalir. Verð
2,2 millj.
4ra—5 herb.
ESKIHLÍÐ. Ca 130 fm á jarðhæð í blokk. Skiptist í fjögur svefn-
herb., tvær stofur o.fl. Laus. Verð 2,7 millj. Ekkert áhv.
ÁLFHÓLSVEGUR. Ca 85 fm jarðhæð. Sérinng. Góð eign. Verð
1.950 þús.
Raðhús
HELGUBRAUT KÓP. Ca 300 fm sem er tvær hæði og kj. Séríb.
kj. Ekki alveg fullg., en íbhæft. Verö: tilboö.
Einbýlishús
ÁRTÚNSHOLT. Ca 200 fm á einni hæð auk 42 fm bílsk. og mögul.
sólstofu. Nær fullg. og vandað hús á útsýnisstaö. Uppl. á skrifst.
okkar.
BRÆÐRABORGARSTÍGUR. Ca 200 fm sem er kj„ hæð og ris.
Byggingarréttur mögul. Uppl. á skrifst. okkar.
HRÍSATEIGUR. Ca 280 fm einb. á tveimur hæðum. Gott hús á
besta stað. Uppl. á skrifst. okkar.
SUÐURHLÍÐAR. Ca 300 fm á tveimur hæðum auk 42 fm bílsk.
Selst fokh. Uppl. á skrifst okkar.
SOGAVEGUR. Ca 82 fm einni hæð. Litið hús á frábærum stað.
Verð 2.850 þús.
FÁFNISNES. Ca 360 fm einb. á tveimur hæðum. Glæsilegt hús
á besta stað. Uppl. á skrifst. okkar. Laust fljótt.
28444
H0SEIGNIR
HftSHP
VELTUSUNDI 1
SlMI 28444
DanM Árnason, lögg. faat.
Friðrik Friðriksson
„Erlendur banki lýsir
áhuga á því að taka
þátt í uppbyggingu
íslensks atvinnulífs —
hann yrði eigandinn,
sem tekur áhættuna og
nýtur ávaxtanna ef vel
gengur, — við erum við
skiptavinirnir sem
ráðum niðurstöðunni
þegar upp er staðið.“
ekki einvörðungu samkeppni á þeim
mörkuðum innanlands, heldur eflist
ekki síður samkeppnishæfni okkar
eigin atvinnulífs miðað við aðrar
þjóðir.
Undirrituðum er málið nokkuð
skylt, sem starfsmanni IBM á ís-
landi. IBM er eitt af stærstu fyrir-
tækjum í heiminum, það starfar í
á annað hundrað löndum og hefur
400.000 manns í vinnu. Arsvelta
þess á sl. ári vp 25 föld á við þjóð-
arframleiðslu íslendinga á því ári.
IBM á íslandi, sem er sjálfstæð
rekstrareining innan fyrirtækisins
og er alfarið í eigu útlendinga, hef-
ur starfað nær 20 ár á íslandi. Hjá
fyrirtækinu vinna meira en 80
manns, það er í nánu samstarfí við
á annan tug söluaðila á tölvubúnaði
og kemur mikið við sögu í upp-
byggingu þróttmikils hugbúnaðar-
iðnaðar hérlendis. í þessari nýju
atvinnugrein eru einingamar flest-
ar litlar, mest einstaklingar og lítil
fyrirtæki. Innan hennar starfa þó
nú þegar nokkur hundruð manns,
þar sem saman fer innlent hugvit
og erlend tækni og reynsla. Þá má
nefna að IBM greiðir 65 milljónir
á þessu ári í opinber gjöld, Qórða
hæst meðal íslenskra fyrirtækja.
Að síðustu mætti nefna viðleitni
IBM við að koma íslenskum iðn-
fyrirtækjum á framfæri erlendis,
með það fyrir augum að þau hanni
huti sem fara í að setja saman IB-
M-tölvur. Þannig mætti áfram telja.
Með rökum má því greina aug-
ljósa kosti umfram galla af opnu
skipulagi viðskiptamála í okkar
landi. Brýnt er að leggja af heimótt-
arsvipinn og fagna þeim tækifærum
sem bjóðast við að veita ferskum
straumum inn í atvinnulífíð, hvort
heldur eigandinn er heimamaður
eða aðkomumaður.
Að fúlsa við nýjum fyrirtækjum
vegna þjóðemis eigendanna er
tímaskekkja í tilverunni.
Höfuadur er framkvæmdastjóri
fjármálasviðs IBMá íslandi.
MhDBOR
Skeifunni 17 (Ford-húsinu) 3. hæð
Sími: 688100
Ath.: Opið virka daga frá kl. 9-19.
Opið sunnudaga frá kl. 13-17.
Athugið! Erum fluttir úr miðbænum í Skeifuna. Bjóðum
alla fyrrverandi og tilvonandi viðskiptavini velkomna.
2ja herbergja
HAMARSHUSIÐ við Tryggva-
götu. Falleg einstaklíb. á 3.
hæð. Ákv. sala. Verð: tilboð.
FLÓKAGATA. 80 fm 2ja herb.
íb. á jarðh. m. sórinng. Verð
1900 þús.
JÖKLAFOLD. 65 fm á 2. hæð.
Tilb. u. trév. Verð 1780 þús.
KRUMMAHÓLAR. 50 fm 2ja
herb. á 4. hæö ásamt bílskýli.
Verð 1650 þús.
HRAUNBÆR. Snotur 65 fm íb.
á 3. hæö. Ákveðin sala. Verð
1800 þús.
KRUMMAHÓLAR. Falleg ib. á
2. hæð. Ákv. sala. Verð 1800
þús.
KRUMMAHÓLAR. Snotur íb. á
3. hæð. Ákv. sala. Verð 1800
þús.
3ja herbergja
RAUÐARÁRSTÍGUR. 3ja herb.
íb. á jarðh. Verð 1700 þús.
BAUGANES. 90 fm 3ja herb. íb.
á jarðhæð. Ákv. sala. Verð 2,2
millj.
VESTURGATA. Falleg 80 fm íb.
á 3. hæð. Útsýni. Verð 2,4 millj.
HRAUNBÆR. Glæsil. 3ja herb.
íb. á 3. hæð. Eign í toppstandi.
Verð 2,4 millj.
4ra herbergja
ÁLFHEIMAR. Falleg 4ra herb.
110 fm íb. á 3. hæð. Nýtt gler.
Verð 2,8 millj.
ÁSBRAUT. 110 fm falleg íb. á
4. hæð. Nýr bílsk. Skipti mögu-
leg á minni íb. eða bein sala.
Verð 2650 þús.
VESTURBERG. 4ra herb. íb. á
1. hæð. Verð 2,5 millj.
Raðhús og einbýli
HELGUBRAUT. 250 fm nýtt
raðhús á þremur hæðum með
séríb. í kj. Eignin er ekki alveg
fullb. en þó vel íbhæf. Eigna-
skipti möguleg. Verð: tilboð.
KÖGURSEL. 210 fm einb.
Bílskplata fylgir. Ákv. sala. Verð -
4,8 millj.
HVANNHÓLMI. Glæsil. einb. á
tveimur hæðum ásamt innb.
bilsk. Á efri hæðinni eru 4
svefnherb., 2 stofur og eldhús.
Á neðri hæöinni eru stórt fjölsk-
herb., baðherb., sauna, þvhús
o.fl. Ákv. sala. Verð 6,3 millj.
smíðum
SUÐURGATA. Glæsileg versl-
unar- og þjónustuhæð ca 270
fm sem hægt er að skipta í
þrjá hluta. Nánari uppl. og
teikn. á skrifst.
FUNAFOLD. 160 fm einbýli auk
bflsk. Afh. fokhelt, fullfrág. að
utan í okt. Teikningar á skrif-
stofu. Verð 3,5 millj.
KÁRSNESBRAUT. Sökklar að
glæsilegu einbýli á góðum út-
sýnisstað í Kópavogi. Einstakt
tækifæri. Uppl. á skrifst.
KROSSHAMAR. 180 fm einb. á
einni hæð. Selst i fokheldu
ástandi. Verð 3 millj.
KROSSHAMAR. 115 fm parhús
ásamt 24 fm bilsk. Afh. fullb.
að utan með gleri og útihurðum
og fullfrágengnu þaki. Verð
2650 þús.
SEUENDUR ATHUGIÐ !
Nú er rétti líminn til að seljcu Eftirspum er nú meiri en '
| framboð. Óskum því eftir öllum stcerðum og gerðumfast-
eigna d söluskró.
— Skoðum og verðmetum samdœgurs. —
Höfum fjöldan aUan af góðum kaupendum
að 2ja, 3ja og kra herbergja ibúðum.
Sverrir Hermannsson, Bœring Ólafsson,
Róbert Ámi Hreiðarsson hdl., Jón Egilsson Iðfr.