Morgunblaðið - 16.11.1986, Blaðsíða 42

42
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 16. NÓVEMBER 1986
Sjóflutningar til varnarliðsins;
Einokun brotin á bak aftur
Sérstaða Alþýðubandalags og Samtaka um kvennalista
Fyrir skömmu samþykkti Alþingi íslendinga ályktun um „fullgild-
ingu samnings milli íslands og Bandaríkjanna til að auðvelda
framkvæmd varnarsamstarfs ríkjanna“. Samningur sá, sem hér um
ræðir, var undirritaður í New York 24. september sl. af utanríkisráð-
herrum ríkjanna Matthíasi Á Mathiesen og Geroge P. Shultz.
Efmsatnði hans eru:
* 1) Skip frá báðum ríkjunum
geti tekið þátt í samkeppni um sjó-
flutninga á vörum frá Bandaríkjun-
um til vamarliðsins hér á landi.
* 2) Gengið er út frá því að ríkin
tvö geri með sér samkomulag um
heildarskiptingu milli íslenzkra og
bandaríkskra skipafélaga til þess
að ná markmiðum samningsins.
Samkomulag þetta er ekki hluti
samningsins og má breyta því eftir
þörfum, án atbeina Bandaríkja-
þings, ef aðilar samningsins verða
ásáttir um það.
* 3) Með samkomulagi, sem var
undirritað um leið og samningurinn,
er gert ráð fyrir að lægstbjóðandi
„flytji 65% farmsins en næstbjóð-
andi frá hinu landinu afganginn.
Þó er ekkert því til fyrirstöðu að
lægstbjóðandi flytji meiri farm ef
bjóðandinn frá hinu landinu er ekki
til reiðu".
Eðlileg og- sann-
gjörn lausn
Matthías Á. Mathiesen, utanrík-
isráðherra, sagði m.a. í þingræðu
um málið:
„Þær undirtektir, sem framan-
greindar lyktir flutningadeilunnar
hafa fengið, gefa mér tilefni til að
ætla, að flestum þyki niðurstaðan
eðlileg og sanngjöm að því er báða
aðila varðar, hvemig svo sem ein-
hverjir kunna að líta á vamarmálin
og það sem þeim tengist að öðru
leyti".
Frá árinu 1904 hafa gilt í Banda-
ríkjunum Iög, sem kveða á um að
sjóflutningar vegna bandarísks her-
liðs erlendis skuli fara fram með
bandarískum skipum, séu þau til-
tæk.
Frá gerð vamarsamnings milli
íslands og Bandaríkjanna, 1951,
fram til 1967, nýttu bandarísk
skipafélögforgangsrétt, samkvæmt
þessum öldnu „vemdarlögum", þó
íslenzkur farmskipaútvegur hefði
lítillega hönd í bagga í þessu efni
Á árabilinu 1967-1984 vóm
íslenzk skipafélög ein um hituna,
hvað sjóflutninga til vamarliðsins
varðar. Bandarísk skipafélög gerðu
ekki kröfu til flutninganna.
Árið 1984 hóf bandarískt skipa-
Jafnstaða íslenzkra skipafélaga
Myndin sýnir eitt að skipum bandarísks skipafélags sem einokaði
um sinn sjóflutninga frá Bandaríkjunum til varnarliðsins hér á
Iandi. Þessi einokun hefur nú verið brotin á bak aftur. Samningur,
sem er hluti af íslenzkri hagsmunagæzlu, og tryggir jafnstöðu
íslenzkra skipafélaga til flutninganna, fékk stuðning allra þing-
flokka, utan þingflokka Alþýðubandalags og Samtaka um Kvenna-
lista. Tillögugrein varðandi samninginn var smþykkt á Alþingi
Islendinga með 31:11 atkvæðum. Mótatkvæði greiddu viðstaddir þing-
menn Alþýðubandalags og Samtaka um Kvennalista.
félag, Rainbow Navigatinon, flutn-
inga á þessari leið, í skjóli
vemdarlaganna frá 1904. Það nýtti
lögbundinn forgangsrétt og ýtti ís-
lenzkum farmskipum að mestu út
úr _þessum viðskiptum.
Islenzk stjómvöld vóru aldrei
sátt við þessa framvindu mála. Hún
gekk þvert á ríkjandi viðhorf um
fijáls viðskipti. Hún gekk og þvert
á íslenzka hagsmuni, varðandi mik-
ilvægi traustra siglinga milli íslands
og Vesturheims, samkeppnisrétt
íslenzkra skipafélaga og vinnurétt
íslenzkra sjómanna.
Bæði Geir Hallgrímsson, fyrrver-
andi utanríkisráðherra, og Matthías
Á Mathiesen, núverandi utanríkis-
ráðherra, mótmæltu harðlega og
kröfðust jafnstöðu íslenzkra aðila
við bandarískra til þessara flutn-
inga. Þeir tefldu síðan þá skák við
bandarísk stjómvöld, þetta mál
varðandi, sem nú hefur fengið far-
sælar lyktir.
Andstaöa á Alþingi
Tillaga til staðfestingar framan-
greindum samningi fékk stuðning
lýðræðisflokka, svokallaðra, Sjálf-
stæðisflokks, Framsóknarflokks og
Alþýðuflokks. Öðru máli gegndi um
Alþýðubandalag og raunar einnig
Samtök um kvennalista.
Hjörleifur Guttormsson (Abl.-
Al.) sagði m.a. í þingræðu.
„Það eru ekki bara frjáls við-
skipti, eins og hæstvirtur utanríkis-
ráðherra var að tala um hér áðan
og er sú fagra hugsjón sem að baki
þessum samningi liggur. Nei, ísland
skuldbindur sig til að annast flutn-
inga í þessum efnum. ísland skal
vegna vamarsamningsins taka
þama að sér flutninga, taka að sér
skyldur til að annast þá. Þessum

■ 8» sz
l r . t fi . . LiÆ
1 Lt Tr rJ LJJ TJ .. !.J L
Íí ■ i mmmmmMMBmmuM mmmmmmmmmmmm
L ... . iS ■ - a
" - — - - ~ " “
-

.

_ .. r _ ..
-- - - - •
ÉMt im m n. IW m n
STYRKIR BADMINTÖNSAMBAM)IÐ
NORÐURLANDAMÓr
ER HALDH) NÚ UM HELGINA
ILAUGARDALSHÖLL