Morgunblaðið - 16.11.1986, Page 55

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 16. NÓVEMBER 1986
55
£>*
Morgunblaðið/Sig. Jóns.
Andrés Pálsson bóndi á Hjálmsstöðum stendur með hundi sínum framan við veglegan trjálund hjá
bænum.
„Skógræktin styrkur
fyrir sveitarfélagið“
„Ég hef alltaf verið hlynntur
þeirri hugmynd að fara út í skóg-
rækt. Hérna er stórt land og
hagkvæmt að vinna að þessu. Það
gaf þessu byr af hálfu hins opin-
bera. Ég held að þétta skapi mikla
unglingavinnu og það getur verið
verulegur styrkur fyrir sveitarfé-
lagið að þetta verði að veruleika,
miðað við þá landbúnaðarkreppu
sem nú er,“ sagði Andrés Pálsson
bóndi á Hjálmsstöðum í Laugar-
dal.
Andrés sagði að menn væru
dálítið hikandi að fóma fjárkvót-
anum alveg fyrir skógræktina.
Astæðan væri sú að menn þekktu
þétta lítið, til dæmis ef eitthvað
færi úr böndunum. „Þetta er alveg
nýtt og á sér ekki hliðstæðu og
verði gerðir samningar verða þeir
hafðir til fyrirmyndar annarsstað-
ar,“ sagði Andrés. „Það er að
sumu leyti söknuður að kindunum
það er svo margt í kringum
sauðfjárbúskapinn sem er
rammíslenskt, til dæmis sauð-
burðurinn, réttimar pg íjallferðir,
Mikil skógræktaráætlun í Laugardal:
Mikill áhugi en bændur telja
of mikið seinlæti hjá ráðuneyti
Selfossi.
BÆNDUR á 10 jörðum í Laug-
ardal hafa fengið tilboð um að
hefja skógrækt á jörðum sínum
í stað sauðfjárræktar en sauðfé
á þessum bæjum var skorið nið-
ur vegna riðuveiki. Nokkrir
þessara bænda hafa undirritað
bráðabirgðasamkomulag við
ríkisvaldið um skógræktina.
Aðrir vilja fá skýrari svör um
ýmis framkvæmdaatriði áður
en þeir festa málið með samn-
ingum og þinglýsa skógræktar-
kvöð á jarðirnar. Einn
bændanna hefur ákveðið að
vera ekki með f áætluninni,
meðal annars vegna seinlætis
ráðuneytisins og ágreinings við
það um bætur vegna niður-
skurðarins.
Skógræktaráætlunin í Laug-
ardal tekur til 2060 hektara lands
auk 2000 ha ofan við núverandi
skógarmörk en gert er ráð fyrir
að með friðun lands megi færa
skógarmörkin mun ofar. I fyrsta
áfanga er gert ráð fyrir að 8 —
900 ha verði teknir undir skóg-
rækt. Á hveijum hektara verða
gróðursettar 3.000 plöntur og er
ljóst að í heild er um gríðarlega
gróðursetningu að ræða sem
skapar mikla vinnu, ekki aðeins
ábúendum jarðanna heldur og
fólki í þéttbýlinu á Laugarvatni,
en gert er ráð fyrir að bændur
þurfí viðbótarvinnukraft við skóg-
ræktina.
Tveir tóku fé í haust
Máli þessu var fyrst hreyft í
desember 1984 á fundi með bænd-
um og 25. júní 1985 kusu
bændumir nefnd í málið. Hefur
mikið verið fundað síðan og unnið
að því að gera skógræktina að
veruleika.
í fyrra var bændum í Laugar-
dal heimilt að kaupa sauðfé á
jarðir sínar eftir niðurskurðinn en
þeir frestuðu því um eitt ár í
þeirri trú að skriður kæmist á
skógræktarmálið. Nú hafa tveir
bændur tekið fé og segjast gera
það vegna þess að þeir séu orðnir
þreyttir á að bfða eftir aðgerðum
í málinu af hálfu landbúnaðar-
ráðuneytisins. Annar þessara
bænda hefur reyndar ákveðið að
vera ekki með í skógræktaráætl-
uninni. Sá hefur gert ráðherra
grein fyrir sínu máli og fengið
vissu fyrir því að áætlunin geti
náð fram að ganga eftir sem áð-
Hjónin Sigurfinnur Vilmundarson og Margrét Þórarinsdóttir Efstadal 1.
ur. Ástæður þessa eru þær að
ekki hafa, að mati bóndans, borist
nógu skýr svör um ýmislegt varð-
andi vinnuálag og stjómunaratriði
vegna skógræktarinnar. Einnig
eru árekstrar við ráðuneytið
vegna bóta fyrir niðurskorið fé
orsök þessarar ákvörðunar bónd-
ans.
Brautryðjendastarf
í áætlunum um skógrækt í
Laugardal er gert ráð fyrir því
að ríkið greiði skógræktina að
fullu og er miðað við að unnið
verði við 60,91 ha á hveiju ári.
Reiknað er með að árleg heildar-
greiðsla til bændanna verði um 6
milljónir á ári næstu 20 árin.
Greiðsla þessi er miðuð við áætluð
vinnulaun af sauðfjárrækt á
svæðinu. Fari bændumir út í
skógrækt munu þeir láta af hendi,
leigja eða selja, framleiðslurétt
sauðfjárafurða, en skógræktar-
áætlunin er liður í því að fækka
sauðfé í landinu.
Mikill áhugi er fyrir skógrækt-
inni í Laugardal, þó svo áætlunin
hafí ekki komist á framkvæmda-
stig ennþá. Um er að ræða algjöra
nýjung í íslenskum landbúnaði og
brautryðjendastarf. Bændumir

Friðgeir Stefánsson bóndi á Laugardalshólum.
fara inn á nýja, óþekkta braut og
telja sig því þurfa skýr svör við
margvíslegum spumingum varð-
andi framtíðina, um skipulag,
vinnuálag og fleira. Margir óttast
að áhugi fólks dofni til muna ef
ekki fer að komast skriður á
málið.
sem var skemmtilegt og upplífg-
andi“.
„Ég- vil fá að ráða mér
sjálfur á minni jörð“
„Áhugi heimamana á þessu
máli er mikill en stefnan með
þessu er sú að bændur verði fram-
kvæmdaaðilar en skógræktin
stundi tilraunastarfsemi og ráð-
gjöf,“ sagði Friðgeir Stefánsson
bóndi í Laugardalshólum, formað-
ur búnaðarfélagsins í hreppnum.
„Það hefur aftur á móti tekið
íangan tíma af hálfu ráðuneytisins
og Skógræktarinnar að afgreiða
mál og leysa úr spumingum sem
upp hafa komið og það er hætt
við að deyfð komi í áhugann þeg-
ar seinlæti er,“ sagði hann.
Friðgeir er annar þeirra sem
tekið hefur fé þrátt fyrir skóg-
ræktaráformin. Hann sagði að
þeir hefðu frestað því í fyrra en
þar sem lítið gerðist í þessum
málum hefðu þeir orðið þreyttir á
að bíða. Hann sagðist sjálfur vera
hættur við að vera með í skóg-
ræktinni. Þetta væri ákvörðun
sem hann hefði tekið upp á sitt
einsdæmi og tilkynnt nefnd
heimamanna það.
„Ég er búinn að ganga frá því
við Jón Helgason ráðherra að þó
ég sé ekki með þá nái áætlunin
fram að ganga," sagði Friðgeir
Stefánsson. „Ef það verður haft
fyrir ástæðu að fara ekki út í
áætlunina vegna þess að ekki séu
allir með, þá tel ég það vera afsök-
un en ekki ástæðu".
Friðrik sagði og að þeir bændur
sem frestuðu því að taka fé í fyrra
hefðu samið um aukinn mjólkur-
kvóta sem bætur fyrir frestunina
en verið síðan sviknir um bætum-
ar. Þeir hefðu fengið aukinn
mjólkurkvóta en aðrir sem ekki
máttu taka fé hefðu líka fengið
aukningu. Jón Helgason ráðherra
liti svo á að aukningin í mjólkur-
kvótanum væri bætur en svo
gæti ekki verið þar sem aðrir
fengu líka aukningu.
„En stærsta ástæðan fyrir því
að ég skrifaði ekki undir bráða-
birgðasamkomulag um skógrækt-
ina er að ég vil fá að ráða mér
sjálfur á minni jörð. Ég vil ekki
eiga á hættu að fá eitthvert félag
um þetta sem öllu ræður, mér
fínnst biydda á tilhneigingu til
miðstýringar af hálfu Skógrækt-
arinnar,“ sagði Friðgeir. Hann
benti einnig á að ekki hefðu bor-
ist svör við veigamiklum spum-
ingum, svo sem varðandi það
hvemig bændur ættu að standa
undir nýlegum íjárfestingum og
hvort tekjur af skógræktinni yrðu
nægar til þess. Einnig að fjárveit-
ingin til verkefnisins væri föst en
óvíst um vinnumagnið og þess
vegna líka raunvemlegar tekjur
bóndans.
„Þetta er leið út úr
sjálfheldunni“
Sigurfínnur Valdimarsson
bóndi að Efstadal sagðist ekki
spenntur fyrir að taka fé ef annað
gæfí af sér. „Það er erfítt að fá
skýrar línur í þetta þannig að
menn geti sagt af eða á um mál-
ið, og maður trúir engu fyrr en
maður hefur það í höndunum,
svart á hvítu," sagði Sigurfínnur
og benti á að bændur, sem skáru
niður, hefðu viljað fá aukningu í
mjólkurkvóta eða losna við skerð-
ingu.
„Menn eru orðnir efíns um
þetta eins og hlutimir hafa geng-
ið. Þó eru allir jákvæðir í garð
skógræktarinnar en vilja fá skýr-
ari svör um ýmsa hluti. Það er
vonandi að þetta gefí af sér tekj-
ur, einkum þar sem sjálfhelda er
í landbúnaðinum og þetta ein leið-
in út úr henni," sagði Sigurfinnur
og benti á að líklega væm menn
svolítið efíns einkum vegna þess
að þeir vildu ekki fóma því sem
þeir þekktu í stað einhvers sem
hugsanlega gæti verið einhver
óvissa með.
Margrét • Þórarinsdóttir hús-
freyja í Efstadal sagði að allt í
lagi væri með skógræktarvinn-
una, þetta væri spennandi verk-
efni og skapaði unglingum vinnu.
„Það verður gaman að sjá allt
grænka héma af skógi, en þegar
þetta á að vera lifíbrauð vakna
ýmsar spumingar um afkomuna
í framtíðinni," sagði Margrét.
Sig. Jóns.
jt
<
•<